ТЫНДАЛЫМ Оқылым -тапсырма.
5
Мәтінді тыңда. Оқы.
Сәлем, достар! Менің атым – Әлібек. Мен сендерге оз отбасымды таныстырамын.
Бұл — менің отбасым. Менің отбасым да басқа қазақ отбасылары секілді үлкен. Менің
отбасымда атам, әжем, әкем, анам, ағам, інім, қарындасым бар. Бәріміз бірге тұрамыз,
Қазақ отбасының жақсы дәстүрі көп. Олар: жасы үлкен адамға жол беру, торге
отырғызу, қарсы сөйлемеу, қызды сыйлау. Үлкендер жасы кішілерге қамқоршы
болады, кеңес береді, ақылды болуды үйретеді.
Қазақ отбасында жасы үлкен адамды ерекше құрметтейді. Әкем маған: «Үлкенді
құрметте, кішіге қамқор бол!» дейді. Мен де атам мен әжемді, әкем мен анамды,
ағамды құрметтеймін. Ал ініме, қарындасыма көмектесемін.
Қазақ халқы ежелден ұл бала мен қыз баланың тәрбиесін бөліп қараған. Үлды
мал бағуға, қолөнерге, ақша табуға, қыз баланы ас пісіруге, кесте тігуге, өрмек
тоқуға үйреткен.
Қазақ дәстүрі бойынша, үйде, көшеде ер адамдар бір-біріне қол беріп аманда-
сады. Жасы кіші адам үлкенге: «Ассалаумағалейкум!» — деп амандасса, үлкендер:
«Уағалейкумсалам!» — деп жауап береді. Ал мектепте, қоғамдық орындарда ер адам-
мен де, әйел адамдармен де «Сәлеметсіз бе!» — деп амандасады,
Адамдарды таныстырғанда үлкенге кішіні, әйел адамға ер адамды бірінші таны-
стырады. Ондай кезде: «Танысып қойыңыздар», «Таныстыруға рұқсат етіңіздер!» - деп
айтады.
Мен өз отбасымды жақсы көремін, қазақ отбасының дәстүрлерін құрметтеймін,
сақтаймын.
Мәтіндегі каnашиш
Өтірік айтуға бола ма?
"Өтіріктің құйрығы бір тұтам" дегендей, менің ойымша, өтірік айтпаған абзал. Себебі ерте ме, кеш пе өтірік ашылып, ақырында адамдардың өзіңе деген сенімін жоғалтасын. Қандай болмасын шындықты айтқан дұрыс.
Қазақ халқының мақал - мәтелдерінде өтірік тақырыбына өте көп көңіл бөлінген. Сол арқылы ата - бабамыз бізге дұрыс бағыт - бағдар, тәрбие беріп, өтіріктен жаман қылықтардан аулақ болуымызға ықпал тигізген.
"Өтірік деген дұшпан бар, отқа сүйреп салатын" демекші, әрдайым шындықты бетке айтып, жалған айтдан аулақ болайық!