И.С. Тургенев жил при крепостном праве и поэтому видел всю несправедливость и жестокость господ по отношению к крепостным. В его рассказе ‘Муму’ мы знакомимся с крепостными людьми, с их трудностями и испытаниями.Вот, например, прачка Татьяна, работала за двоих, одевали ее очень плохо, жалованье было мизерное. Девушку никогда никто не жалел и не поддерживал, она стала запуганной и боязливой. А башмачник барыни, Капитон Климов, тоже не мог бороться с трудностями, и поэтому, в конце концов, совсем спился.К глухонемому Герасиму у нас совсем другое отношение. Барыня взяла его к себе в Москву дворником за его богатырский рост, огромную силу и трудолюбие. И коморку себе он устроил сам, на свой вкус, где поставил богатырскую кровать. Но очень грустно было жить Герасиму у барыни, и вот судьба дарит ему беззащитного щенка.Герасим был очень рад и нежно заботился о нем. Но не долгим было счастье Герасима, жестокая барыня приказала избавиться от Муму. Дворник очень страдал и хотел защитить собачку, но у него нечего не получалось. И Герасим решает прекратить и свои страдания, и Муму. Он утопил собачку, со слезами на глазах, ведь он полностью зависел от барыни. Герасим принимает решение уйти в свою деревню, не спрашивая барыню. И первый раз в жизни Герасим чувствует себя человеком, потому что самостоятельно принял такое решение. Это был протест против господ, терпение его кончилось. Герасим сохранил внутреннюю свободу и гордость, преодолел все тяжелые испытания, выпавшие на его долю.Нам жаль, когда Татьяна согласилась выйти замуж за пьяницу Капитона, и мы плакали, когда Герасим едет по озеро в лодке и расстается с единственным другом, который у него был – собачкой Муму. И поэтому, мы радуемся, когда Герасим возвращается в свою деревню. Чувство собственного достоинства, смелость и несгибаемость Герасиму выдержать все удары судьбы и вернутся к родным полям, простору и крестьянскому труду. И мы очень рады за него ведь он одержал над барыней самую настоящую победу.В рассказе Тургенева «Муму» перед нами открываются судьбы многих людей. Но все они совсем не похожи друг на друга, и не все пытаются изменить свою жизнь к лучшему. Ни барыня, ни большинство дворовых людей не вызывают у нас уважения, так как они лживы, льстивы и трусливы. Все дворовые крестьяне боятся гнева барыни и готовы на любые унижения, теряя при этом чувство собственного достоинства. Они не считают свою жизнь – своей и поэтому расплачиваются за это. Лишь дворник Герасим вызывает нашу любовь и уважение, он сумел сохранить доброе сердце, чистую совесть, хотя очень дорого заплатил за это. Нам у него можно многому научиться: доброте, честности, трудолюбию, смелости и решительности.Рассказ ‘Муму’ учит нас в любой ситуации сохранять чувство собственного достоинства, гордость и умение отвечать за свои действия и слова. Думаю, что с барством нужно бороться, и в первую очередь внутри себя – только так мы сможем избавится от эгоизма и тунеядства.
Вобраз Сымона ў драме Янкі Купалы "Раскіданае гняздо".Кончылася вечнае начаванне, і світанне агністае пачынаецца на зямлі ад краю да краю, ад мора да мора! Я. КупалаДрама "Раскіданае гняздо" напісана Я. Купалам у 1913 г. на аснове фактаў з сям'і дзеда Ануфрыя, у якога князь Радзівіл адабраў зямлю і хату. Асэнсоўваючы сямейную трагедыю як агульнанародную, Я. Купала паказаў у творы цяжкі шлях беларускага сялянства ў пошуках страчанай бацькаўшчыны, зямлі і волі. Галоўны герой драмы — Сымон, старэйшы сын Зяблікаў. Гэта свабодалюбівы, непакорны, моцны духам чалавек. Ён здольны абараніць сваю чалавечую годнасць, заступіцца за іншых. "Свайго ў крыўду не папушчу, хоць бы там свет дагары нагамі перакуліўся", — гаворыць ён. Зоська і Незнаёмы параўноўваюць яго з вольнай птушкай, магутным арлом: "Птушкаю-арлом быць бы табе і лётаць па паднябессі, як лётае вецер гэты вольны!". Вобраз Сымона пададзены ў развіцці. Спачатку ён, як і яго бацька, спадзяецца на справядлівасць суда і законаў. Упэўнены ў сваёй праваце, ён, калі дваровыя людзі заворваюць пасевы, з сякераю ў руках бароніць сваю зямлю. Як чалавек рашучы, настойлівы і ўпарты, Сымон хоча дабіцца праўды ўласнымі сіламі. На бацькавай магіле ён дае клятву "жывым не сысці з гэтага месца, з гэтага разграбленага гнязда,... хай б'юць, рэжуць, катуюць". На прапанову маці