ЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ -тапсырма. Мәтінді оқы. Сұрақтарға жауап бер. Мәтіннен сын үстеуін тап. Толғанайдың екінші ұлы — Майсалбек соғысқа кетеді. Ол сол на хат жазады. Хатта анасымен қоштасады. Ол өте маңызды орындауға кетеді. Майсалбек анасымен қоштасып, ерлікпен Майсалбек — батыр. Толғанайдың неше ұлы бар еді? Майсалбек не себепті анасымен қоштасады? Майсалбен қандай адам болған? Майсалбек хатында не жазуы мүмкін?
Республиканың барлық өзендері Солтүстік Мұзды мұхит және ішкі тұйық көлдер алаптарына құяды. Екі алап арасындағы суайрық Сауыр-Тарбағатай тау жүйесінің қырқасы мен Сарыарқа, Торғай үстіртіарқылы өтіп, Оңтүстік Оралға тіреледі.
Солтүстік Мұзды мұхит алабы өзендерінің су ағыны тұрақты келеді. Бұл алқапқа жататын өзен Ертіс (Есіл және Тобыл салаларымен).
Республика өзендерінің едәуір бөлігі ішкі тұйық алапқа жатады. Ішкі тұйық алап ірі көлдерге құятын өзендер жүйесімен келесі сатыдағы кіші алапқа бөлінеді. Бұл көлдердің ірілері — Каспий, Арал теңіздері және Балқаш көлі. Ішкі тұйық алапқа ұсақ көлдерге құятын, құмға барып сіңіп кететін, сондай-ақ уақытша ағатын өзендер де жатады.
Каспий теңізі алабы Батыс Қазақстан өзендерін қамтиды. Оларға Жайық, Жем, Сағыз, Ойыл, Сары өзен, Қара өзен және т.б. жатады.
Арал теңізі алабына Оңтүстік жәнеОрталық Қазақстанның оңтүстік бөлігінің өзендері жатады. Өзендер шөл зонасында орналасқан және өзен желісі сирек. Басты өзендері Сырдария, Арыс саласы мен Шу,Сарысу, Торғай, Ырғыз, Талас өзендері. Бұлардың ішінде Сырдариядан басқасы Арал теңізіне жетпей құмға сіңіп кетеді.
Балқаш-Алакөл көлдер жүйесінеҚазақстанның оңтүстік-шығысындағы өзендер кіреді. Олар: Қаратал, Лeпci, Ақсу, Іле, Тентек, Сарқан, Басқан және т.б.
Бұл өлең жолдарынан Сүйінбайдың біраз қасиетін байқаймыз. "Еменнен күшті ағашпын, Еселесең сыйлаймын!" дегенінен жана кіл жақсыларды жинағанын, оның абыройына дақ түсірмей керісінше биік, ұлы тұлғаларды сылайтынын көреміз. Келесі жолдардан оның бірбеткей екеніне көзіміз жетеді. Әр нәрсенің басында жүретінін "Топ бастаған бұлбұлмын,
Сөз бастаған жүйрікпін,
Судан шыққан сүйрікпін,
Бәйгеден озған дүлділмін" деген жолдардан көреміз. Ал соңғы жолдардан оның өжет, қайсар, айбынды екенін байқаймыз. Автордың бұл сөздері кімді де болмасын бей-жай қалдырмайды.
Солтүстік Мұзды мұхит алабы өзендерінің су ағыны тұрақты келеді. Бұл алқапқа жататын өзен Ертіс (Есіл және Тобыл салаларымен).
Республика өзендерінің едәуір бөлігі ішкі тұйық алапқа жатады. Ішкі тұйық алап ірі көлдерге құятын өзендер жүйесімен келесі сатыдағы кіші алапқа бөлінеді. Бұл көлдердің ірілері — Каспий, Арал теңіздері және Балқаш көлі. Ішкі тұйық алапқа ұсақ көлдерге құятын, құмға барып сіңіп кететін, сондай-ақ уақытша ағатын өзендер де жатады.
Каспий теңізі алабы Батыс Қазақстан өзендерін қамтиды. Оларға Жайық, Жем, Сағыз, Ойыл, Сары өзен, Қара өзен және т.б. жатады.
Арал теңізі алабына Оңтүстік жәнеОрталық Қазақстанның оңтүстік бөлігінің өзендері жатады. Өзендер шөл зонасында орналасқан және өзен желісі сирек. Басты өзендері Сырдария, Арыс саласы мен Шу,Сарысу, Торғай, Ырғыз, Талас өзендері. Бұлардың ішінде Сырдариядан басқасы Арал теңізіне жетпей құмға сіңіп кетеді.
Балқаш-Алакөл көлдер жүйесінеҚазақстанның оңтүстік-шығысындағы өзендер кіреді. Олар: Қаратал, Лeпci, Ақсу, Іле, Тентек, Сарқан, Басқан және т.б.
Бұл өлең жолдарынан Сүйінбайдың біраз қасиетін байқаймыз. "Еменнен күшті ағашпын, Еселесең сыйлаймын!" дегенінен жана кіл жақсыларды жинағанын, оның абыройына дақ түсірмей керісінше биік, ұлы тұлғаларды сылайтынын көреміз. Келесі жолдардан оның бірбеткей екеніне көзіміз жетеді. Әр нәрсенің басында жүретінін "Топ бастаған бұлбұлмын,
Сөз бастаған жүйрікпін,
Судан шыққан сүйрікпін,
Бәйгеден озған дүлділмін" деген жолдардан көреміз. Ал соңғы жолдардан оның өжет, қайсар, айбынды екенін байқаймыз. Автордың бұл сөздері кімді де болмасын бей-жай қалдырмайды.
Объяснение: