ЖАЗЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ 5 -тапсырма. Төмендегі тақырыптарды мәтіннің мазмұны бойынша орналастыр. Әр тақырыптың тұсына қажетті тірек сөздерді жаз. Жоспар бойынша мәтінді мазмұнда. Тақырыптар: қазақ жеріндегі «Қызыл кітапқа» ен- ген Құстар; ең алғашқы «Қызыл кітап»; «Қазақстанның қызыл кітабы» туралы «Қазақстанның Қызыл кітабындағы» өсімдіктер мен жануарлар.
«Адамның кейбір кездері...» - Абайдың 1886 ж. жазған өлеңі. Әрқайсысы 4 тармақты 7 шумақтан турады. Абайдың сөз өнері, өлең, ән туралы ең таңдаулы лирикалық туындыларының бірі.Сөз өнерінің халықтың өмірі, күнделікті тұрмысымен тығыз байланысты екенін танытып, ақындардан алдына үлкен қоғамдық мақсат қоюын, өмір шындығын, халықтың арман-тілегін, қуанышын, қайғы-мұңын терең түсініп, көңілге қонымды, нанымды етіп айта білуді талап етеді. «Адамның кейбір кездері...» де, міне, осындай ақынға үлкен қоғамдық міндет артатын шығарма. Абай поэзиясы, өлеңді аса маңызды өнер ретінде бағалай отырып, ақындық шабыттың сыры, қуат-күші жайында тебірене ой толғайды. Ақын не туралы жазу керек, қай тұрғыдан келіп, қалай айтуға керек деген мәселені қозғайды. Рухтанып, бойына жойқын жігер күш пайда болып, шынайы шабыты келгенде ақын ұшқыр қиялмен өмірдің жағымды кірінен тазаланған жағын да көре отырып, көлеңкелі жақтарын, надандық пен зұлымдықты сынай, шеней білуін, әсіресе, құптайды. Өлеңнің «Адамның кейбір кездері...» деп басталатын алғашқы үш шумағы осы келтірілген үзіндімен мағынасы жағынан әбден сәйкес, кейбір сөйлемдері дәлме-дәл келетінін байқау қиын емес. Ал «Сонда ақын белін буынып» деп басталатын соңғы төрт шумағы орысша текстің «Тогда с отвагою свободной» деп басталатын орыс ақыны өлеңінің кейінгі жағымен кей жері сәйкес болғанымен, көбінесе өзінше келеді. Түгелдей алғанда Абайдың бұл өлеңі оның төл шығармасы деп саналуы әбден орынды. Өйткені, Нәзира дәстүрімен жарыса жазылған өлең деуге лайық. Өлең 7-8 буынды шалыс ұйқаспен жазылған. Алғашқы рет 1909 ж. С.Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайүғылының өлеңі» атты жинақта жарияланған. Туынды басылымдарында аздаған текстол. өзгерістер кездеседі. 1910 жылғы Мүрсейіттің қолжазбасында 1-шумақтың 2- жолы «Көңілден алаң басылса» делінсе, кейінгі басылымдарда 1909 жылғы жинақ негізінде бұл жол «Көңілде алаң басылса» болып берілген. 1909, 1939 жылғы жинақтарда 3-шумақтың 3-жолы «Қуаттан ойдан бас құрап» болса, қалған басылымдарда Мүрсейіттің 1910 жылғы қолжазбасына сәйкес «Қуатты ойдан бас құрап» түрінде алынған.
1. Білімді ұрпақ дегеніміз , мектепте тиянақты білім алып, оны мектептен кейін, өзіне ұнайтын мамандыққа оқумен жалғастырып, сол алған мамандығымен білімін іс жүзінде қолданатын ұрпақ.
2. Қазіргі заманда біз қандай болуымыз керек? Біз көп білетін, білімді, жан- жақты, заман ағымынан қалыспай білімімізді шыңдап отыратын адам болуымыз керек.
3. Еліміздің ертеңі кімнің қолында деп ойлайсың? Еліміздің ертеңі жаңа технологияны жақсы меңгерген, оны өмірдің барлық саласында қолдана алатын, білімді жастардың қолында.
4. Еліміздің дамуы үшін жас ұрпақ қандай болуы керек? Жас ұрпақ тәрбиелі, мәдениетті, еңбекқор, ізденуден жалықпайтын, ерінбейтін, білімді болуы керек.
