Записав свое имя и званье, Разъезжаются гости домой,
Возвращаясь, иной напевает «трам-трам», А иные просители плачут.
Царь кончил; на жезл опираясь, идёт, И с ним всех окольных собранье.
Когда, покинув Ватикан, Вернешься в мир живой,
моя добрая рысистая кобыла бодро бежала по пыльной дороге, изредка похрапывая и шевеля ушами.. Сгорбившись и закутавши лицо, ожидал я терпеливо конца ненастья.. Я ударил вожжой по лошади, спустился в овраг, перебрался через сухой ручей, весь заросший лозинками, поднялся в гору и въехал в лес. Очерки деревьев, обрызганных дождем и взволнованных ветром, начинали выступать из мрака.
ответ:Арсанукаев Шайхин « Тимуран тур» повестан буха т1ехь сочинени
«Тимуран тур» произведенин чулацаман бухе бехкинарш Нохчийчохь XIV бIешо чекхдолучу XV бIешо долалучу муьрехь лаьттина исторически хиламаш бу. Автора шена хьалха хIоттийна Iалашо АстагI Тимаран а, нохчийн а вовшашна дуьхь-дуьхьал латтар гайтар хилла ца Iа, цо кхузахь гайтина Нохчийчуьра хIетахьлера политикин а, Iер-дахаран а хьелаш, юкъараллин дIахIоттаман башхаллаш, луларчу къаьмнашца хилла юкъаметтигаш, хIетахьлерчу къизачу хенахь даьхначу адамийн синкхетам, амалш, дуьнене хьежамаш».
1395 шарахь Нохчийчу кхочу Астаг1 Тимаран доккха эскар.. Цул т1аьхьа Тимар ерриге а Дег1астанехула чекхволу. Шина шарахь сов олалла до Астаг1 Тимара Къилбседа Кавказехь. Оцу муьрехь нохчаша а, кхечу къаьмнаша а хаддаза дуьхьало йо Шина шарахь сов олалла до Астаг1 Тимара Къилбседа Кавказехь.
АстагI Тимаран васт кхуллуш, цуьнан дар-лелар а довзийта, автора дуьххьара гойту цуьнан куц-кеп:
Шуьйра белш. Лекха хьаж.
Мара бу виэда.
Юьхь – малхо, мохо а
ЦIестан бос белла.
БIаьргаш чохь-къизалла,
ХIилла а къиэда,
Маж, меккхий нилха ду,
Дерриг сирделла…
КхидIа повесть йоьшуш Тимаран къамелашкахь вайна го цуьнан къизалла, ямартло, хIилла. Ша-шех тоам бина, бIаьрг буьзна, адаман дахар а, сатийсамаш а цхьана а хIуманан меха ца хетачу цо цхьа атта кхайкхайо адамашна кхиэл:
ТаIзар сан
Ду царна нийса:
Уггар а лекха берд,
КIорга Iин харжий,
Куьг-ког а дехкий, уьш
Бердах чукхийса –
Шен ирс дерг, тIулгаш тIе
Кхетта, ву ваьржар!..
Повестан шолгIачу декъехь бевза вайна мехкан къонахий: БорзабIаьрг, Аьрзу, Анас, илланча Айтамир. Уьш бу доьналлех а, стогаллех а буьзна, хьекъалца а, собарца а кхечарех къаьстина, халкъо къобалбина нах.
Ишттачу къонахаша хIинццалц схьа, даржа ца доржуьйтуш, иэшна кIел ца соцуьйтуш, лардеш схьадалийна вайн нохчийн халкъ.
Амма оцу вай дагардинчу васташна юкъахь коьртаниг хилла дIахIутту илланчин Айтамиран васт. Хууш ду, массо а заманахь муьлххачу а халкъана сийлахь а, веза а хилла илланча, дешан говзанча.
Къеначу илланчас нахе дешдолу къамел а ду кIорггера чулацам болуш. Муха лан деза ярташ, шахьарш, хьаннаш ягор, ялташ говрийн бергашца хьешар, дайн кешнаш сийсаздеш гар – иштта хаттарш хIиттадо цо халкъана хьалха.
Арсанукаев Шайхин «Тимуран тур» цIе йолу повесть, исбаьхьаллин говзар хилла ца Iаш, нохчийн историх а, юкъараллин дIахIоттамах а язйина ю
Объяснение:
Возвращаясь, иной напевает «трам-трам», А иные просители плачут.
Царь кончил; на жезл опираясь, идёт, И с ним всех окольных собранье.
Когда, покинув Ватикан, Вернешься в мир живой,
моя добрая рысистая кобыла бодро бежала по пыльной дороге, изредка похрапывая и шевеля ушами..
Сгорбившись и закутавши лицо, ожидал я терпеливо конца ненастья.. Я ударил вожжой по лошади, спустился в овраг, перебрался через сухой ручей, весь заросший лозинками, поднялся в гору и въехал в лес. Очерки деревьев, обрызганных дождем и взволнованных ветром, начинали выступать из мрака.