Абай лирикасы кең көлемді мол қазына; биігі бітпес, тереңі таусылмас сырлы мұра. Абай лирикасы сала-сала. Жалпы лирика деген ұғымға қандай қасиеттер тән болса, Абай өлеңдерінде соның бәрі бар. Абайды бірыңғай қайғының, яки қуаныштың ақыны деуге, не мұңшыл, не күлкішіл ақын деуге тіпті де болмайды. Абай лирикасында осының бәрі түгел, түтас жатыр. Оның сырлы жырларындағы сәл ғана, ең бір жай сезінудің өзі оқырманның жан жүйесін, көңіл күйін түгел тебіренте толқытып, барлық пернені түгел басып, барлық шекті түгел сөйлеткендей сайрайды. Бұл - ғажайып құбылыс.
Абайдың саяси-әлеуметтік лирикасын талдар тұста, алдымен, ақын - өз дәуірінің үні екенін ескеру шарт. Суреткер өзі өмір сүріп отырған қоғамнан тыс, жеке-дара қалып, томаға тұйық өмір сүре алмайды. Ен өзіндік дүние танымына сәйкес әлеуметтік көзқарасы бар. Сондықтан, өмір құбылыстарын суреттегенде оған өз қарым-қатынасын көрсетпей қала алмайды. Өз шығармасында сәулелеңген өмір шындығы туралы өз кесімін айтып, өз «үкімін» шығарады. Абай да өз лирикасының керекті жерінде кейбір қоғамдық қатынастардан белгі бере отырып, өзінің өмірге көзқарасын, таным-тапғамын, идеялық бетін айқындайды. Абай - өз дәуіріне қатал сыншы болған адам. Қараңғы даладағы қат-қабат қарау әрекеттер - заңсыздықтар мен зұлымдықтар ақынды қатты күйзелтеді де, дәл осы жеке басқа тән жай- күйлер енді бірде арнасынан асып, қоғамдық сипат алған. Сонда, ақынның бір адамды сынағаны - сол сияқты бүтін бір қауымды сынағаны, тілін болыс пен ұлыққа түйресе, сол кеселді туғызып отырған патша әкімшілігіне түйрегені болып шығады.
Менің өмірімдегі ең жақсы, тамаша күн ол менің 17 жасқа толған күнімЕсіме алсам, бүгінгі күнге дейін жаныма жарық нұр төгілгендей күлімдеумен боламын. Кейде көшеде кетіп бара жатып есіме түсіп кетеді, сол кезде өзім мен өзім мәз болып бара жатқанымды көрген бейтаныс жолаушылар маған есі ауысқан кісіні көргендей қарайды. Менің сол қуанышқа толы күнім түнгі 24-00де басталады. Негізінде менің туылған күнім 18-тамызда, ал 17-тамызда біз, менің би тобымдағы қыздармен әншілерді ауызашарға мейрамханаға шақырғанбыз . Ауызашар біткеннен кейін қонақтарымыз қайтып кетті. Биші қыздар 24-00ге дейін күтіп, мені құттықтап барып үйлеріне тарады. Мен бір неше құрбыммен қайттым. Қайтып бара жатқанда көлігіміз үйдің жаңындағы мектептің алдында тоқтай қалады, құрбыларым көліктен шығаса салып, мектеп жаққа жүгіре ұмтылады. Мен не болғанын ұқпай, қыздардың артынан барып едім, мектепке енді жақындағанда майшамдар жағылып, достарым « Туылған күніңмен» деп бүкіл көшеге айқай салды. Қарасам менің барлық достарым жиналып алыпты, қолдарында әр түрлі шариктер,мен жақсы көретін гүлдер, әдемі торт және мені әлі күнге дейін қуандыратын тоты құс. Таң қалғаным соншалық айтарға сөз таппай тұрып қалдым, ал кеудемде болса қуаныш толып тұр. Тортты турау үшін көліктің жанына барғанда, тағы бір достарым келіп құттықтап, өз көліктерінің багажнигін ашып туған күнге арналған әндерді қосты біз сол әнге билеп, бір-бірімізге торт жағып, ойнап-күліп қайттық.
Келесі күні біз бәріміз кешке жиналып «Тұңғыш президенттің паркіне» бардық ол жердің әр түкпір-түкпірін аралып шықтық. Шынымды айтсам сол кезде мен ол паркке бірінші рет кірген болатынмын және мен табиғатты жақсы көремін.Сол үшін маған бұл күн өте ерекше болып көрінді. Газонда отырып түрлі ойындар ойнадық, әңгіме-дүкен құрдық солай тағы түнгі 24-00ге дейін жүріп қалдық. Осы күнде маған қатты ұнағаны достарымның жастарының үлкен айырмашылығына қарамастан, бәрі ұйымшылдықпен жиналып келгені. Сол үшін мен достарыма өте риза болдым. Осы күннен кейін біз әр досымызды түнгі 24-00де құттықтауды әдет қылып алдық.Иә, жылдар өтіп жатыр, ал біз әлі де бала болып қалудамыз, менің өскім келмейді кішкентай болған сондай тамаша, уайым-қайғы жоқ тек қуаныш пен бақыт...
