Цель: определить, что лучи света прямолиней.
ные и они не могут огибать предмет.
Сформулируй гипотезу
Начни со слов: «Если бы лучи света не были
прямыми, то ...».
ТЕБЕ ПОНАДОБЯТСЯ
Проверь свою гипотезу
1. Возьми три листа картона. Сделай в каж-
ФОНАРИК
дом из них по отверстию: большое, меньше,
ТРИ ЛИСТА КАРТОНА
ещё меньше.
2. На одинаковом расстоянии друг от друга за-
крепи вертикально на столе три листа картона
ЛИСТЫ БУМАГИ
в порядке уменьшения отверстий. На таком же
расстоянии от последнего листа картона закрепи вертикально
лист белой бумаги. Включи фонарик и направь свет на большое
отверстие.
СКОТЧ
В последние годы климат на Земле заметно меняется: одни страны страдают от аномальной жары, другие от слишком суровых и снежных зим, непривычных для этих мест.
Экологи говорят о глобальном изменении климата, включающем увеличение средней годовой температуры, вызывающей таяние ледников, и повышение уровня Мирового океана. Помимо потепления, происходит также разбалансировка всех природных систем, которая приводит к изменению режима выпадения осадков, температурным аномалиям и увеличению частоты экстремальных явлений, таких как ураганы, наводнения и засухи.
По данным ученых, за десять месяцев 2015 года средняя температура планеты оказалась на 1,02 °C выше той, которую фиксировали в XIX веке (когда началось наблюдение за изменениями глобальной температуры). Порог в один градус был превышен впервые в современной истории. Ученые сходятся во мнении, что именно деятельность человека - сжигание нефти, газа и угля - приводит к парниковому эффекту, который вызывает повышение средней температуры. Эксперты отмечают, что в период между 2000 и 2010 годами наблюдался самый мощный рост выбросов парниковых газов за последние 30 лет. По данным Всемирной метеорологической организации, в 2014 году их концентрация в атмосфере достигла рекордно высокого уровня.
Багынычтуу (багыныңкы байланыштагы) татаал сүйлөм - тутумундагы жөнөкөй сүйлөмдөрдүн бири мааниси жана грамматикалык табияты жагынан экинчисине багыныңкы абалда турган татаал сүйлөм.
Маани жактан басымдуулук кылып, татаал сүйлөм аркылуу берилип жаткан бүтүн ой-пикирди жыйынтыктап турган түгөй баш сүйлөм, ал эми баш сүйлөмдөгү ойдун түрдүү кырдаалын, белгилерин, мүнөзүн билдирип турган түгөйү багыныңкы сүйлөм болот.
Багынычтуу татаал сүйлөмдүн спецификалык формасын, белгисин багыныңкы сүйлөмдөрдүн баяндооч мүчөлөрү түзөт. Багыныңкы сүйлөмдөрдүн баяндоочтору
а) Багынычтуу татаал сүйлөмдүн спецификалык формасынын;
б) багыныңкы сүйлөм менен баш сүйлөмдү тутумдаштыруучу каражаттын;
в) баш сүйлөмдүн ар кыл кырдаалын көрсөтүү милдетин аткарат;
өзгөчө түзүлүштө болот, бирок аякталган ойду билдирүү касиетине ээ боло албайт. Ошондуктан багыныңкы сүйлөм маани жактан да, грамматикалык жактан да баш сүйлөмгө көзкаранды болуп, ага карата ар кайсы синтаксистик катышта турат. Ага ылайык, багыныңкы сүйлөмдөр мезгил багыныңкы, шарттуу багыныңкы, себеп багыныңкы, сыпат багыныңкы, каршы багыныңкы, салыштырма багыныңкы, максат багыныңкы, өлчөм багыныңкы, орун багыныңкы сүйлөм болуп бөлүнөт.
Багыныңкы сүйлөмдөрдүн синтаксистик милдетин аныктоонун, классификациялоонун негизги белгиси болуп баш жана багыныңкы сүйлөмдөрдүн маанилик ички катышы саналат.