В произведении знаменитого римского поэта I в. до н.э. Горация так описана беседа учителя с учеником в одной из римских школ этой эпохи.
Учитель: Пусть скажет сын Альбина, сколько останется, если от 5 унций отнять одну унцию?
Ученик: Одна треть.
Учитель: Правильно. Ты сумеешь беречь свое имущество.
Пользуясь схемой, докажи, что ученик был прав. (Ч. 1, № 1, с. 64)*.
Поиск решения. Моделируем ситуацию с отрезков. Давайте одну унцию обозначим отрезком. Тогда 5 унций – отрезок, состоящий из 5 данных отрезков. Отнимем одну унцию, сколько унций останется? [4 унции.] А что ответил ученик на вопрос: "Сколько останется, если от 5 унций отнять одну?" [Одна треть.] Если одну треть составляет 4 унции, сколько унций составляет все имущество? [В 3 раза больше, чем 4 унции, – значит, 12 унций.]
Схема.
Решение. 1) 5 – 1 = 4 (унц.) – осталось. 2) 4 х 3 = 12 (унц.) – все имущество.
ответ: 12 унций.
Задача 2
Задача из "Арифметики" известного среднеазиатского математика IX в. Мухаммеда ибн-Мусы ал-Хорезми. "Найди число, зная, что если отнять от него одну треть и одну четверть, то получится 10". (Ч. 2, № 2, с. 64).
Поиск решения. Обозначим число отрезком, длина которого делится на 3 и на 4, это может быть 12, или 24, или 36 и т.д. Возьмем наименьшее из них – 12, нарисуем 12 равных отрезков или мерок. Найдем одну треть отрезка. [12 : 3 = 4 (ч.).] Найдем одну четверть отрезка. [12 : 4 = 3 (ч.).] Сколько частей вычли? [4 + 3 = 7 (ч.).] Сколько частей осталось? [12 – 7 = 5 (ч.).] 10 приходится на сколько частей? [На 5.] Сколько приходится на одну часть? [10 : 5 = 2.] Число 2 приходится на одну часть, а сколько всего частей? [12.] Как найти число? [2 х 12 = 24.]
Задача 1
В произведении знаменитого римского поэта I в. до н.э. Горация так описана беседа учителя с учеником в одной из римских школ этой эпохи.
Учитель: Пусть скажет сын Альбина, сколько останется, если от 5 унций отнять одну унцию?
Ученик: Одна треть.
Учитель: Правильно. Ты сумеешь беречь свое имущество.
Пользуясь схемой, докажи, что ученик был прав. (Ч. 1, № 1, с. 64)*.
Поиск решения. Моделируем ситуацию с отрезков. Давайте одну унцию обозначим отрезком. Тогда 5 унций – отрезок, состоящий из 5 данных отрезков. Отнимем одну унцию, сколько унций останется? [4 унции.] А что ответил ученик на вопрос: "Сколько останется, если от 5 унций отнять одну?" [Одна треть.] Если одну треть составляет 4 унции, сколько унций составляет все имущество? [В 3 раза больше, чем 4 унции, – значит, 12 унций.]
Схема.
Решение. 1) 5 – 1 = 4 (унц.) – осталось. 2) 4 х 3 = 12 (унц.) – все имущество.
ответ: 12 унций.
Задача 2
Задача из "Арифметики" известного среднеазиатского математика IX в. Мухаммеда ибн-Мусы ал-Хорезми. "Найди число, зная, что если отнять от него одну треть и одну четверть, то получится 10". (Ч. 2, № 2, с. 64).
Поиск решения. Обозначим число отрезком, длина которого делится на 3 и на 4, это может быть 12, или 24, или 36 и т.д. Возьмем наименьшее из них – 12, нарисуем 12 равных отрезков или мерок. Найдем одну треть отрезка. [12 : 3 = 4 (ч.).] Найдем одну четверть отрезка. [12 : 4 = 3 (ч.).] Сколько частей вычли? [4 + 3 = 7 (ч.).] Сколько частей осталось? [12 – 7 = 5 (ч.).] 10 приходится на сколько частей? [На 5.] Сколько приходится на одну часть? [10 : 5 = 2.] Число 2 приходится на одну часть, а сколько всего частей? [12.] Как найти число? [2 х 12 = 24.]
Решение.
1) 12 : 3 = 4 (ч.) – треть числа.
2)12 : 4 = 3 (ч.) – четверть числа.
3) 3 + 4 = 7 (ч.) – вычли.
4)12 – 7 = 5 (ч.) – осталось.
5) 10 : 5 = 2 – приходится на одну часть.
6) 2 х 12 = 24 – число.
ответ: Это число 24.
Незнаю точтно ли ето надо,но не пишыте что типо не правельно(
Тема: Ф.Яруллинның “Кояштагы тап” хикәясе (6 нчы сыйныфта сыйныфтан тыш уку дәресе)
Дәрес тибы: Белемнәрне гомумиләштерү һәм системалаштыру.
Максат: 1. Хикәя белән таныштыру, эчтәлегенә төшендерү; текстка караган лексиканы сөйләмдә активлаштыру; укучыларның аралашу күнекмәләрен үстерү; бердәм хезмәттәшлек итәргә өйрәтү; сәнгатьле, йөгерек, дөрес уку күнекмәләрен камилләштерү.
2. Фикерләү сәләтен үстерү, үзфикерләүне булдыру.
3. Әниләргә карата хөрмәт тәрбияләү.
Җиһазлау: Фәнис Яруллин.Сайланма әсәрләр; Татар теленең аңлатмалы сүзлеге, ноутбук.
Таратма материаллар:ак, сары битләр, маркерлар.
Дәрес барышы:
I. Оештыру өлеше.
1. Исәнләшү. “Хәерле көн, балалар!”
2. Дәреснең максаты белән таныштыру.
- Укучылар, бездә бүген сыйныфтан тыш уку дәресе. Сезгә өйдә Ф. Яруллинның “Кояштагы тап” хикәясен укып килергә кушылган иде. Без дәрестә аның эчтәлегенә төшенербез, яхшылык һәм яманлык турында сөйләшербез.
II. Актуальләштерү.
Укучыларга “Нәрсә ул яхшылык?” “Нәрсә ул яманлык?” дигән сораулар куела.
Алар үз фикерләрен белдерәләр. Бер-берсен тулыландыралар.
III. Яңа материал.
1. Татар теленең аңлатмалы сүзлегеннән “яхшылык, яманлык” сүзләренең төшенчәсен аңлату.
Яхшылык – файда, уңайлык, изгелек
Яманлык – усаллык, начарлык, әшәкелек.
2. Укучыларга ак кәгазь битләре, маркерлар таратыла. Алар шунда, чиратлашып, әниләренең яхшы сыйфатларын язалар. Шуннан соң бер укучы җавапларны укып чыга. Җаваплар кабатланмаска тиеш.
- Рәхмәт, балалар! Ә без үзебезнең әниләргә борчу китермибез микән? Алар бәхетле булсын өчен сезгә нишләргә кирәк? (тырышып укырга, тәртипле булырга)
Хикәядәге аңлашылмаган сүзләргә игътибар итик.
3. Сүзлек эше: тап – берәр өслектә аерылып торган нокта яисә мәйданчык
өтеп – яндырып, көйдереп
шомлы – куркыныч
4. Хикәя белән эш.
Өйдә укып килгән “Кояштагы тап” хикәясе буенча сөйләшү.
Хикәядә нинди образлар бар?
Хикәядән әнисе образы турында язылган юлларны табып укыгыз.
Өзектән әнисенең ниләр эшләгәнлеген табып әйтәләр.
Әни кешенең төп сыйфаты – эшчәнлек икәнлеген әйттерүгә ирешү.
Бу хикәядә малайның нинди сыйфатын күрдек?
Иң төп сыйфат: әнисе – эшчән, малай – ялкау икәнлеген күрдек.
Малай урынында булсагыз нишләр идегез? (Җаваплар тыңлана)
Ял итү. Физкультминутка.
IV. Ныгыту.
Укучыларга сорау язылган карточкалар таратыла һәм җавапларын дәрестән чыкканда җыеп алына.
1) Малай кем белән яшәгән? 2) Малайның әнисе нәрсәләр эшләгән? 3) Авыру әнисе малайдан нәрсә сораган? 4) Малай нинди начарлык эшләгән? 5) Бу начарлыкны нәрсә күргән? 6) Кояшта нәрсә калган?
V. Йомгаклау.
1. Сары кәгазьләргә әниләргә теләкләр язалар.
Мәсәлән: Бәхетле бул! Исән-сау бул!
Сәламәт бул! Янәшәмдә бул!
Озак яшә! Кайгы күрмә!
Беркайчан да авырма! Авырма! һ.б.
VI. Өй эше. Әниләр турында мәкальләр язып килергә.
Дәрес “Әни” турында җыр белән тәмамлана. Укучыларга билгеләр кую һәм дәресне тәмамлап, алар белән саубуллашу.