Задача 1. Прочитайте текст и запишите основную информацию в таблицу.
В Казахстане более 130 национальностей. Это татуировки и друзья. Ассамблея народа Казахстана была создана 1 марта 1995 года Указом Президента Республики Казахстан. Целью Ассамблеи является создание условий для мирного сосуществования всех наций в Казахстане. Ассамблея насчитывает около 350 членов.
Представители более 130 национальностей из Казахстана приехали в Казахстан по-разному. Они всегда благодарят казахский народ, потому что казахский народ приветствовал их с рас объятиями.
Как и когда многонациональные люди приехали в Казахстан? Это хорошо описано в фильме "Жеруйк". Режиссер фильма - Сламбек Таукель. Авторы сценария: Сламбек Риск и Сын Лаврентий. Этот фильм основан на историческом событии. В фильме сын Лаврентий рассказывает о своем детстве.
Фильм о корейском, немецком, турецком, чеченском, курдском и др. показывает депортацию этнических групп. Казахский народ голодным, худым, рваным и грязным людям.
Фильм начинается со слов «Люби все человечество как« брата ». Это слова Абая Кунанбаевича. Главный герой фильма - Орынбай. Он братский, добрый человек.
Представители всех национальностей, показанные в фильме, теперь друзья.
Как вы думаете, какой во поднимается в тексте?
Согласны ли вы с тем, что «люди всех национальностей дружат и дружат в Казахстане»?
Біз апам екеуміз түскі уақытта асханаға бардық,Асхана ас мәзіріне неше түрлі тағамдар дайындаған,Оқысақ ас мәзірінде;ыстық салқын,сүт тағамдары,ал тәтті тағамдардан түрлі кондитер тағамдарын пісіріпті:пирогтар, пирожныйлар,пицца.Сусындардан шәй,кофе,какао,компот,каркаде бар екен,Даяшы келіп үстелдің үстін тазалап кетті,Мен тек қана шәй іштім, пицца жедім, ал апам болса ыстық тағамнан палау алды,сусыннан кампот,Мен асхананың тамағын ұнатпаймын себебі тек қана анам пісірген тамақты ұнатамын,Қолым тисе үйден тамақтанғанды ұнатамын,Асханада бір байқағаным, әркім өзіне--өзі қызмет етеді, сосын үлкен кезек екен,
Ауыл молдасынан білім алған. Есет би мен Абыл ақыннан өнеге алып, өзі Мұрын жырау Сеңгірбайұлына ұстаздық еткен. Мұрат Мөңкеұлы 17 жасында Жылқышы, 20 жасында бала Ораз, 25-інде Жаскелең, Жантолы, Шолпан, Тыныштық сынды ақындармен айтысып, жеңіп шыққан. Ол өзінің өжет мінезі, қағытпаға жүйріктігі, тапқырлығымен әрдайым жеңіске жеткен.
Мұрат Мөңкеұлы елінің тәуелсіздігін аңсап, бодандыққа қарсы жыр толғады. Зар заман ақыны атанды. Ата қонысының отарлаушы талауына түскеніне налыған ақын өзі туып өскен даланың кешегі күнін сағынышпен еске алған. Оның «Әуелі жеңіп орыс Еділді алды, Сарытау, Аштарханның жерін алды. Тәмамы су мен нуды орыс ұстап, Қазақтың мұнан жұтап шалынғаны», «Қазақтың жер-мұрасы», «Кең қоныс қайдан іздеп таптырады?» деген жыр жолдары ақынның отаншылдық рухына дәлел болады.
Ақынның басты шығармасы - «Үш қиян». Мұнда ақын ескі дәстүрдің іргесі шайқалғанын, адамдар ниетінің бұзылуын сөз етеді. Құнарлы қоныстарды тартып алған отарлау нәтижесінде тұрмысы нашарлап, тығырыққа тірелген ел тағдыры ақынды тебірентпей қоймайды. «Үш қиян» толғауымен «Сарыарқа», «Әттең, қапы дүние-ай», «Қазтуған» жырлары үндес. Мұнда айтылатын басты нәрсе - жер, құтты қоныс жайы. Ол «Қарасай-Қази», «Шәлгез», «Ғұмар Қазиұлына айтқаны» атты жырларына діни аңыздарды негіз еткен. Білімді игермейінше елінің өркендемейтінін «Оқудан қайтқан азаматқа» өлеңінде аңғартады. Ақын мұрасының бір шоғыры - би-болыстарға айтқан арнау өлеңдері.
Мұрат Мөңкеұлы майталман жыршы, термеші ретінде де танылған. «Өлім», «Қыз», «Арғымақ сыйлап не керек», «Аттан сұлу болар ма?», «Жалғаншы фәни жалғанда» атты термелерінде заман сырына үңіліп, өмір мен өлім, жастық пен кәрілік, сұлулық хақында толғанады. «Оқудан қайтқан жігітке хат», «Еліне жазғаны», «Бір досқа» атты хат үлгісінде жазылған үш туындысы сақталған. Ақын «Қырымның қырық батыр» жырын, Шалкиіз, Қазтуған шығармаларын жеткізушілердің бірі болған. Әсіресе Махамбет өлеңдерін жеткізудегі еңбегі ерекше. Махамбет жырлары Қуан жырау - Мұрат - Ығылман ақындар арқылы біздің заманымызға жеткен.
Мұрат Мөңкеұлы шығармалары «Мұрат ақынның Ғұмар Қазиұлына айтқаны», «Ақын», «Мұрат ақынның сөздері», «Бес ғасыр жырлайды», «Алқаласа әлеумет», тағы басқа жинақтарда жарияланған. Б.Қорқытовтың құрастыруымен ақынның жеке жинағы шыққан.
Шығармаларын Х.Досмұхамедұлы, С.Сейфуллин, М.Әуезов, С.Мұқанов, А.Тоқмағанбетов, Қ.Жұмалиев, Б.Омаров, Қ.Мәдібай, тағы басқа ғалымдар зерттеген. Кейбір шығармалары орыс тіліне аударылған.