«Қызыл кітап» 1948 жылы әлемде алғаш рет «Табиғатты қорғау одағы»
құрылды. Бұл одақ Жер бетінен жойылып бара жатқан жануар-
лар туралы кітап шығарды. Ол «Қызыл кітап» деп аталды. «Қызыл
кітап» деген атауды ағылшын ғалымы Питер Скотт ұсынды.
«Қазақстанның Қызыл кітабы» алғаш рет 1978 жылы шықты.
Онда тіркелген жануарлар мен өсімдік түрлері туралы қысқаша
қазақша, ағылшынша деректер берілген. Сонымен бірге тір-
51перевод
​

Сарының, қары- арасында күнмен, шексіз даласыныңкенет орманның жасыл қабырғасы "шығады". Қырлар,жартастың ғажайыптың қатпарларының, тыныш"сиқырла-" көлдер, толық балықтар ал уже соң оныменвзору ашыл- шынымен тамаша аудан: алып атамзаманғы тал-шыбықтар, тастар. Бурабай немесе боровое- поистине сырлы және жұмбақ жер. "Бура" қазақша "түйе"означает. Осы кәрі аңыз туралы осы жерлерде тұр-түйеде тоқулы., не мында адамдар туралы ана таныпбар-, түйе тулпаром (қанатты бедеумен) түңілді және кКокшетау пику деген полетел, ақырында, от адамдардандеген құтқарыла, сияқты от надвигающегосясорлылықтан.

Бурабая аумағында археологтар қоланың заманыныңсайманының қоймасын кездестірді. Сол айғақта- туралыана, не Бурабай жерле- тек аушылар, бірақ жәнеегіншілермен және мал шаруашылықтарыммен болды.Мында емес ретті алтынның және кеннің алапасынадеген бар- скифские баулар өткен.

Бурабай материалдық мәдениеттің ескерткіштерімен асабай. Бірақ оның тамаша табиғаты әсерді кіші не біреулержасайды

-Алдыға қарай өтіңіз,қазір біз бағалы және жартылай бағалы тастар жиынтығын қараймыз.
-Тағы да біз металл және металл еместерді көріп тұрмыз, бұл жиынтықты бізге археолог әйел сыйлаған болатын.
-Жомарт әйел, оған рахмет
-Енді біз тау-кен техникумының қайнар көзі  болып табылатын  директорлардың суреттерін тамашалаймыз.
-Ең ұзақ уақыт аралығында директор болған кім?
-Куценко, енді біздің мұғалімдеріміздің суреттерін қараймыз
-Міне Әлия Бейсенбаева, әне Сәуле Ибраевна, әлі тым жас , ал біздің куратор Андрей Серикович қайда?
-Оның жұмыс істеп жүргеніне тек 2 жыл болды, сондықтан біз оның суретін қоймадық. Сізге ұнады ма?
-Иә, өте