понимается обширное пространство, ограниченное на юге Арало-Балхашской низменностью до пустыни Бетпак дала, на севере — Западно-Сибирской низменностью, на западе — прикаспийской равниной и тургайской впадиной, а на востоке — долиной Иртыша, сообщает Резонанс.kz Это земля гор, сопок, холмов, место плодородных степей, поражающая сознание человека своим бескрайним простором и красотой… Историк Утемиш хаджи в своем трактате «Табакат-и Насири» пишет: «Когда он (Джучи — старший сын Чингисхана, хан Золотой орды) увидел Кыпчакскую землю-Сарыарку, то он нашел, что во всем мире не может быть земли приятнее этой, воздуха лучше этого, воды слаще этой, лугов и пастбищ обширнее этих…» На фоне степей и холмов возвышаются величественные горные системы — известные Каркаралы, Баянтау, Ұлытау, Кент, Кокшетау, Ерементау, Шынгыстау, Табагатай, Алтай и другие, издревле воспетые народными акынами и являющиеся родиной для каждого казаха. По территории Сарыарки протекает множество больших и малых рек, одни из них текут на юг, в Арало-Балхашский бассейн, другие, — на север, в бассейн Иртыша. Самыми крупными из них являются реки Иртыш, Есиль, Тобол, Нура, Сарысу…
Любое использование материалов допускается только при наличии гиперссылки на ИА Кокшетау Азия в первом абзаце. При цитировании информации гиперссылка на ИА Кокшетау Азия обязательна.
Тораңғы (лат. Populus section Turanga) – талдар тұқымдасының (лат. Salixacede) теректер (лат. Populus) туысына жататын ағаш[1]. Қазақстан аумағында тораңғы ағашының 3 түрі өседі. Оның бірінші түрі – қара тораңғы (лат. Populus diversiolia), ал екінші түрі – ақ тораңғы (лат. Populus pruinosа) деп аталады. Бұлардан басқа Литвинов тораңғысы да өседі (Винтерголлер, 1976).Кейбір системалық жүйелерде өзінше бөлек туыс деп есептеледі. Шөлді Арал аймағынан Балқаш-Алакөл ойысына дейінгі аралықта бұрынғы өзен арналарында, озен жағаларында құмды массивтердің арасындағы егістіктерде, тіпті, кейде тақырға ұқсас сортаң жерлерде кездеседі. Бұл теңдесі жоқ жуан діңді және шашыраңқы жарты шар тәрізді әдемі ағаш. Ұзын жолақты қабығы сарғыш-сұр, тереңде, ұзын сызатта жіңішке. Түрге тән белгілі жас өркендер мен қысқа бұтақтардағы жапырақ пішіні болып табылад, түрдің атауы да осыған байланысты берілген. Жас өркендердегі жапырақтар қысқа сағақты, сопақша қияқ тәрізді үшкір тақталы, тақта ұзындығы 7 см-дейін. Бұтақтағы жапырақтар ұзын бүйірі қысыңқы сағақты, ұзынжығы бірдей, дөңгелек тақталы, жиегі теріс немесе иілген тісті. Тораңғы басқа теректер сияқты екі үйлі ағаш, желдің көмегімен тозаңданады. Аталық масақтар қысқа, тығыз, жуан ұзынждығы 2,5 см және жуандығы 0,5 см, гүлдер сагны көп қою қошқыл түсті тозаңқаптары бар. Жеміс беретін сырғалар аталықтарынан екі есе ұзын. Гүлдеу мерзімінің басында олар тік немесе жоғары қарай қиғаш, кейін доға тәрізді төменге иіледі. Жемістері - барынша үлкен, ұзындығы 1 см шамасында қауашақтар бөтелке тәрізді, үстіңгі беті тегіс немесе қыртыстанған. Олар екі жақты ашылады. Тұқым саны көп, ұсақ, жұқа жібек тәрізді түктер шоғының көмегімен желмен тез таралады. Тораңғы, шөлдің ландшафттардың жандандыратын, безендіретін тамаша ағаш. Ерекше сән беретін мықты кәрі ағаш. Биіктігі 30 метрге дейін, діңінің диаметрі 2 метр, өкінішке орай табиғатта мұндай ағаш өте аз.
