4-тапсырма. «ойшыл қалпақтар» рөлдік ойыны. 6 оқушыдан топтасып б түсті қалпақты киіңдер. адам өміріне қауіп төндіретін факторлар» деген тақырыпта пікірталас ұйымдастырыңдар.
Қазір бізде мылжыңдықтың мерейі үстем болып, сөздің қадірі кетіп тұр. Ойларына не келсе соны жазады, аузына не келсе,— соны айтады. Мұндай жағдайда біздің ұлттық мәселелерімізді байсалды түрде талқылап шешу мүлде мүмкін емес.
Біреуі елдің экономикасын арттыру үшін жоспар керек дейді, екіншісі — күрделі қор керек дейді, үшіншісі — несие керек дейді. Біртұтас бағыт болмаған соң жұртшылық пікірін қалыптастыру қиындайды және берекесіздік белең ала береді. Ал егер біз барлық мәселелерді цифларға сүйене отырып ғылыми негізде шешсек, ол мәселелердің барлығы баяғыда-ақ реттеліп бітетін еді. Қашанда болсын істің түйінін цифрлар шешеді.
Кәне, цифрлармен сырласып байқайық.
Айталық: халқымыздың өсу қарқыны жылына үш процент, ал ұлттық табысымыздың кему қарқыны екі процент дейік. Бұл жағдайда экономиканы дамыту үшін экономикалық өндірістің өсу қарқыны ең кемінде жеті процент болуға тиіс. Ал өндірісте еңбек етіп жүрген және ұлттық табыстың алпыс процентін қамтамасыз еткен жүмысшылар бұл табыстың он тоғыз процентін ғана алады. Бұдан нені білуімізге болады? Келіңіз, цифрларды сөйлетейік. Экономикалық өндірістің өсу қарқынындағы жеті процентті аламыз да, халықтың өсу қарқынындағы үш процентке көбейтеміз, төртке бөлеміз, қалдығын он тоғыз проценттен алып, сонсоң бес процентке бөлеміз. Қанша болды? О! Бұл ойыншық емес! Енді бұны алпыс процентке қосамыз, үш процентке көбейтеміз, үш жарымға бөлеміз. Сонсоң бұдан шыққан нәтижеге тоғыз жүз сексенді, яғни бағаның осу процентін қосамыз және 589561-ді (менің телефон нөмірімді) тағы қосамыз. Қанша болды? Міне, көрдің бе, алақаныңа салғандай ап-айқын боп шыға келді!
Қазір бізде мылжыңдықтың мерейі үстем болып, сөздің қадірі кетіп тұр. Ойларына не келсе соны жазады, аузына не келсе,— соны айтады. Мұндай жағдайда біздің ұлттық мәселелерімізді байсалды түрде талқылап шешу мүлде мүмкін емес.
Біреуі елдің экономикасын арттыру үшін жоспар керек дейді, екіншісі — күрделі қор керек дейді, үшіншісі — несие керек дейді. Біртұтас бағыт болмаған соң жұртшылық пікірін қалыптастыру қиындайды және берекесіздік белең ала береді. Ал егер біз барлық мәселелерді цифларға сүйене отырып ғылыми негізде шешсек, ол мәселелердің барлығы баяғыда-ақ реттеліп бітетін еді. Қашанда болсын істің түйінін цифрлар шешеді.
Кәне, цифрлармен сырласып байқайық.
Айталық: халқымыздың өсу қарқыны жылына үш процент, ал ұлттық табысымыздың кему қарқыны екі процент дейік. Бұл жағдайда экономиканы дамыту үшін экономикалық өндірістің өсу қарқыны ең кемінде жеті процент болуға тиіс. Ал өндірісте еңбек етіп жүрген және ұлттық табыстың алпыс процентін қамтамасыз еткен жүмысшылар бұл табыстың он тоғыз процентін ғана алады. Бұдан нені білуімізге болады? Келіңіз, цифрларды сөйлетейік. Экономикалық өндірістің өсу қарқынындағы жеті процентті аламыз да, халықтың өсу қарқынындағы үш процентке көбейтеміз, төртке бөлеміз, қалдығын он тоғыз проценттен алып, сонсоң бес процентке бөлеміз. Қанша болды? О! Бұл ойыншық емес! Енді бұны алпыс процентке қосамыз, үш процентке көбейтеміз, үш жарымға бөлеміз. Сонсоң бұдан шыққан нәтижеге тоғыз жүз сексенді, яғни бағаның осу процентін қосамыз және 589561-ді (менің телефон нөмірімді) тағы қосамыз. Қанша болды? Міне, көрдің бе, алақаныңа салғандай ап-айқын боп шыға келді!
1) Реттік:
екінші, үшінші, төртінші, жетінші, оныншы, он бесінші, жиырмасыншы, жиырма бесінші, отыз жетінші, тоқсан алтыншы, қырық төртінші, жиырма жетінші, отыз сегізінші, алпыс алтыншы, жүзінші, елуінші, қырық тоғызыншы, елу екінші, тоқсан жетінші.
2) Топтау:
екіден, үштен, төрт-төрттен, жетіден, он-оннан, он бестен, жиырмадан, жиырма бестен, отыз жетіден, тоқсан алтыдан, қырық төрттен, жиырма жетіден, отыз сегізден, алпыс алтыдан, жүзден, елуден, қырық тоғыздан, елу екіден, тоқсан жетіден.
3) Болжалдық:
Бірнеше жолмен жасалады;
екі шақты, үштей, төрттей, жетіге таман, он шақты, он-он бес, жиырмадай, жиырма бестей, отыз жетідей, тоқсан алтыларда, қырық төрттей, жиырма жетідей, отыз сегіздей, алпыс алтыға таман, жүздеген, елудей, қырық тоғыздай, елу екіге жуық, тоқсан жетідей.
Объяснение: