перевести тексты с ЛАТИНСКОГО. 18. Cato Censor.
Implacabĭli autem odio in Carthaginienses flagrābat. Cum in senātu de tertio Punĭco bello agerētur, Carthagĭnem delendam esse censuit: alĭter non posse salvam esse rem publĭcam. Sententia ejus tum non probāta, postea, quidquid agebātur, adicĕre solēbat: «Cetĕrum censeo Carthagĭnem esse delendam». Movit tandem patrum anĭmos, ut bellum Carthaginiensĭbus indictum esset.
19. Caesar et Pompejus.
Interfecto in Asia Crasso, solus Pompējus Caesărem potentia aequābat. Sed jam pridem Pompējo suspectae erant Caesăris opes, Caesări Pompejāna dignĭtas gravis: nec hic ferēbat parem, nec ille superiōrem. Cum ad rivum, qui provinciam ejus ab Italia dividēbat, venisset, dubius, quid facĕret, constitisse tradĭtur. Deinde, equo concitāto, rivum trajēcit dicens: «Jacta est alea!»
20. De errorĭbus Ulixis
Ulixes in errōre suo ad Circem, filiam Solis, pervēnit. Haec socios Ulixis in domum suam admīsit et in sues mutāvit. Is socios amissos servāre studuit. Mercurius ei auxilium promīsit et monstrāvit, quomŏdo a Circe cavēret. Gladio stricto, Ulixes eam terruit et postulāvit, ut socios rursus in homĭnes mutāret et dimittĕret. Haec profecto verbis ejus indulsit, comperĕrat enim Ulixi a deis magnam potestātem permissam esse.
21. De errorĭbus Ulixis
Sed Neptūnus poenam Ulixi decrētam nondum remīsit. Nam cum post multas tempestātes venti tandem remisissent, Ulixes vidit se navem omnesque amīcos amisisse. Denĭque solus in insŭlam Ogygiam navit. Ibi nympha Calypso amōre commōta Ulixem apud se retinēbat. Ab illa amātus septem annos ibi mansit. Sed cum patriam desiderāret, navem parāvit et iter periculōsum perrexit.
22. De libris Sibyllīnis
In antīquis annalĭbus memoria de libris Sibyllīnis haec prodĭta est. Anus hospĭta atque incognĭta ad Tarquinium Superbum regem adiit novem libros ferens, quos esse dicēbat divīna oracŭla; eos velle venumdāre. Tarquinius pretium percontātus est. Mulier nimium et immensum poposcit. Rex, quasi anus aetāte desipĕret, derīsit.
23. De Horatiis et Curiatiis
Numa Pompilio mortuo, Tullus Hostilius rex Romanōrum creātus est. Eo regnante, inter Romānos et Albānos bellum exortum est. Duces utrorumque statuērunt rem paucōrum certatiōne finīre. Erant apud Romānos trigemĭni Horatii, tres apud Albānos Curiatii. Cum iis egērunt reges, ut pro sua quisque patria pugnārent ferro.
24. De dolo Penelŏpae
Penelŏpa, uxor Ulixis, nunquam desiit marito fidem servāre, quamquam ille viginti annos ab Ithăca abĕrat. Cum post decem annos nuntiātum eset Trojam esse delētam et Graecos, qui bello superfuĕrant, redisse, multi dicēbant Ulixem esse mortuum. Tum multi juvĕnes nobĭles Penelŏpam convenērunt et petivērunt, ut itĕrum nubĕret.
25. De dolo Penelŏpae
Proci jam saepe ex Penelŏpa quaesivĕrant, quamdiu exspectāre debērent, denĭque postulavērunt, ut illa decernĕret, quem cetĕris anteponĕret. Tum femĭna prudens dolum adhibuit et hoc dixit: «Laērtae, socĕro meo, vestem texam. Exspectāte, dum hanc vestem texĕro.» Tum totum diem texuit, sed nocte textum retexuit. Ita proci frustra exspectavērunt.
18. Катон Цензор. Беспощадная ненависть к карфагенянам в огне. Когда в сенаторе от третьей Пунической войны до конца, за полное уничтожение Карфагена, нужно проголосовать следующим образом: государство в сейфе, чтобы они не могли получить иначе. Мнение об этом так же как и не было доказано, и после этого, чем бы я ни занимался, добавлю, скажу: «В остальном, я считаю, Карфаген должен быть уничтожен». Так что, наконец, его отец подумал о том, чтобы начать войну против карфагенян.
19. Цезарь и Помпей. Убитая в Азии дала лишь численность Помпеюса Цезаря. Но уже давным-давно существовали объекты ревности Помпея, власти Цезаря и императоров Помпеяна, которые несут тяжелое бремя, которое не выдержит равных, и при этом он не может быть выше этого. Когда дело доходит до ручья, то, что провинция была отделена от Италии, с его лошадью, приехавшей туда, сомневается, что они должны делать, договорившись о ее доставке. Затем лошадь поднялась вверх по реке, рисуя, говоря: «Брось кости!»