Лендерді тыңда. жаңа сөздерді тап.сұрақтарға жауап бер. ақындар туған жерді қалай жырлаған? олар туған жеріне деген сүйіспеншілігін қалай жеткізген? сен туған жеріңді сағынасың ба?

Бір қарлығаш жардың қуысына ұя салып, өмір сүріпті. қанаты қатпаған анасы азық әкелуге кеткенде, күтумен болады екен.бір күні жемекке қарлығаштың ұясына жауыз жылан өрмелеп шығып бара жатады. мұны көрген қарлығаш аспан мен жерді шарлап, шыр-шыр етіп, арашашы іздейді. көкектен көмек сұрай барса: — бүркіт қонаққа шақырып еді, соған барғалы жатырмын, уақытым жоқ, – дейді көкек.одан шығып, қарғаға барса: — үйленгелі жатқанымда, мазамды алма, – дейді. қарлығаштың амалы таусылып, шырылдап ұшып келе жатады. бір кезде дәуітті көреді. дәуіт қарлығаштың шыр-шыр еткен дауысын естіп: — достым, неге зарлайсың? – деп сұрайды.қарлығаш сонда: — жауыз жылан жұтпақшы болып, ұяма өрмелеп жетіп қалды. соған не істерімді білмеймін, – деп, қарлығаш көзінің жасын төгіп-төгіп жібереді.— олай болса, мені жеткіз тезірек, – дейді дәуіт. қарлығаш қанатын тосады. дәуіт жотасына шығып алады.көзді ашып-жұмғанша ұясына жетеді. жылан ұяға тақап қалған екен. дәуіт пен қарлығаш енді бір сәт кешіксе, қылғып сап, жұмсақ ұяда масайрап ұйқтамақшы екен.дәуіт аяғымен шаба тырнап, жыланның екі көзін ағызып жібереді. жауыз жылан сылқ етіп жерге құлап түседі де мерт болады.дәуіттің ерлігіне сүйсінген қарлығаш онымен айнымас дос болыпты. содан бері талай заман өтсе де екеуі бір ұяда тұрып, бірге өмір сүреді екен.

«қазақ тілі мен әдебиеті т2» пәнінен 2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

тыңдалым

электр қуатын үнемдеу - жаһандық деңгейдегі маңызды мәселе. оның көзін қарастыру үшін әлемнің сарапшылары талай бас қосты. осы бағыттағы жұмысты жүйелеу үшін қазақстанға бұұ өкілі гордон джонсон арнайы келді. ол елімізді аралап, желдің соғу бағытына зерттеу жұмысын жүргізген.

бізде жел қуатын пайдалануға арналған арнайы бағдарлама бар. алғашқы жоспар бойынша сағатына 1,82 трлн. киловат қуат өндіру көзделген. ал бағдарламаның екінші бөліміндегі бес мегаваттық жел қуаты бекеті қытай шекарасына жақын жоңғар қақпасының маңайында болады. осы жобаны жүзеге асыруға вашингтондағы әлемдік қоршаған ортаны қорғау тәуелсіз ұйымы екі миллион доллар қаржы бөлген.

ал осыған дейін оңтүстік қазақстан облысының кентау қаласында және қарағанды облысында жел станциялары салынған. қуат көздерін шығаруда биоқалдықтардың да орны ерекше. бейресми ақпаратта көрсетілгендей, жыл сайын мал шаруашылығы саласында құрғақ күйінде 22,1 млн. тонна қалдық болады екен. сонымен бірге, 17,7 млн. өсімдік қалдығын жарату мүмкіндігі бар.

жетісу өлкесіндегі су жүйесі еліміздегі судың жартысын құрайды. мұнда бес шағын су электр станциясы пайдалануға берілген. ендеше, су көзі тапшы аймақтар жел қуатын пайдалану керек. алпысқа жуық мемлекет өздеріне жел қуатымен жұмыс істейтін электр станцияларын салған. сондықтан бізге де қолда бар мүмкіндікті пайдаланатын уақыт жетті.

1. мәтінге тірек болатын сөздерді табыңыз.

а) ауыл, зерттеу, топырақ

в) отан, , қала

с) станциялар, зерттеу, қаржы

д) зерттеу, , күш [1]

2. мәтіннің негізгі идеясына сәйкес келетін тұжырымды анықтаңыз.

а) еліміздегі түрлі станцияларды көбейту

в) еліміздегі ауыз су мәселесін шешу

с) еліміздегі жер сілкінісінің алдын алу

д) еліміздегі өсімдіктерді қорғауға алу [1]

3. тыңдалым мәтіні мазмұны бойынша 1 «шын» ақпаратты белгілеңіз.

мәтіндегі ақпараттар

шын

жалған

а

қазақстанға бұұ өкілі гордон джонсон арнайы келмеген

в

жетісу өлкесінде бұрын бес шағын су электр станциясы пайдалануға берілген

c

бізде су қуатын пайдалануға арналған арнайы бағдарлама бар

[1]

16

жоба

4. бос орынға қажетті сөзді қойып сөйлемді толықтырыңыз.

/жетіспейтін, тәрбиеден, салттан, көп, арзан/

су көзі аймақтар жел қуатын пайдалану керек. [1]

5. мәтін мазмұны бойынша сұраққа жауап беріңіз.

жел станциялары қай жерлерде кездеседі?

[1]

оқылым

«астана опера» опера және театры қазақстанның елордасы астана қаласында есіл өзенінің сол жағалауында орналасқан. бұл театр сән-салтанаты асқақ ғимаратымен және залдардың көркемдігімен ғана емес, сондай-ақ талантты труппа орындайтын тамаша репертуарымен таң қалдырады.