Жақтық септикті тап Біздің жақта қыс ұзақ Биыл жұмсақ басталды да, арты толассыз жауған қарға ұласты. Әсі-
ресе жаңа жылдың алдындағы үш күн, үш түнде бас көтертпей жауған қар,
сол шаш етектен жауған қарға мелдеген ел мен жер ұлы тыныштықтың құша-
ғына тұншығып, мәңгілікке бой суытқандай жым-жырт... Осынау адамды бой-
күйездік пен есінеген ессіздікке жетелер өлі тыныштық
жапалақтап жауған
қар тыныштығы аса қызық, жүрек соғысын баяулатар мұң шақырады екен.
Кісі бойы жауған қарды бұзып, шөп әкелетін күш қайда? Өздерінен бір
хабар күтіп едім, тіпті бергі Тарбағатай қыстағында отырған жігіттер де, міне,
үшінші күн ат ізін салмай отыр. Соған қарағанда, олар да қарға қамалып
қалған секілді... Қар бағанағыдай емес, қиғаш ұшып, сабалап жауады. Жел
көбеңдеген жұмсақ қарды сыпыра ұшырып, сиыр таңдайлап әдемі сурет салып
жатыр. Үйден шығуға қорынған жұрт «не болды екен?» дегендей есіктерін
ашып, сығалай қарайды да, лезде жауып ала қояды... Отыз жылды араға салып
барып, төпелеп жауған албасты қар, енді, міне, әлдебір жұмбақ та жат үнді сар-
нап, әлдеқайдан, құбыла жақтан қақпақылдап жеткізе бастады. Қазақтардың
«тілсіз жау» деп атар дүлей күші бар әлемнің билігін өз қолына алып, тісін
аксита тау-таудың сай-саласын қуалап, жемтік іздеп бұқпалап жүргендей,
Алтайдың аш қасқыры ғажап бір сиқырмен боранға айналып, адамдарға қарап,
аранын ашып, атылайын деп тұрғандай аса қорқынышты еді.
(Оралхан Бөкей)
Әдеби тіл нормалары
22 наурыз-Дүниежүзілік су күні (World Water Day). Жер бетіндегі адамдардың, өсімдіктер мен жануарлардың өмірі судың сапасына тікелей байланысты екені белгілі. Адамдар үшін ішуге, тамақ дайындауға және гигиена үшін пайдаланылатын судың тазалығы ерекше маңызды.
Адамдардың ластанбаған ауыз су ресурстарына деген қажеттілігінің артуына қарамастан, адам "пайдаланған" судың көп мөлшері ешқандай тазартусыз жер асты суларына, өзендерге, көлдерге, теңіздер мен мұхиттарға түседі. Халықтың қажеттіліктері үшін пайдаланылатын суда көптеген қауіпті химиялық заттар жиі кездеседі: органикалық ластағыштар (жануарлардың нәжісіндегі вирустар, ауылшаруашылық ағынды сулардағы нитраттар мен фосфаттардың қалдықтары, тамақ қалдықтары мен ағынды сулар, мұнай өнімдері), беттік-белсенді заттар (беттік-белсенді заттар), ауыр металдар (кадмий, сынап, қорғасын), синтетикалық химиялық қосылыстардың қалдықтары (пластмассалар, пестицидтер), дәрі-дәрмектер, радиоактивті қалдықтар және т. б.
Судың әртүрлі зиянды қосылыстармен қатты ластануы күтпеген салдарға, соның ішінде көптеген су объектілерінің және оның тұрғындарының толық жойылуына әкелуі мүмкін. Экологтар арасында эвтрофикация процесі жақсы белгілі, онда ауылшаруашылық ағындары, сондай-ақ көлдер мен өзендерге түсіп, азот пен фосформен қаныққан тазартқыштар мен жуғыш заттар су өсімдіктерінің тез өсуіне әкеледі. Осы процестің нәтижесінде тоған өте тез батпаққа айналады, барлық тірі организмдер, соның ішінде балық күн мен қоректік заттардың жетіспеушілігінен өледі.
Ластанған суды қалпына келтіру немесе тазарту өте маңызды қаражат салуды қажет етуі мүмкін болғандықтан, бүкіл әлемде су ресурстарының ластануын болдырмауға арналған бағдарламалар ұсынылады.
Суды қалай ластауға болады?
Суды үнемдеңіз. Таза тұщы судың әлемдік қоры неғұрлым көп болса, су ресурстарының бір бөлігінің ластануы адамзат үшін маңызды болмайды.
Уытты тұрмыстық химикаттарды (еріткіштер, тазартқыштар) және қажетсіз заттарды құймаңыз
-Сәлем Жазира, Қалың қалай?Қандай жаңалықтар бар?
- Айдос сәлем, барлығы жақсы, өзің көргенде аман-есен сенімен сөйлесіп отырмын.Өзіңнің қал-жағдайың қалай?
- Барлығы жақсы, бүгін бізде Қазақ тілінен тіл туралы эссе жазып келсін деді,бірақ мен түсінбей отырмын
- Бізде кеше осы тақырып туралы өткен болатынбыз,егер қаласаң саған түсіндіріп берейін.
-Жақсы болар еді,ия
- Біздің ең бірінші бақытымыз ол тіл, қазақ тілі ұлттық тіл. Ата-бабадан келе жатқан мәдениет, тарих, Тәуелсіздік.Өнер алды- қызыл тіл бұл сөздің мағынасы еліміздің мемлекеттік тілі екендігін ұғындыру, мемлекеттік тіл мәртебесін көтеру. Оқушылардың өз ұлтына, еліне деген сүйіспеншілігін арттыру, сөз өнеріне баулу.
Біздің тілімізден артық ешнәрсе жоқ,себебі бұл бізге берген сый.
- Жазира саған көп көп рахмет,енді осы айтқаның туралы ешқашан ұмытпаймын.
- Айдос менен әрқашан көмек сұрасаң болады,ал енді осы түсінгеніңді түйіндеп жаз
- Саубол,жарайды
-Саубол,кездескенше