Қызыл кітап - қауіптің дабылы және тірі табиғатты сақтау үшін күрестің нышаны. 1948 жылы дүние жүзінің ғалымдары халқаралық табиғатты қорғау одағын құрды. Бұл одақ жойылып бара жатқан жануарлар туралы тұңғыш кітап шығарды. Кітап деректердің «Қызыл кітабы» деп аталады. «Қызыл кітап» деген атауды ағылшын зерттеушісі Питер Скотт ұсынды. «Қызыл кітапқа» құлан, арқар, дуадақ, сонымен бірге барыс, акку, бүркіт, бір казан, тырна, Қызыл қасқыр, жабайы қызғалдақ, аңдар мен құстар, өсымдыктер кіреді. Бүгінгі күні қазақстанның «Қызыл кітабына» балықтар, қос мекенділер, жорғалаушылар, құстар, сүт қоректілер, өсімдіктер енгізілді. Қызыл кітапқа мәңгілікке жойылғандар жазылады. Олар: дронт, қанатсыз гагара, кезбе көгершін, мамонт. Жойылып кету қаупы бар жануарлар мен өсімдіктер қорықтарда корғалып, сақталады. Біздің табиғатымыз өте бай. Бірақ оның байлығы шексіз емес, сондықтан оларды қорғау, сақтау керек! Қазақстанда он қорық бар. Олар: Ақсу Жабағылы, Барса келмес, Үстірт, Наурызым, Қорғалжын, Батыс Алтай, Алматы, Марка көл, Ала көл, Қара тау, 2-тапсырма. Мәтіннен 2 негізгі, 2 қосымша ақпараттарды анықтап, себебін төмендегі тірек сөзге сүйеніп түсіндіріңіз. Тірек сөз: Менің ойымша ... негізгі ақпарат қосымша ақпарат. Себебі...
көмектесындершы

— ожидать маршрутные транспортные средства следует только на остановках, обозначенных указателями; — садиться в транспорт можно только после его полной остановки; — не разрешается стоять на выступающих частях и подножках транспортных средств, прислоняться к дверям, отвлекать водителя разговорами во время движения; — высаживаться из транспорта можно только после его полной остановки; — при движении не следует спать, по возможности нужно следить за ситуацией на дороге; — если во время движения возникает опасность столкновения транспортного средства с другим объектом, надо принять устойчивое положение и крепко ухватиться руками за поручни (ремни); сидящему пассажиру следует упереться ногами в пол, а руками в переднее сиденье (панель) и наклонить голову вперед; — при аварии троллейбуса или трамвая покидать их во избежание поражения электрическим током следует только прыжком. Аварийные ситуации в метрополитене возникают из-за столкновения и схода с рельсов поездов, взрывов, пожаров, разрушения конструкций эскалаторов, падения вещей и пассажиров на пути. Наиболее опасными зонами в метро являются турникеты, эскалаторы, перроны и вагоны. Безопасное поведение в метро заключается в выполнении следующих правил: — не пытайтесь пройти в метро бесплатно (удар створок турникета довольно сильный); — не бегите по эскалатору, не ставьте вещи на его ступеньки, не садитесь на них, не стойте спиной по ходу движения; — не задерживайтесь, выходя с эскалатора; — не подходите к краю платформы и к вагону поезда до его полной остановки; — не пытайтесь достать упавшую на пути вещь, обратитесь к дежурному по станции; — в случае неожиданного разгона или разрушения ленты эскалатора следует перебраться на соседний эскалатор, перекатившись через ограждение. При возникновении любой аварийной ситуации на городском общественном транспорте или в метро следует организованно и четко выполнять указания водителя, кондуктора и машиниста поезда.

Мәншүк Маметова
Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Маметова 1922 жылдың 23 қазанында Батыс Қазақстанда дүниеге келген, ата-анасы Мәншүктің бес жасында дүниеден озған. Сондықтан да Мәншүк Алматыдағы тумаларының тәрбиесінде болған. Сонда мектеп бітіріп, Алматы медицина институтына түскен. 1942 жылы институттың екінші курсынынан өз еркімен әскерге сұранған және әскерге шақырылған. Әскерде пулеметчиктер(атқыштар) курсын оқыған. 
1943 жылы Псков облысының Невель қаласын жаудан құтқару кезінде басынан ауыр жарақат алып, қайтыс болған. Сол шайқаста жетпістен астам жаудың көзін жойған. Жаужүрек қыз 21 жасқа толуына сегіз күн қалғанда қанды шайқаста қаза тапқан. Оған қайтыс болғаннан соң, Кеңес Одағының Батыры атағы берілген. Ер есімі- ел есінде.