. Зейнолла Қабдоловтың «Абайдың табиғат лирикасы, әсіресе жылдың төрт мезгілін суреттейтін өлеңдері — күшті ақындық шебер- лікпен, зор мәдениетпен жазылған аса сұлу, сырлы жырлар» деген пікірін ақынның өлеңдерінен мысал келтіріп, дәлелде
ХІҮ ғасырда атақты Жәнібек хан өмір сүріпті. Жәнібек ханның алпыс биі болыпты. Алпыс бидің ішіндегі ең ақылды, кемеңгері, данышпаны Жиренше шешен екен. Жәнібек хан билерін шақырып алып: «Дүниеде не өлмейді?» - деп сұрайды екен. Сонда билер: Ағын су өлмейді. Асқар тау өлмейді. Аспандағы ай мен күн өлмейді Қара жер өлмейді. Сонда Жиренше шешен тұрып: Ағын судың өлгені, Алты ай қыста қатқаны Асқар таудың өлгені, Қара бұлттың басқаны. Ай мен күннің өлгені, Кешке қарай батқаны. Қара жердің өлгені, Алты ай қардың басқаны. Бұл дүниеде өлмейтін зат жоқ екен, бірақ екі зат мәңгілік.
Ұлының аты өлмейді, Ғалымның хаты өлмейді. ІҮ. Сұрақ - жауап. 1. Шешендік сөздер қазақ ауыз әдебиетінің қай саласына жатады? 2. Нақыл сөздер, мақал - мәтелдер, бата - тілектерді қандай сөздер дейді? 3. Шешендік сөздердің ерекшеліктері қандай? 4. Шешендік сөздер бізге не болып жетті? 5. Шешенді тап 6. Дүниеде не өлмейді? Халық ауыз әдебиетінің «Дүниеде не өлмейді?» шығармасының негізгі идеясы қандай? Неге бұл шығарма «Шешендік өнерге» жатады деп ойлайсыңдар? (Ой толғау) Ү. Сабақты бекіту. Кестені толтыру 1. Маған таныс 2. Не білдім? 3. Не білгім келеді. ҮІ Бағалау ҮІІ. Үйге тапсырма беру. Деңгей бойынша І деңгей. Сұрақтарға жауап беру. ІІ деңгей. «Дүниеде не өлмейді?» Мазмұндау ІІІ деңгей. «Шешендік өнер» шығарма жазу
Жыл құстары келді деп, Балдырғандар мәз болды. Қос қанатты желпілдеп,Құстар тойын құттықтар,
.Қуанамыз қолдаймыз. Ұя жасап құттықтап, Біз оларды қорғаймыз. Көлге үйрек – қаз қонды Аққу Құс сұлуы аққумын. Табиғат көркін сыйлаған. Мылтығын кезеп еш мерген, Атуға көзін қимаған. Сұлулықты паш етіп, Жырлаған талай ақындар, Нәзік үнді, көл көркі, Құс патшасы мен болам. Бұлбұл Мен еркін бақытты бұлбұлмын, Бұлағын тасытқан ән – жырдың. Тамаша тамылжып шырқаймын, Шаттығын тауыса алмай әр күннің.
Ағын су өлмейді.
Асқар тау өлмейді.
Аспандағы ай мен күн өлмейді
Қара жер өлмейді.
Сонда Жиренше шешен тұрып:
Ағын судың өлгені,
Алты ай қыста қатқаны
Асқар таудың өлгені,
Қара бұлттың басқаны.
Ай мен күннің өлгені,
Кешке қарай батқаны.
Қара жердің өлгені,
Алты ай қардың басқаны.
Бұл дүниеде өлмейтін зат жоқ екен, бірақ екі зат мәңгілік.
Ұлының аты өлмейді,
Ғалымның хаты өлмейді.
ІҮ. Сұрақ - жауап.
1. Шешендік сөздер қазақ ауыз әдебиетінің қай саласына жатады?
2. Нақыл сөздер, мақал - мәтелдер, бата - тілектерді қандай сөздер дейді?
3. Шешендік сөздердің ерекшеліктері қандай?
4. Шешендік сөздер бізге не болып жетті?
5. Шешенді тап
6. Дүниеде не өлмейді?
Халық ауыз әдебиетінің «Дүниеде не өлмейді?» шығармасының негізгі идеясы қандай? Неге бұл шығарма «Шешендік өнерге» жатады деп ойлайсыңдар? (Ой толғау)
Ү. Сабақты бекіту.
Кестені толтыру
1. Маған таныс
2. Не білдім?
3. Не білгім келеді.
ҮІ Бағалау
ҮІІ. Үйге тапсырма беру. Деңгей бойынша
І деңгей. Сұрақтарға жауап беру.
ІІ деңгей. «Дүниеде не өлмейді?» Мазмұндау
ІІІ деңгей. «Шешендік өнер» шығарма жазу
Балдырғандар мәз болды.
Қос қанатты желпілдеп,Құстар тойын құттықтар,
.Қуанамыз қолдаймыз.
Ұя жасап құттықтап,
Біз оларды қорғаймыз.
Көлге үйрек – қаз қонды
Аққу
Құс сұлуы аққумын.
Табиғат көркін сыйлаған.
Мылтығын кезеп еш мерген,
Атуға көзін қимаған.
Сұлулықты паш етіп,
Жырлаған талай ақындар,
Нәзік үнді, көл көркі,
Құс патшасы мен болам.
Бұлбұл
Мен еркін бақытты бұлбұлмын,
Бұлағын тасытқан ән – жырдың.
Тамаша тамылжып шырқаймын,
Шаттығын тауыса алмай әр күннің.