ЖАзылым 5-тапсырма. «Түсіндірме сөздікті» пайдаланып, мәтіндегі
қарамен жазылған сөздердің мағынасын анықта. Мәтін бойынша 5 сөз
немесе сөз тіркесін тауып, олардың жазылуы мен айтылуындағы ерек-
шеліктерді үндестік заңы бойынша түсіндір. Ондағы дыбыстардың өзара
әсерін анықта.
Үлгі: кескін-келбеті - кескін-келбет

Мынау болама?

Жел соқса, қамыс басы майда деймін,

Ат қостым, ат айдаушы, айда деймін.

Алдыңғы ат баран болмай, қылаң болды,

Жығылмаса, Құлагер қайда деймін?!

Түбінен дəйекшенің тұрдым тосып,

Бəйгеңді алушы едім талай қосып.

Отыз ат уəделі өтіп кетті,

Сол жерде тұра алмадым денем шошып.

Міндім де Сарыалама, тұра шаптым,

Бəйге алам деп бұл істен залал таптым.

Намазшам, намаздыгер арасында,

Баланы жылап жатқан əрең таптым.

Құлагер, айналайын шабысыңнан,

Атағың, елге шыққан дабысыңнан.

Біліп ем өлеріңді, Құлагерім,

Шыңғырған түсімдегі дауысыңнан.

Құлагер, шешең – сұңқар, əкең – тұлпар,

Соғып ең дөненіңде сегіз арқар.

Сен өлсең, орның басар Көкбесті бар,

Болады құдай қосса о да тұлпар.

1) Постоянные войны с Турцией и Венецией истощали казну, вынуждая императора вводить всё новые и новые налоги, из-за чего жители империи разорялись и нищали;

2) Вынужденная же передача контроля над торговлей на Черном море в руки купцов из Генуи в обмен на в борьбе с Венецией; доходы от этой торговли перестают поступать в казну, что ещё больше усугубляет экономический кризис;

3) Увеличение политического влияния Генуи на Византию, из квартала Константинополя, отданного гэнуэзским купцам, образуется так называемое "государство в государстве";

4) Страны Балканского полуострова отказываются подчиняться власти византийского императора, в Сербии, Болгарии и Македонии вспыхивают восстания;

5) Вследствие уменьшения политического влияния Византии уменьшается роль Константинополя как центра мирового православия.