5. "Біз Егеменді елдің ертеңіміз" дегенді қалай түсінесің? Бұл сұрақтардың бәрі де білімге келіп тіреледі. Егер мен білімсіз болсам, ізденбесем, айналадағы жаңалықтардан хабарсыз болсам, қалай мен елімнің ертеңімін ,- деп айталамын. Еліміздің ертеңі болу үшін, әр азамат өз үлесін қосуы керек. Елді көркейтуге, білімді дамытуға, жаңалықтар ашуға, халық денсаулығын сақтауға, немесе үлкен өндірістерді дамытуға ат салысуы керек,-деп түсінемін
«Адамның кейбір кездері...» - Абайдың 1886 ж. жазған өлеңі. Әрқайсысы 4 тармақты 7 шумақтан турады. Абайдың сөз өнері, өлең, ән туралы ең таңдаулы лирикалық туындыларының бірі.Сөз өнерінің халықтың өмірі, күнделікті тұрмысымен тығыз байланысты екенін танытып, ақындардан алдына үлкен қоғамдық мақсат қоюын, өмір шындығын, халықтың арман-тілегін, қуанышын, қайғы-мұңын терең түсініп, көңілге қонымды, нанымды етіп айта білуді талап етеді. «Адамның кейбір кездері...» де, міне, осындай ақынға үлкен қоғамдық міндет артатын шығарма. Абай поэзиясы, өлеңді аса маңызды өнер ретінде бағалай отырып, ақындық шабыттың сыры, қуат-күші жайында тебірене ой толғайды. Ақын не туралы жазу керек, қай тұрғыдан келіп, қалай айтуға керек деген мәселені қозғайды. Рухтанып, бойына жойқын жігер күш пайда болып, шынайы шабыты келгенде ақын ұшқыр қиялмен өмірдің жағымды кірінен тазаланған жағын да көре отырып, көлеңкелі жақтарын, надандық пен зұлымдықты сынай, шеней білуін, әсіресе, құптайды. Өлеңнің «Адамның кейбір кездері...» деп басталатын алғашқы үш шумағы осы келтірілген үзіндімен мағынасы жағынан әбден сәйкес, кейбір сөйлемдері дәлме-дәл келетінін байқау қиын емес. Ал «Сонда ақын белін буынып» деп басталатын соңғы төрт шумағы орысша текстің «Тогда с отвагою свободной» деп басталатын орыс ақыны өлеңінің кейінгі жағымен кей жері сәйкес болғанымен, көбінесе өзінше келеді. Түгелдей алғанда Абайдың бұл өлеңі оның төл шығармасы деп саналуы әбден орынды. Өйткені, Нәзира дәстүрімен жарыса жазылған өлең деуге лайық. Өлең 7-8 буынды шалыс ұйқаспен жазылған. Алғашқы рет 1909 ж. С.Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайүғылының өлеңі» атты жинақта жарияланған. Туынды басылымдарында аздаған текстол. өзгерістер кездеседі. 1910 жылғы Мүрсейіттің қолжазбасында 1-шумақтың 2- жолы «Көңілден алаң басылса» делінсе, кейінгі басылымдарда 1909 жылғы жинақ негізінде бұл жол «Көңілде алаң басылса» болып берілген. 1909, 1939 жылғы жинақтарда 3-шумақтың 3-жолы «Қуаттан ойдан бас құрап» болса, қалған басылымдарда Мүрсейіттің 1910 жылғы қолжазбасына сәйкес «Қуатты ойдан бас құрап» түрінде алынған.
Объяснение:
1. Білімді ұрпақ дегеніміз , мектепте тиянақты білім алып, оны мектептен кейін, өзіне ұнайтын мамандыққа оқумен жалғастырып, сол алған мамандығымен білімін іс жүзінде қолданатын ұрпақ.
2. Қазіргі заманда біз қандай болуымыз керек? Біз көп білетін, білімді, жан- жақты, заман ағымынан қалыспай білімімізді шыңдап отыратын адам болуымыз керек.
3. Еліміздің ертеңі кімнің қолында деп ойлайсың? Еліміздің ертеңі жаңа технологияны жақсы меңгерген, оны өмірдің барлық саласында қолдана алатын, білімді жастардың қолында.
4. Еліміздің дамуы үшін жас ұрпақ қандай болуы керек? Жас ұрпақ тәрбиелі, мәдениетті, еңбекқор, ізденуден жалықпайтын, ерінбейтін, білімді болуы керек.
5. "Біз Егеменді елдің ертеңіміз" дегенді қалай түсінесің? Бұл сұрақтардың бәрі де білімге келіп тіреледі. Егер мен білімсіз болсам, ізденбесем, айналадағы жаңалықтардан хабарсыз болсам, қалай мен елімнің ертеңімін ,- деп айталамын. Еліміздің ертеңі болу үшін, әр азамат өз үлесін қосуы керек. Елді көркейтуге, білімді дамытуға, жаңалықтар ашуға, халық денсаулығын сақтауға, немесе үлкен өндірістерді дамытуға ат салысуы керек,-деп түсінемін
Объяснение: