Алматының ресми тарихы 1854 жылдан басталады. Алматы өзенінің жағасында салынған бекініс көп ұзамай Верный деген атқа ие болған. Алайда ХVІ ғасырдың бірінші жартысында өмір сүрген мемлекет қайраткері, ақын Захириддин Мұхаммед Бабырдың шығармасында болашақ Алматының орнында Алмату атты ортағасырлық қала болғаны айтылады. «Үлкен Алматы» аймағын адамдар ерте кезден-ақ игерген. Х-ІХ ғасырларда мұнда отырықшы мекендер болған, олардың тұрғындары егіншілікпен, мал шаруашылығымен айналысқан. Қаланың сол жақ шетіндегі шағын мекенжайдан табылған қыш ыдыстардың Ферғанадан табылған ыдыстарға ұқсас болуы осы екі аймақ арасында қола дәуірінің өзінде мәдени байланыс болғанын дәлелдейді. Бұл байланыс кейініректе сақтар дәуірінде де жалғаса түсті. Ол кездерден «сақ патшалары» әулетінің аумақты оба-қорғандары бар. Қазіргі Алматының шығыс жағында үш қорғаннан тұратын бір топ ескерткіш сақталған. Есік қорғанынан табылған материалдар сақтартың белгілі адамдарын алтын киімдерімен, қару-жарақтарымен, асыл тастарымен қоса жерлегенін дәлелдейді. Ғұрыптық ескерткіштердің қатарына құрбандық сәкісі жатады. Соның ішінде Верный қаласының маңынан табылған, В.С.Стрельцов жариялаған «жетісулық алтарь» деп аталатын ескерткіш әйгілі болған. Ол – төрт сирақты аласа үстел. Үстелдің бет тақтайының ернеуіне қанатты барыстың 25 мүсіні салыныпты. Тағы да осындай құрбандық сәкісі Алматыда, ашылып қалған қорғаннан табылды. Ол төрт бұрышты, конус түріндегі тұғыры бар үстел. Төрт бұрышында қанатты барыс, табанының жиектеріне жеті жолбарыстың мүсіні салынған, ал ортасында екі түйенің бейнесі бар. Сақтардың өзгеше бір храмдары мен қасиетті орындарының бөлшектері, көпке белгілі «Қарғалы диадемасы» Алматы маңындағы көшпелілердің идеологиясы жөнінде білуге көп мүмкіндік туғызады. Алматы-І қаласының орны қаланың оңтүстігіндегі «Горный гигант» колхозының жерінде орналасқан. Қала екі қатпардан тұрады, терең орлардың ішіне салынған, бұл оның қорғаныс қабілетін арттыра түскен. Жалпы топографиялық белгілеріне қарағанда, оның ІХ-ХІІІ ғасырларға жататыны анықталған. Алматы-ІІ қаласының орны Кіші Алматы өзенінің бойында, қазіргі шекара училищесі тұрған жерде болатын. Құрылыс жұмыстары кезінде бұл арадан орта ғасырлық ұстахана, дайын бұйымдар, кетпен, соқаның тісі, темір қазанның бүйірі табылған. Осы жерден балқыған металл құятын шөміш пен су құятын екі құмыра да шықты. Есентай (Весновка) қаласы Алматыдағы Ботаника бағының шеңберінде, Ремизовка мекені Әл-Фараби көшесінің жоғары жағында, Тереңқора қаласының орны Алматының солтүстігіндегі «Заря Востока» поселкасының жерінде жатыр. Сонымен, археологиялық олжалар Алматының тарихын едәуір ұзартып, оны Шығыстың көне қалаларының қатарына қояды.
Достық, жолдастық-адам өмірінде келелі орын алатын, бір адамның екінші бір адаммен байланысы. Достық-сан қырлы қасиет, ұлы сезім, сондықтан оны бір-екі ауыз сөзбен жеткізу мүмкін емес. Бұл сезім адамдардың бірін-бірі құрметтеуінен, медет бола білуінен, шынайы тілектес болуынан, өзіңдей көріп кетуінен көрінеді. Достар арасында басқалар түсіне бермейтін, ұға бермейтін жасырын сыр, құпия сақталады, олар жан дүниесі, ой өрісі, әлеуметтік көзқарасы жағынан егіз болады.
Ата-бабамыздан келе жатқан қатаң қағида, рухани өсиет-достыққа адалдық. Достыққа адалдық туралы талай жантебірентерлік әңгіме-аңыздар, өлеңдер қаншама десеңізші! Осындай жүректен шыққан туындылармен қоректенген қазақ елінің достыққа деген көзқарасы мен түсінігі ерекше екенін атап өткім келеді. «Сен досыңның кім екенін айт, мен сенің кім екеніңді айтып берейін»,-деген екен. Яғни, жолдасы жақсы адамды жақсы деп топшылай беруімізге толық негіз бар.
Достық, жолдастық-адам өмірінде келелі орын алатын, бір адамның екінші бір адаммен байланысы. Достық-сан қырлы қасиет, ұлы сезім, сондықтан оны бір-екі ауыз сөзбен жеткізу мүмкін емес. Бұл сезім адамдардың бірін-бірі құрметтеуінен, медет бола білуінен, шынайы тілектес болуынан, өзіңдей көріп кетуінен көрінеді. Достар арасында басқалар түсіне бермейтін, ұға бермейтін жасырын сыр, құпия сақталады, олар жан дүниесі, ой өрісі, әлеуметтік көзқарасы жағынан егіз болады.
Ата-бабамыздан келе жатқан қатаң қағида, рухани өсиет-достыққа адалдық. Достыққа адалдық туралы талай жантебірентерлік әңгіме-аңыздар, өлеңдер қаншама десеңізші! Осындай жүректен шыққан туындылармен қоректенген қазақ елінің достыққа деген көзқарасы мен түсінігі ерекше екенін атап өткім келеді. «Сен досыңның кім екенін айт, мен сенің кім екеніңді айтып берейін»,-деген екен. Яғни, жолдасы жақсы адамды жақсы деп топшылай беруімізге толық негіз бар.
Объяснение: