«Жібек жолы» (үзінді)
...Отырардың бүгінгі құдіреті ше?.. Мәрмәр теңізінен басталып, ежелгі Бабыл жерінен шығып, Үнді жерімен өтіп, Хорезмді басып, Қытайға қарай жүретін «Бас Жібек жолы», «Жау жолы» осы қаланың үстінен өтеді. Саудагерлер Отырардың «Қан базарына» саудасын салады, кең сарайда қонып, дамылдайды, сосын тағы да таусылмас жолға шығады. Осының өзі туған қаласын салтанатқа бөлеп, байлыққа белшеден батыра берді. Атағын дүйім жұртқа жайды...
Әуелде араб жиһанкездері Отырарды «Фараб» не «Бәрәб» деп жазып жүрді. Отырарды қазір ғұлама, өнерпаз, көріпкел, сәуегей, зергер мекен етеді. Шаһарды екі жүз мыңдай халық мекендейді; көшесінде сан жүздеген тасболат там, жәдігер, кешендер бар; монша, мешіт, саудахана, қышхана, гүртхана, әсем әуіздер, қорған мен соқпақтар бар.
...«Жәдігер» деген — тастан салынған ымырат, «дің үй» деген — түрі киіз үй тәрізді күмбездеп салынған мекен, бұл екі құрылыс та шаһардың орталық көшесінде көп кездесетін.
Үй тас пен кешендерді көбіне диқандар мекендейді. Қаланың шеткі көшелерінде тасболат тамдар көп ұшырасады, тасболат тамдар киіз үй секілді дөңгелек емес, төрт бұрышты не қоржынды етіп салынған. Үйлерінің қабырғасы әрқилы әсем қыштан қаланған, оларға тән тұрақты құбылыс — есіктерінің біркелкі түстікке қарап тұруы еді. Тасболат тамдарды ұсталар, қолөнершілер, тоқымашылар жайлайды.
Д. Досжан
1.1-тапсырма. Берілген сөйлемді нақ осы шаққа айналдыр (Данное предложение напишите в собственно- настоящем времени).
1. Бұл құрылыстар шаһардың орталық көшесінде кездеседі.
Жауабы:
2. Тасболат тамдарды ұсталар жайлады.
Жауабы:
1.2-тапсырма. Мәтін бойынша 3 сұрақ құрастырып, өз сөзіңмен толық жауап бер (По тексту составьте 3 вопроса, ответьте на вопросы своими словами)
1.
2.
3.
1.3-тапсырма. Сөйлемді дұрыс құрастыр (правильно составьте предложение)
Шаһардың үйлер көшелерінде тасболат шеткі кездеседі көп.
Жауабы:
1.4-тапсырма. Берілген тапсырманың дұрыс нұсқасын тап (укажите правильный вариант)
Жауабы:
1.
2.
1. Тастан салынған ымырат ...
А
Жәдігер
Б
Дің үй
С
Киіз үй
2. Отырардың шеткі көшелерінде көбірек кездесетін ...
А
жәдігер, дің үй
Б
киіз үй
С
төрт бұрышты тасболат там
2. Жазылым. Сұрақтарға жауап жаз. (ответьте на вопросы)
2.1. Әбу Насырдың «Ізгі қала халқының көзқарастары туралы кітабы» не туралы?
Жауабы:
2.2. Ауыспалы келер шақ қандай жолмен жасалады? Мысал келтір.
Жауабы:
2.3. Өткен шақ дегеніміз не?
Жауабы:
2.2. Тест сұрақтарына жауап бер (ответьте на тестовые вопросы)
1. Кәсіпке, еңбекке қатысты мақал-мәтелді тап.
А. Ердің атын еңбек шығарар.
Б. Ақыл – арман, ой-өріс
С. Кітап білім бұлағы
2. Ауыспалы келер шақ пен ауыспалы осы шақты қалай ажыратамыз?
А. мағынасына қарай
Б. жұрнақтарына қарай
С. жалғауына қарай
3. Ахмет Ясауи кесенесі орналасқан қала.
А. Түркістан
Б. Отырар
С. Испиджаб
4. Нақ осы шақта тұрған сөзді тап.
А. жазады
Б. жазып отыр
С. жазды
5. Әл Фарабидің еңбегі қалай аталады?
А. «Ізгі қала халқының көзқарастары туралы кітап»
Б. «Жер астына саяхат» -мамандықтар сыры туралы кітап
С. «Жібек жолы»
6. «Жібек жолы» форумына кімдер қатысты?
А. 2010 қала тұрғыны
Б. 25 ірі қала мэрлері
С. 200 қала қонақтары
7. «Жібек жолы» жобасының мақсаты:
А. білім, еңбек
Б. мэрлердің таныстығы
С. сауда, туризм
1) Жырау - қазақ әдебиетінің көрнекі өкілі. Әдебиетте де тарихта да маңызды орын алар тұлға. «Жырау - өз жанынан шығарып айтатын және эпикалық дастандар мен толғауларды орындайтын халық поэзиясының өкілі жырау атауы-«жыр» сөзінен туындайды» деген түсінік жырауға «Қазақ әдебиетінің энциклопедиясында» берілген. Ел ертеңі жайлы болжам жасап, данышпандығымен дараланып жүрген жыраулар хан сарайында отырып, алдағы болар қауіп-қатерді болжап отырды
2. Жыраулар поэзиясының басты тақырыбы- Қазақ хандығын құрған ру мен тайпалардың татулығы мен бірлігі, бүтіндігі мен тұтастығы, мемлекетті нығайту мен оның жауынгерлік күшін аттыру.
3. Жыраулар поэзиясының 3 түрі бар: толғау, арнау, мадақ-өлеңдер
4. Асан Қайғы, Қазтуған, Доспамбет, Шалкиіз, Жиембет, Марғасқа, Ақтамберді, Тәтіқара, Үмбетей, Бұқар
Объяснение:
Бар білгенім осы
«Қыз Жібек» – қазақ халқының әйгілі лиро-эпостық жыры. Жыр – махаббат машақаты жолында туындаған оқиғаға құрылдған. Шамамен XVIІ ғасырда қазақ даласының батыс өңірінде, яғни Кіші жүз қазақтары арасында дүниеге келген жырдың нұсқалары арасында айырмашылық аз, яғни болса, кейбір сюжеттік қосындылар мен суреттеу, баяндаулардағы қысқа немесе кеңінен толғаушылық болса керек. Аталған жырды алғаш рет Е:А. Александров 1880 жылы Мұсабай ақыннан жазып алып, ұзын-ырғасын қара сөзбен орысшаға аударған болса, татар мұғалімі Фалиолла Тухватуллин Зайсан өңірінен жазып алып, 1894 жылы Қазан қаласында кітап етіп бастырған. Біз төменде аталған нұсқамен қоса Жүсіпбекқожа Шайхисламов жинақтап, Қазанда бірнеше рет бастырған толық нұсқасын да жариялап отырмыз.Фильмнің бірінші бөлімінде Базарбай байдың Төлеген атты ұлы 14 жасқа толғанда өзіне жар іздеп, 210 сұлудың арасынан Сырлыбай ханның Жібек атты қызын ұнатқандығы айтылады. Үш ай Сырлыбай ханның елінде болған Төлеген өз еліне бармақ болып сапарға шығады. Бірақ Жібекті қызғанып, жол тосқан Бекежан қапыда Төлегенді өлтіріп, қазасын Жібекке өзі келіп естіртеді. Сол үшін Бекежан өлім жазасына кесіледі.
Фильмнің 2-бөлімінде хабарсыз кеткен Төлегенді іздеп шыққан інісі Сансызбай қалмақ ханы Қоренді өлтіріп, Жағалбайлы елін жаудан азат еткендігі айтылады.
Әлқисса, төменгі Мекке жолында жеті тылсым дариялар бар еді, осы дариялардың һәммасы Черный море дегенге құяды екен. Осы теңіз жағасында Жүз жағалбайлы деген ел бер екен. Сол елде Базарбай деген бір бай бар екен. Базарбайдың байлығын ешкім есеп етіп болмас екен, үш қатыннан тоғыз ұлы бар екен. Сол елге бір қалың дерт – оба келіп, сонда Базарбайдың тоғыз ұлының бәрі өліпті, содан кейін және алты қатын алыпты, еш перзенті болмады. Базарбай сексенге келгенде, оның кіші қатыны қырық төртке келгенде бір ұл тауыпты, басқа қатындарда еш бала жоқ, оның атын Төлеген қойды, осы Төлеген періште сипатты, хор құлықты боп туды, оның артынан тоғызыншы жылда бір ұл туды, оның атын Сансызбай қойды. Екеуіне де Базарбай қалың бермеді, тірі болса өздері бір қыз алар, патшаның қызын алса да мал жетеді деп. Сол уақытта Төлеген 12 жасқа келді, ешкімнің қызын жақтырмады, 16 жасқа келді, сонда бұл елге бір сәудегер кеп сұрады: бұл Базарбай екі ұлына неге қалыңдық бермеген деп, соның жайын әркімнен сұрап біліп, бір күні Төлегенге айтады."Қазақ халқының даналығы көрініс тапқан жыр"Жібек — Меруерт Өтекешева
Объяснение: