“Махабхарата” (санскритше “ұлы Бхарата туралы аңыз”) — үнді халқының эпосы. Үндістанның солт. және солт.-батыс тайпаларына ауызша тараған аңыздар мен жырлардың негізінде құралған. Оның шығу тарихы б.з.б. 2 ғ-дың 2-жартысынан басталады. Қазіргі нұсқасы б.з. 1 ғ-ында қалыптасқан. “М-ның” бастапқы мәтіні (25 мың жолға жуық) бірнеше рет толықтырылып, өңделген. Эпос алғаш пракрит, кейінірек санскрит тілінде жырланған. Жырға Хастинапураны (қазіргі Дели қ.) билеу үшін таласқан екі тайпа мен олардың одақтастары арасындағы қырғын соғыс арқау болған. “М.” 18 кітаптан және көлемі үлкен бірнеше кіріспе жырлардан, негізгі сюжетпен тығыз байланысты фольклорлық сипаттағы “Чакунтале туралы хикая”, “Рама туралы жыр”, “Матсья туралы хикая”, “Шиви патша туралы хикая”, “Нала туралы жыр”, “Савитри туралы хикая” атты аңыздардан, кітапқа кейінірек енген “Бхагавадгита” дастанынан құралған. Эпос авторы Вьяса тарапынан баяндалады да, бірте-бірте тікелей қатынасушы кейіпкерлер тарапынан баяндауға көшеді. Үндістан, Индонезия, Бирма, Камбоджа, Тайланд, Шри-Ланка халықтары әдебиетіндегі образдар мен сюжеттердің көпшілігі “М.” жырынан бастау алған. Еуропада “М.” эпосы 18 ғ-дың аяғында “Бхагавадгита” жырының ағылшын, неміс және орыс тілдеріндегі аудармасы жарық көруіне байланысты белгілі бола бастады. 19 ғ-дың басында “Нала туралы жыр”, “Савитри туралы хикая”, т.б. тараулары аударылды. “М.” дүниежүз. маңызы бар ескерткіш деп танылып (19 ғ.), ғалымдардың назарын аударды. “М.” эпосының толық нұсқасы 1948 ж. ағылшын тіліне аударылды. 1950 — 67 ж. аралығында орыс тіліне тәржімаланды. “М-ны” зерттеуде үнді ғалымдарымен бірге Еуропаның Ф.Бопп, Л.Шредер, С.Соренсен, Г.Бюллер. т.б. ғалымдары көп еңбек сіңірд
Абай Құнанбайұлының бірқатар өлеңдері мен шығармаларымен таныспыз. Өлеңдерінің өзі мағынаға толы. Қара сөздерінен өмірдегі мысалдар, ащы шындық және мағыналы сөздерді кездестіре аламыз. Абай атамыздың қара сөздерін оқыған әрбір адам белгілі бір қорытындыға келіп, өз өміріндегі жіберіп жүрген қателіктерін түзей алады. Абай Құнанбайұлы өз шығармаларында адамға жақсы қасиеттерді көрсете отырып, адам бойындағы жаман қылықтардан және әдеттерден арылуға кеңес берген. Адамға тура жол сілтеген. Адамның бойындағы ең ізгі, әрі жақсы қасиеттері ретінде:ыстық қайрат, жылы жүрек, нұрлы ақылды көрсетті. Хәкім Абайдың үшінші қара сөзінде:әрбір қайратсыз-қорқақ, мақтаншақ келеді, әрбір мақтаншақ - ақылсыз надан, әрбір ақылсыз - арсыз деген еді. Ар-ұждан кетірген соң, адам имандылықтан тая бастайды. Абай адамдарды имандылыққа шақырған.Жүрегінде сәл болса да имандылығы бар адам, буыны босамаған адам деп түсіну қажет. Сонымен қатар адам мінезі, оның өмірінің босқа өту, өтпеуі жайлы да айта кету керек. Қара сөздерді оқи келе түсінетініміз адам өмірін жақсы білу қажет, босқа сауық сайранның не керегі бар? Тән құмарынан жан құмары үшін өмір сүр. Хәкім Абайдың тән құмары деп тұрғаны өмірінде тек ішсем, жесем, ұйықтасам деп өмір сүретін адам. Олардың бойында қуат болмайды,іші бос. Абай Құнанбайұлы адам болмысын, оның әрекеттерін ашық түрде сынға алып, бағытты өте дұрыс бағдарда анықтап берді.Хәкім Абай а ң бәрі-дос деген сөзін алға тарта кету қажет. Адам философиясы Абайдың еңбектерінде нақтылы түрде шындыққа негізделе отырып жазылған. Әсіресе Хәкім Абайдың қара сөздері бұл эссені жазуда көп септігін тигізді.
Объяснение:
“Махабхарата” (санскритше “ұлы Бхарата туралы аңыз”) — үнді халқының эпосы. Үндістанның солт. және солт.-батыс тайпаларына ауызша тараған аңыздар мен жырлардың негізінде құралған. Оның шығу тарихы б.з.б. 2 ғ-дың 2-жартысынан басталады. Қазіргі нұсқасы б.з. 1 ғ-ында қалыптасқан. “М-ның” бастапқы мәтіні (25 мың жолға жуық) бірнеше рет толықтырылып, өңделген. Эпос алғаш пракрит, кейінірек санскрит тілінде жырланған. Жырға Хастинапураны (қазіргі Дели қ.) билеу үшін таласқан екі тайпа мен олардың одақтастары арасындағы қырғын соғыс арқау болған. “М.” 18 кітаптан және көлемі үлкен бірнеше кіріспе жырлардан, негізгі сюжетпен тығыз байланысты фольклорлық сипаттағы “Чакунтале туралы хикая”, “Рама туралы жыр”, “Матсья туралы хикая”, “Шиви патша туралы хикая”, “Нала туралы жыр”, “Савитри туралы хикая” атты аңыздардан, кітапқа кейінірек енген “Бхагавадгита” дастанынан құралған. Эпос авторы Вьяса тарапынан баяндалады да, бірте-бірте тікелей қатынасушы кейіпкерлер тарапынан баяндауға көшеді. Үндістан, Индонезия, Бирма, Камбоджа, Тайланд, Шри-Ланка халықтары әдебиетіндегі образдар мен сюжеттердің көпшілігі “М.” жырынан бастау алған. Еуропада “М.” эпосы 18 ғ-дың аяғында “Бхагавадгита” жырының ағылшын, неміс және орыс тілдеріндегі аудармасы жарық көруіне байланысты белгілі бола бастады. 19 ғ-дың басында “Нала туралы жыр”, “Савитри туралы хикая”, т.б. тараулары аударылды. “М.” дүниежүз. маңызы бар ескерткіш деп танылып (19 ғ.), ғалымдардың назарын аударды. “М.” эпосының толық нұсқасы 1948 ж. ағылшын тіліне аударылды. 1950 — 67 ж. аралығында орыс тіліне тәржімаланды. “М-ны” зерттеуде үнді ғалымдарымен бірге Еуропаның Ф.Бопп, Л.Шредер, С.Соренсен, Г.Бюллер. т.б. ғалымдары көп еңбек сіңірд
“Абай қара сөзін оқығаннан кейінгі түйген ойым”
Абай Құнанбайұлының бірқатар өлеңдері мен шығармаларымен таныспыз. Өлеңдерінің өзі мағынаға толы. Қара сөздерінен өмірдегі мысалдар, ащы шындық және мағыналы сөздерді кездестіре аламыз. Абай атамыздың қара сөздерін оқыған әрбір адам белгілі бір қорытындыға келіп, өз өміріндегі жіберіп жүрген қателіктерін түзей алады. Абай Құнанбайұлы өз шығармаларында адамға жақсы қасиеттерді көрсете отырып, адам бойындағы жаман қылықтардан және әдеттерден арылуға кеңес берген. Адамға тура жол сілтеген. Адамның бойындағы ең ізгі, әрі жақсы қасиеттері ретінде:ыстық қайрат, жылы жүрек, нұрлы ақылды көрсетті. Хәкім Абайдың үшінші қара сөзінде:әрбір қайратсыз-қорқақ, мақтаншақ келеді, әрбір мақтаншақ - ақылсыз надан, әрбір ақылсыз - арсыз деген еді. Ар-ұждан кетірген соң, адам имандылықтан тая бастайды. Абай адамдарды имандылыққа шақырған.Жүрегінде сәл болса да имандылығы бар адам, буыны босамаған адам деп түсіну қажет. Сонымен қатар адам мінезі, оның өмірінің босқа өту, өтпеуі жайлы да айта кету керек. Қара сөздерді оқи келе түсінетініміз адам өмірін жақсы білу қажет, босқа сауық сайранның не керегі бар? Тән құмарынан жан құмары үшін өмір сүр. Хәкім Абайдың тән құмары деп тұрғаны өмірінде тек ішсем, жесем, ұйықтасам деп өмір сүретін адам. Олардың бойында қуат болмайды,іші бос. Абай Құнанбайұлы адам болмысын, оның әрекеттерін ашық түрде сынға алып, бағытты өте дұрыс бағдарда анықтап берді.Хәкім Абай а ң бәрі-дос деген сөзін алға тарта кету қажет. Адам философиясы Абайдың еңбектерінде нақтылы түрде шындыққа негізделе отырып жазылған. Әсіресе Хәкім Абайдың қара сөздері бұл эссені жазуда көп септігін тигізді.