ответ:1- С
3-тапсырма
1-С
2-А
3-Е
4-В
Мәтін
Жанры-Әдебиет жанрлары
Максаты- улы тулгалар жайлы дурысакпарат жеткізу
6-тапсырма
1. Абай- лирик акын
Абай лирикасы кең көлемді мол қазына; биігі бітпес, тереңі таусылмас сырлы мұра. Абай лирикасы сала-сала. Жалпы лирика деген ұғымға қандай қасиеттер тән болса, Абай өлеңдерінде соның бәрі бар. Абайды бірыңғай қайғының, яки қуаныштың ақыны деуге, не мұңшыл, не күлкішіл ақын деуге тіпті де болмайды. Абай лирикасында осының бәрі түгел, түтас жатыр. Оның сырлы жырларындағы сәл ғана, ең бір жай сезінудің өзі оқырманның жан жүйесін, көңіл күйін түгел тебіренте толқытып, барлық пернені түгел басып, барлық шекті түгел сөйлеткендей сайрайды. Бұл - ғажайып құбылыс.
Абайдың саяси-әлеуметтік лирикасын талдар тұста, алдымен, ақын - өз дәуірінің үні екенін ескеру шарт. Суреткер өзі өмір сүріп отырған қоғамнан тыс, жеке-дара қалып, томаға тұйық өмір сүре алмайды. Ен өзіндік дүние танымына сәйкес әлеуметтік көзқарасы бар. Сондықтан, өмір құбылыстарын суреттегенде оған өз қарым-қатынасын көрсетпей қала алмайды. Өз шығармасында сәулелеңген өмір шындығы туралы өз кесімін айтып, өз «үкімін» шығарады. Абай да өз лирикасының керекті жерінде кейбір қоғамдық қатынастардан белгі бере отырып, өзінің өмірге көзқарасын, таным-тапғамын, идеялық бетін айқындайды. Абай - өз дәуіріне қатал сыншы болған адам. Қараңғы даладағы қат-қабат қарау әрекеттер - заңсыздықтар мен зұлымдықтар ақынды қатты күйзелтеді де, дәл осы жеке басқа тән жай- күйлер енді бірде арнасынан асып, қоғамдық сипат алған. Сонда, ақынның бір адамды сынағаны - сол сияқты бүтін бір қауымды сынағаны, тілін болыс пен ұлыққа түйресе, сол кеселді туғызып отырған патша әкімшілігіне түйрегені болып шығады.
Объяснение:
Менің өмірімдегі ең жақсы, тамаша күн ол менің 17 жасқа толған күнімЕсіме алсам, бүгінгі күнге дейін жаныма жарық нұр төгілгендей күлімдеумен боламын. Кейде көшеде кетіп бара жатып есіме түсіп кетеді, сол кезде өзім мен өзім мәз болып бара жатқанымды көрген бейтаныс жолаушылар маған есі ауысқан кісіні көргендей қарайды. Менің сол қуанышқа толы күнім түнгі 24-00де басталады. Негізінде менің туылған күнім 18-тамызда, ал 17-тамызда біз, менің би тобымдағы қыздармен әншілерді ауызашарға мейрамханаға шақырғанбыз . Ауызашар біткеннен кейін қонақтарымыз қайтып кетті. Биші қыздар 24-00ге дейін күтіп, мені құттықтап барып үйлеріне тарады. Мен бір неше құрбыммен қайттым. Қайтып бара жатқанда көлігіміз үйдің жаңындағы мектептің алдында тоқтай қалады, құрбыларым көліктен шығаса салып, мектеп жаққа жүгіре ұмтылады. Мен не болғанын ұқпай, қыздардың артынан барып едім, мектепке енді жақындағанда майшамдар жағылып, достарым « Туылған күніңмен» деп бүкіл көшеге айқай салды. Қарасам менің барлық достарым жиналып алыпты, қолдарында әр түрлі шариктер,мен жақсы көретін гүлдер, әдемі торт және мені әлі күнге дейін қуандыратын тоты құс. Таң қалғаным соншалық айтарға сөз таппай тұрып қалдым, ал кеудемде болса қуаныш толып тұр. Тортты турау үшін көліктің жанына барғанда, тағы бір достарым келіп құттықтап, өз көліктерінің багажнигін ашып туған күнге арналған әндерді қосты біз сол әнге билеп, бір-бірімізге торт жағып, ойнап-күліп қайттық.
Келесі күні біз бәріміз кешке жиналып «Тұңғыш президенттің паркіне» бардық ол жердің әр түкпір-түкпірін аралып шықтық. Шынымды айтсам сол кезде мен ол паркке бірінші рет кірген болатынмын және мен табиғатты жақсы көремін.Сол үшін маған бұл күн өте ерекше болып көрінді. Газонда отырып түрлі ойындар ойнадық, әңгіме-дүкен құрдық солай тағы түнгі 24-00ге дейін жүріп қалдық. Осы күнде маған қатты ұнағаны достарымның жастарының үлкен айырмашылығына қарамастан, бәрі ұйымшылдықпен жиналып келгені. Сол үшін мен достарыма өте риза болдым. Осы күннен кейін біз әр досымызды түнгі 24-00де құттықтауды әдет қылып алдық.Иә, жылдар өтіп жатыр, ал біз әлі де бала болып қалудамыз, менің өскім келмейді кішкентай болған сондай тамаша, уайым-қайғы жоқ тек қуаныш пен бақыт...
Объяснение: