Құмырсқалардың өзара қауымдасып, азық қамдап, қалай тіршілік жасайтындарынан бастап, дене құрылысының ерекшеліктеріне дейін тәптіштеп баяндау өте қызық. Құмырсқалар өмірін зерттеп жүргендердің бірі күтпеген жерден бір күні қызық тәжірибе жасаған. Тез жүгіріп келе жатқан құмырсқаның жолында көлденең олжа бір түйір ет жатқан. Ол түйсігіне бағып, жаңағы азықты сүйреп, ары бері болмаған соң тұрып қпалды. Өз денесінен он шақты есеге дейін үлкен олжаны көтеріп те, сүйретіп те алмағансоң, ол дереу барып көмеккебасқаларын шақырды. Әлгі зерттеуші түйір етті тығып, байқап отырды. Олар шыр айналып, ары бері іздеп, таппады. Ана құмырқаны ұрысқандай болып, атыла жөнеледі. Бәрі кетіп қалып, әлі де болса жаңағы құмырсқа сол маңайды қайтадан іздейді. Зерттеуші азамат түйір етті қойған жеріне қойып, қуанған құмырсқа шапқылап барып, қайтадан шақырады, тағы да жоқ. Осылай құмырсқаны төрт рет зерттеп көрген екен. Қасындағы құмырсқалары ең соңында алдаусыратқан дегеноймен жаңағы құмырсқаны парша паршасын шығарып тастайды. Аянышты оқиға. Олар бар тапқанын ортақ қамбаға жинайды екен. Оны бақылап тексеріп дәмін татып көретін ең үлкен патшайымдары.Барынша әділ еңбек етеді. Бір қауымдастықтың құмырсқалары келесі көрілердің азықтарына мүлдем тиіспейді. Шекара бар. Шекараға түскен жағдайда талқанын шығарады. Құмырсқалар әлемі тұнып тұрған еңбекқорлық, әділдік, тазалық. Жинаған азықтарын жиі аударып тұрады. Себебі өніп, не көгеріп кетпес үшін. Ал егер көгеріп бүлінген жағдайда, екіге бөліп, күн ашық жағдайда, жаңбырсыз күндері, далаға шығарып, кептіріп алады. Құмырсқалар илеуінің айналасынан шашылған дақылдарды көретініміз сол жағдай. Ең қызығы құмырсқаның бір жылдық азығын бидпайдың 3 дәні ғана құрайды. Егер қыс ұзап кетсе, болмаса, ұяларының шығар аузыбітеліп қалса, не болмаса басқа жағдай болған кезде, азықтарын үнемдеу керек болса, үш түйір дәнді олар 2 жыл азық етіңп сақтайды.
Кіріспе Спорттың адам өмірінде алатын орны зор екендігін бәріміз білеміз. Спортпен айналысқан адамның денсаулығы мықты, өзі шыдамды болады. Біздің ата - бабаларымыз “тәні саудың – жаны сау” - деп бекер айтпаған. Спорттың қай түрімен айналысу адамның қабілетіне байланысты болады. Бұл туралы ұлы ойшыл Ибн Сина да өз шығармаларында айтқан. Ол сондай - ақ спортты мағынасына қарай жеңіл, ауыр, ұзын, қысқа сияқты бірнеше түрге бөлген. Денсаулық пен өмірді дамыту үшін кем дегенде спорттың 33 түрінен жаттығу жасау керектігін айтқан. Елбасы Н. Ә. Назарбаев өзінің “Қазақстан - 2030” стратегиялық бағдарламасында халықты салауатты өмір салтына ынталандыруды басым бағыттың бірі ретінде атап көрсетті. Сондай - ақ Президентіміздің қолдауымен 2003 жыл – денсаулық жылы болып жарияланған. Расында да, бүгінгі таңда еліміздің ақсақалдарынан кішкентай баласына дейін дене тәрбиесіне ерекше мән беруде.
Осындай игі істер Қылмыстық - атқару жүйесі комитетінің Жамбыл облысы бойынша басқармасында да атқарылып келеді. Басқарма бастығы әділет полковнигі Т. Б. Ахметовтің ұйымдастыруымен Басқарма аумағында орналасқан спорттық алаңда Басқарма қызметкерлері арасында «Шынықсаң шымыр боласың», деген қағиданы ұстанып, аптасына екі рет дене шынықтыру сабақтары жүргізіледі. Күнделікті аласапыран жұмыстардан кейінгі бір - екі сағат уақыттың ішінде әріптестерім біраз бой жазып, сергіп қалады. Осы бір тамаша сәттерде балалық шағың да еріксіз еске түсетіндей! Футбол, волейболдан командалар құрылып, қызу ойындар өткізіледі. Сондай - ақ, кермеге тартылу, шахмат, шашка, ұзындыққа секіруден өткізілетін жаттығулар өз алдына бір бөлек.