скарыцца, пайсці да паніча на службу Сымон рашуча адказвае: "Пакарыцца?.. Гэта, мамачка, значыць: прадаць, утапіць сябе, цябе, нас усіх у няволю ім на векі вечныя — запрасіцца ў вечнае рабства, з якога выхаду ніколі не знойдзем ні мы, ні тыя, што пасля нас рабства ў спадчыну атрымаюць". Прымірыцца з панічом для Сымона— гэта здрадніцтва, адступніцтва. Становіцца зразумелым, чаму герой так строга асуджае Зосю, якая свядома пайшла на сувязь з панічом і аддала сябе на "загубу, на глум вечны". Шлях да актыўнай і дзейснай барацьбы Сымон адшукаў не адразу. Пераканаўшыся ў марнасці намаганняў сваімі сіламі дабіцца справядлівасці, Сымон пачынае задумвацца над сэнсам бацькавых слоў, што "трэба розумам ваяваць, а не тапаром". Пад уплывам перажытага (смерці бацькі, страты зямлі і хаты, ганьбы Зоські), а таксама агітацыі Незнаёмага погляды галоўнага героя драмы на шляхі вызвалення з няволі мяняюцца: "I я розумам буду ваяваць і другіх вучыць да гэтае вайны. Годзе крыўды, годзе няпраўды!" Разам з Незнаёмым ён ідзе "на вялікі сход! Па Бацькаўшчыну!" На гэтым сходзе, па словах Незнаёмага, будзе вырашацца пытанне аб тым, як выгнаць з роднай зямлі страшнага смока-упыра, як далей змагацца за поўнае вызваленне. Такім чынам, на прыкладзе Сымона Я. Купала паказаў працэс абуджэння нацыянальнай свядомасці беларускіх сялян, пошукі імі шляхоў да вызвалення. Адшукаць страчаную бацькаўшчыну, вырвацца з-пад прыгнёту і ўціску, здабыць зямлю і волю можна толькі шляхам барацьбы, змагання — такая асноўная думка твора.
і світанне агністае пачынаецца на зямлі
ад краю да краю, ад мора да мора!
Я. КупалаДрама "Раскіданае гняздо" напісана Я. Купалам у 1913 г. на аснове фактаў з сям'і дзеда Ануфрыя, у якога князь Радзівіл адабраў зямлю і хату. Асэнсоўваючы сямейную трагедыю як агульнанародную, Я. Купала паказаў у творы цяжкі шлях беларускага сялянства ў пошуках страчанай бацькаўшчыны, зямлі і волі. Галоўны герой драмы — Сымон, старэйшы сын Зяблікаў. Гэта свабодалюбівы, непакорны, моцны духам чалавек. Ён здольны абараніць сваю чалавечую годнасць, заступіцца за іншых. "Свайго ў крыўду не папушчу, хоць бы там свет дагары нагамі перакуліўся", — гаворыць ён. Зоська і Незнаёмы параўноўваюць яго з вольнай птушкай, магутным арлом: "Птушкаю-арлом быць бы табе і лётаць па паднябессі, як лётае вецер гэты вольны!". Вобраз Сымона пададзены ў развіцці. Спачатку ён, як і яго бацька, спадзяецца на справядлівасць суда і законаў. Упэўнены ў сваёй праваце, ён, калі дваровыя людзі заворваюць пасевы, з сякераю ў руках бароніць сваю зямлю. Як чалавек рашучы, настойлівы і ўпарты, Сымон хоча дабіцца праўды ўласнымі сіламі. На бацькавай магіле ён дае клятву "жывым не сысці з гэтага месца, з гэтага разграбленага гнязда,... хай б'юць, рэжуць, катуюць". На прапанову маці скарыцца, пайсці да паніча на службу Сымон рашуча адказвае: "Пакарыцца?.. Гэта, мамачка, значыць: прадаць, утапіць сябе, цябе, нас усіх у няволю ім на векі вечныя — запрасіцца ў вечнае рабства, з якога выхаду ніколі не знойдзем ні мы, ні тыя, што пасля нас рабства ў спадчыну атрымаюць". Прымірыцца з панічом для Сымона— гэта здрадніцтва, адступніцтва. Становіцца зразумелым, чаму герой так строга асуджае Зосю, якая свядома пайшла на сувязь з панічом і аддала сябе на "загубу, на глум вечны". Шлях да актыўнай і дзейснай барацьбы Сымон адшукаў не адразу. Пераканаўшыся ў марнасці намаганняў сваімі сіламі дабіцца справядлівасці, Сымон пачынае задумвацца над сэнсам бацькавых слоў, што "трэба розумам ваяваць, а не тапаром". Пад уплывам перажытага (смерці бацькі, страты зямлі і хаты, ганьбы Зоські), а таксама агітацыі Незнаёмага погляды галоўнага героя драмы на шляхі вызвалення з няволі мяняюцца: "I я розумам буду ваяваць і другіх вучыць да гэтае вайны. Годзе крыўды, годзе няпраўды!" Разам з Незнаёмым ён ідзе "на вялікі сход! Па Бацькаўшчыну!" На гэтым сходзе, па словах Незнаёмага, будзе вырашацца пытанне аб тым, як выгнаць з роднай зямлі страшнага смока-упыра, як далей змагацца за поўнае вызваленне. Такім чынам, на прыкладзе Сымона Я. Купала паказаў працэс абуджэння нацыянальнай свядомасці беларускіх сялян, пошукі імі шляхоў да вызвалення. Адшукаць страчаную бацькаўшчыну, вырвацца з-пад прыгнёту і ўціску, здабыць зямлю і волю можна толькі шляхам барацьбы, змагання — такая асноўная думка твора.