понимается обширное пространство, ограниченное на юге Арало-Балхашской низменностью до пустыни Бетпак дала, на севере — Западно-Сибирской низменностью, на западе — прикаспийской равниной и тургайской впадиной, а на востоке — долиной Иртыша, сообщает Резонанс.kz Это земля гор, сопок, холмов, место плодородных степей, поражающая сознание человека своим бескрайним простором и красотой… Историк Утемиш хаджи в своем трактате «Табакат-и Насири» пишет: «Когда он (Джучи — старший сын Чингисхана, хан Золотой орды) увидел Кыпчакскую землю-Сарыарку, то он нашел, что во всем мире не может быть земли приятнее этой, воздуха лучше этого, воды слаще этой, лугов и пастбищ обширнее этих…» На фоне степей и холмов возвышаются величественные горные системы — известные Каркаралы, Баянтау, Ұлытау, Кент, Кокшетау, Ерементау, Шынгыстау, Табагатай, Алтай и другие, издревле воспетые народными акынами и являющиеся родиной для каждого казаха. По территории Сарыарки протекает множество больших и малых рек, одни из них текут на юг, в Арало-Балхашский бассейн, другие, — на север, в бассейн Иртыша. Самыми крупными из них являются реки Иртыш, Есиль, Тобол, Нура, Сарысу…
Источник: https://kokshetau.asia/interesnoe-mobile/16365-saryarka-sakralnoe-mesto-v-soznanii-kazakhov
Любое использование материалов допускается только при наличии гиперссылки на ИА Кокшетау Азия в первом абзаце. При цитировании информации гиперссылка на ИА Кокшетау Азия обязательна.
Тораңғы (лат. Populus section Turanga) – талдар тұқымдасының (лат. Salixacede) теректер (лат. Populus) туысына жататын ағаш[1]. Қазақстан аумағында тораңғы ағашының 3 түрі өседі. Оның бірінші түрі – қара тораңғы (лат. Populus diversiolia), ал екінші түрі – ақ тораңғы (лат. Populus pruinosа) деп аталады. Бұлардан басқа Литвинов тораңғысы да өседі (Винтерголлер, 1976).Кейбір системалық жүйелерде өзінше бөлек туыс деп есептеледі. Шөлді Арал аймағынан Балқаш-Алакөл ойысына дейінгі аралықта бұрынғы өзен арналарында, озен жағаларында құмды массивтердің арасындағы егістіктерде, тіпті, кейде тақырға ұқсас сортаң жерлерде кездеседі. Бұл теңдесі жоқ жуан діңді және шашыраңқы жарты шар тәрізді әдемі ағаш. Ұзын жолақты қабығы сарғыш-сұр, тереңде, ұзын сызатта жіңішке. Түрге тән белгілі жас өркендер мен қысқа бұтақтардағы жапырақ пішіні болып табылад, түрдің атауы да осыған байланысты берілген. Жас өркендердегі жапырақтар қысқа сағақты, сопақша қияқ тәрізді үшкір тақталы, тақта ұзындығы 7 см-дейін. Бұтақтағы жапырақтар ұзын бүйірі қысыңқы сағақты, ұзынжығы бірдей, дөңгелек тақталы, жиегі теріс немесе иілген тісті. Тораңғы басқа теректер сияқты екі үйлі ағаш, желдің көмегімен тозаңданады. Аталық масақтар қысқа, тығыз, жуан ұзынждығы 2,5 см және жуандығы 0,5 см, гүлдер сагны көп қою қошқыл түсті тозаңқаптары бар. Жеміс беретін сырғалар аталықтарынан екі есе ұзын. Гүлдеу мерзімінің басында олар тік немесе жоғары қарай қиғаш, кейін доға тәрізді төменге иіледі. Жемістері - барынша үлкен, ұзындығы 1 см шамасында қауашақтар бөтелке тәрізді, үстіңгі беті тегіс немесе қыртыстанған. Олар екі жақты ашылады. Тұқым саны көп, ұсақ, жұқа жібек тәрізді түктер шоғының көмегімен желмен тез таралады. Тораңғы, шөлдің ландшафттардың жандандыратын, безендіретін тамаша ағаш. Ерекше сән беретін мықты кәрі ағаш. Биіктігі 30 метрге дейін, діңінің диаметрі 2 метр, өкінішке орай табиғатта мұндай ағаш өте аз.