9-тапсырма. Төмендегі деректерді пайдаланып, мемлекет қайраткері тура- лы интервью дайындаңдар. Диалог барысында екпіннің түрлеріне назар аударыңдар. Мұстафа Шоқай (1890—1941) Алаш қозғалысына қатысқан ірі рының бірі, публицист-ғалым. Ол Қызылорда облысының Шиелі ауданы Сұлутөбе ауылында туған. Сұлутөбе ауылындағы орыс білім ордасында бастауыш білім алған ол 1902 жылы Ташкенттегі гимназияға түсіп, 1910 жылы үздік бітіріп шығады. Сол жылы Санкт-Петербург университетінің заң факультетіне оқуға түсіп, оны 1917 жылы бітіреді. Мұстафа Шоқай 1917 жылы желтоқсанда Екінші жалпықазақ съезіне қатысып, Алашорда құрамына сайланды. Түркістан (Қоқан) автономиясының жойылуына байланысты Мұстафа Шоқай шетел- rе эмиграцияға кетуге мәжбүр болды. «Бірлік туы» газетінің не- різін қалады. 1940 жылы Парижге неміс әскері кіргенде, тұтқынға алынып, бірнеше ай түрмеде отырып шығады. Ол Берлинде қай- тыс болады. Алматы қаласында Мұстафа Шоқай есімімен атала- бар. Қызылорда қаласындағы Экология университетіне Мұстафа Шоқай есімі берілген. Қайраткердің туған өлкесінде оған тын көше ескерткіш қойылған.
Бір құшақ одна полная охапка дров
Арқалап-взваливать себе на спину; нести на спине; таскать на спине
Тас камень
Мая верблюдица
Толтыру заполнять, выполнять
Астау
1) уст. деревянное корыто (кормушка для скота)
ағаш астау → деревянное корыто
бұзаулардың алдындағы астау → кормушка, стоящая перед телятами
жоны астаудай бағылан қой → упитанный барашек (букв. барашек, бока которого с корыто)
2) диал. блюдо (деревянная посуда)
Келі
келі́
I. ступа
келі түбі → этн. часть толченого выделяемая работавшему (в качестве платы)
келі түю → толочь в ступе
II. разг. килограмм; кило
бір келі алма өлшеу → взвесить кило яблок
салмағы жүз келі → весит сто килограмм
төркі́н
1) этн. отцовский род замужней женщины; отец, родня, родители и все родственники жены
төркін десе, қыз төзбейді, көкпек десе, түйе төзбейді → погов. женщина пристрастна к своей родне, а верблюд — к степной траве
төркіндегі қыз — төре → погов. дочь в родительском доме — госпожа
төркіннің төбесі де қуат → погов. родной холм и тот поддержка (душа спокойна)
2) место, где живет родня жены
төркіні жақынның төсегі жиылмас → погов. у женщины, чья родня находится вблизи, постель никогда не убирается (жена часто ходит к родным и отвлекается от повседневных дел)
3) перен. происхождение (жены)
4) первоисточник; корень; первопричина
әңгіме төркіні → источник разговора
жауыздықтың төркіні осында жатыр → корень зла заключается в этом
5) суть; смысл
біздің әңгімеміздің төркіні бір → суть нашего разговора одна
сөз төркіні → лингв. этимология слова
сөзінің төркіні бар → он дело говорит
6) суть разговора
әңгіменің төркінін түсіну → понять суть разговора
іс төркіні → суть дела
ілме́к
1) петлица; петля; узел вешалки
жібек ілмек → шелковая петля
пенжектің ілмегі → петлицы пиджака
2) зацепка; крючок
сым ілмек → проволочный крючок
Атау сеп
Ед. число:
Қолөнер
Менiң (мой, моя, моё):
Қолөнерiм
Сенiң (твой, твоя, твоё):
Қолөнерiң
Сіздiң (Ваш, Ваша, Ваше):
Қолөнерiңiз
Оның (его, её):
Қолөнері
Ілік септік?
Ед. число:
Қолөнердің
Менiң (мой, моя, моё):
Қолөнерiмнің
Сенiң (твой, твоя, твоё):
Қолөнерiңнің
Сіздiң (Ваш, Ваша, Ваше):
Қолөнерiңiздің
Оның (его, её):
Қолөнерінің
Барыс септік?
Ед. число:
Қолөнерге
Менiң (мой, моя, моё):
Қолөнерiме
Сенiң (твой, твоя, твоё):
Қолөнерiңе
Сіздiң (Ваш, Ваша, Ваше):
Қолөнерiңiзге
Оның (его, её):
Қолөнеріне
Табыс септік?
Ед. число:
Қолөнерді
Менiң (мой, моя, моё):
Қолөнерiмді
Сенiң (твой, твоя, твоё):
Қолөнерiңді
Сіздiң (Ваш, Ваша, Ваше):
Қолөнерiңiзді
Оның (его, её):
Қолөнерін
Жатыс септік?
Ед. число:
Қолөнерде
Менiң (мой, моя, моё):
Қолөнерiмде
Сенiң (твой, твоя, твоё):
Қолөнерiңде
Сіздiң (Ваш, Ваша, Ваше):
Қолөнерiңiзде
Оның (его, её):
Қолөнерінде
Шығыс септік?
Ед. число:
Қолөнерден
Менiң (мой, моя, моё):
Қолөнерiмнен
Сенiң (твой, твоя, твоё):
Қолөнерiңнен
Сіздiң (Ваш, Ваша, Ваше):
Қолөнерiңiзден
Оның (его, её):
Қолөнерінен
Көмектес септік?
Ед. число:
Қолөнермен
Менiң (мой, моя, моё):
Қолөнерiммен
Сенiң (твой, твоя, твоё):
Қолөнерiңмен
Сіздiң (Ваш, Ваша, Ваше):
Қолөнерiңiзбен
Оның (его, её):
Қолөнерімен
Объяснение: