Задание 1. ответь на вопросы. 1. Как бы вы назвали текст? Мелодия домбры в сердце казахов
2. Как вы думаете, какой идеей руководствовался автор при составлении текста?
3. По мнению автора, каково происхождение домбры?
4. Что домбра послала его потомкам?
5. Домбра в текстовом виде - что это такое?
1.
2.
3.
Куй в крови казахов играет,
Куй играет у казахов.
Сердцебиение, сердцебиение, сердцебиение -
В баре с домброй.
Ты горе нашего предка, домбра,
Ты секрет нашей матери, домбра.
Создано из сердца моей гордости,
Ты звук нашей степи, домбра!
Это домбра, о которой никогда не молчали,
Радости и печали предостаточно.
Разрывает, ломает, ломает мелодии,
Из слез влюбленных.
Не было родословной песни, как домбра,
Он полон судеб нашей степи.
Мечты, мечты, мечты моего народа,
Залог был отправлен потомкам Кипа.
Ақынның арғы тегі Орта жүз Тобықты Арғын ішіндегі Олжай батырдан басталады. Олжайдан Айдос, Қайдос, Жігітек есімді 3 ұрпақ тарайды. Бұлардың әрқайсысы кейін бір-бір рулы ел болып кеткен. Айдостың Айпара деген әйелінен: Ыргызбай, Көтыбақ, Топай.
Ана айтқанындай, шынында, бұлардың ішінде Ыргызбай ортасынан оза шауып, ел басқарған. Ыргызбайдан Үркер, Мырзатай, Жортар, Өскенбай тарайды. Өскенбай шаруаға жайлы, билікке әділ кісі болғандықтан, “Ісің адал болса Өскенбайга бар,арам болса Ералыға бар” деген мәтел сөз қалған.Өскенбайдың әйелі Зердеден Құнанбай туады.
Құнанбай 4 әйел алған адам. Оның бәйбішесі Күңкеден – Кұдайберді, інісі Құттымұхамбетке айттырылып, қалыңдық кезінде жесір қалған соң өзі алған екінші әйелі: Ұлжаннан – Тәңірберді (Тәкежан), Ибраһим (Абай), Ысқақ, Оспан, үшінші әйелі Айғыздан – Халиулла, Ысмағұл туады. Қартайған шағында үйленген ең кіші әйелі Нұрғанымнан ұрпақ жоқ. Абайдің “ Атадан алтау, анадан төртеу едім дейтіні осыдан. Болашақ ақын сабырлы мінезімен, кең пейілімен ел анасы атанған “кәрі әжесі” Зеренің таусылмайтын мол қазынадай аңыз ертегілерін естіп, абысын-ажынға жайлы, мінезі көнтерлі, әзіл-қалжыңга шебер, жөн-жобага жетік өз анасы Ұлжанның тәрбиесінде өсті. Абай әуелі ауылдағы Ғабитхан молдадан сауатын ашады да, 10 жасқа толған соң 3 жыл Семейдегі Ахмет Риза медресесінде оқиды. Бұл медреседе араб, парсы’ тілдерінде, негізінен, дін сабағы жүргізілетін еді. Құрбыларынан анағұрлым зейінді бала оқуға бар ықыласымен беріліп, үздік шәкірт атанады. Ол енді дін оқуын ғана місе тұтпай, білімін өз бетінше жетілдіруге ұмтылады. Сөйтіп көптеген шығыс ақындарының шығармаларымен, араб, иран, шағатай (ескі өзбек) тілінде жазылған ертегі, дастан, қиссалармен танысады, Шығыстың Низами, Науаи, Сәғди’, Хафиз, Фзули сияқты ұлы ғұлама, классик ақындарына бауыр басады. Медресенің үшінші жылында Абай Семей қаласындағы “Приходская школаға” да қосымша түсіп, орысша сауатын аша бастайды. Бірақ бұл оқуын әрі жалғастыра алмай, небәрі 3 жылдан соң оның мұсылманша да, орысша да оқуы аяқталады. Абайдың басқа балалардан алымдылығын аңғарған Құнанбай оны елге шақырып алып, өз жанына ертіп, әкімшілдік-билік жұмыстарына араластырмақ болады. Сөйтіп 13 жастағы Абай ел ісіне араласады.
данияр:әсел сен жер ана деген сөздің мағынысы не екенін білесің бе?
әсел: иә білім Данияр ол Жерді - Ана деп атайтын себебіміз, жерде біз өмiр суремiз. Яғни жерде аяғымызды басып жүрміз, жалпы айтқанда екiншi үйіміз. Барлық адамзатқа қажеттілiктер жерде өсіп-өнеді. Адам ауамен дем алмаса өмір сүре алмайды,ал сол оттекті бөлетін жерде тамырларын жая өскен талдың жапырағы,т.б бөледі. Сол үшінде Жер-Ана деп адамзат құрметтеген,құрметтейдi.
Данияр: иә дұрыс айтасың жер ананы құрметеу керек. Бірақ Әсел жер ананың қадры