Құмырсқалар өмірін зерттеп жүргендердің бірі күтпеген жерден бір күні қызық тәжірибе жасаған. Тез жүгіріп келе жатқан құмырсқаның жолында көлденең олжа бір түйір ет жатқан. Ол түйсігіне бағып, жаңағы азықты сүйреп, ары бері болмаған соң тұрып қпалды. Өз денесінен он шақты есеге дейін үлкен олжаны көтеріп те, сүйретіп те алмағансоң, ол дереу барып көмеккебасқаларын шақырды. Әлгі зерттеуші түйір етті тығып, байқап отырды. Олар шыр айналып, ары бері іздеп, таппады. Ана құмырқаны ұрысқандай болып, атыла жөнеледі. Бәрі кетіп қалып, әлі де болса жаңағы құмырсқа сол маңайды қайтадан іздейді. Зерттеуші азамат түйір етті қойған жеріне қойып, қуанған құмырсқа шапқылап барып, қайтадан шақырады, тағы да жоқ. Осылай құмырсқаны төрт рет зерттеп көрген екен. Қасындағы құмырсқалары ең соңында алдаусыратқан дегеноймен жаңағы құмырсқаны парша паршасын шығарып тастайды. Аянышты оқиға.
Олар бар тапқанын ортақ қамбаға жинайды екен. Оны бақылап тексеріп дәмін татып көретін ең үлкен патшайымдары.Барынша әділ еңбек етеді. Бір қауымдастықтың құмырсқалары келесі көрілердің азықтарына мүлдем тиіспейді. Шекара бар. Шекараға түскен жағдайда талқанын шығарады. Құмырсқалар әлемі тұнып тұрған еңбекқорлық, әділдік, тазалық.
Жинаған азықтарын жиі аударып тұрады. Себебі өніп, не көгеріп кетпес үшін. Ал егер көгеріп бүлінген жағдайда, екіге бөліп, күн ашық жағдайда, жаңбырсыз күндері, далаға шығарып, кептіріп алады. Құмырсқалар илеуінің айналасынан шашылған дақылдарды көретініміз сол жағдай.
Ең қызығы құмырсқаның бір жылдық азығын бидпайдың 3 дәні ғана құрайды. Егер қыс ұзап кетсе, болмаса, ұяларының шығар аузыбітеліп қалса, не болмаса басқа жағдай болған кезде, азықтарын үнемдеу керек болса, үш түйір дәнді олар 2 жыл азық етіңп сақтайды.
Спорттың адам өмірінде алатын орны зор екендігін бәріміз білеміз. Спортпен айналысқан адамның денсаулығы мықты, өзі шыдамды болады. Біздің ата - бабаларымыз “тәні саудың – жаны сау” - деп бекер айтпаған. Спорттың қай түрімен айналысу адамның қабілетіне байланысты болады.
Бұл туралы ұлы ойшыл Ибн Сина да өз шығармаларында айтқан. Ол сондай - ақ спортты мағынасына қарай жеңіл, ауыр, ұзын, қысқа сияқты бірнеше түрге бөлген. Денсаулық пен өмірді дамыту үшін кем дегенде спорттың 33 түрінен жаттығу жасау керектігін айтқан.
Елбасы Н. Ә. Назарбаев өзінің “Қазақстан - 2030” стратегиялық бағдарламасында халықты салауатты өмір салтына ынталандыруды басым бағыттың бірі ретінде атап көрсетті. Сондай - ақ Президентіміздің қолдауымен 2003 жыл – денсаулық жылы болып жарияланған. Расында да, бүгінгі таңда еліміздің ақсақалдарынан кішкентай баласына дейін дене тәрбиесіне ерекше мән беруде.
Осындай игі істер Қылмыстық - атқару жүйесі комитетінің Жамбыл облысы бойынша басқармасында да атқарылып келеді. Басқарма бастығы әділет полковнигі Т. Б. Ахметовтің ұйымдастыруымен Басқарма аумағында орналасқан спорттық алаңда Басқарма қызметкерлері арасында «Шынықсаң шымыр боласың», деген қағиданы ұстанып, аптасына екі рет дене шынықтыру сабақтары жүргізіледі. Күнделікті аласапыран жұмыстардан кейінгі бір - екі сағат уақыттың ішінде әріптестерім біраз бой жазып, сергіп қалады. Осы бір тамаша сәттерде балалық шағың да еріксіз еске түсетіндей! Футбол, волейболдан командалар құрылып, қызу ойындар өткізіледі. Сондай - ақ, кермеге тартылу, шахмат, шашка, ұзындыққа секіруден өткізілетін жаттығулар өз алдына бір бөлек.