ТЫҢДАЛЫМ оқылым мәТІНМЕН ЖҰМЫС
3
-тапсырма.
Мәтінді тыңда. Оқы.
Тараздың бойтұмары
Тараз Талас өзені бойында орналасқан
тарихи қала. Ол V ғасырға дейін салынған.
2000 мың жылдық тарихы бар Тараздың өзіндік
тарихы бар. Оның даму жолдарының құпиясы
мен сыры көп.
Әр қаланың өзінің ерекше бойтұмары
болады. Тараздың бойтұмары — Қарахан
мен Айша Бибі күмбездері. Аңыз бойынша,
Айша Бибі Түркістанда жас батыр Қараханмен
кездеседі. Бірін бірі ұнатқан екі жас үйленуге
келіседі.
Жаугершілік заман болғандықтан, елін,
жерін қорғап шайқаста жүрген Қарахан уәделі
мерзімде Айша Бибіге бара алмай қалады.
Арада біраз уақыт өтеді. Айша Бибі
Қараханның мекені — Тараз қаласына бару үшін
қасына күтушісін ертіп, жолға шығады. Бірнеше
күн жол жүріп, Таразға жетеді.
Қаланың төбесі көрінгеннен кейін өзеннің жағасына тоқтап, сол арада суға түсіп,
біраз демалмақ болады. Күтушісі ас әзірлеуге кіріседі. Салқын суға шомылып, денесі
сергіп шыққан Айша Бибі жұмсақ төсенішке келіп жатады. Ұзақ жолдан шаршаған
жас ару маужырап ұйқыға кетеді. Осы кезде оны даланың улы жыланы шағып
алады.
Денесін у жайлап, тынысы тарылған Айша Бибі дереу Қараханға хабар
бергізеді. Қарахан емші мен молданы алып жеткенде, ару қыз есінен танып жатыр
екен. Қарахан молдаға Айша екеуінің некесін қиғызады. Содан кейін ол қызды
қолына алып, жаны үзіліп бара жатқан Айшаның құлағына: «Айша, сен енді Бибі
болдың!» деп үш рет айқайлапты.
Ханның өлі қызбен неке қиғаны басқа еш халықтың тарихынан кездеспейді.
Қайғырып, қан жұтқан Қарахан сүйген жарының денесін жерлеп, басына әсем
күмбез орнатады. Қанша уақыт өтсе де, сол күмбез екі ғашықтың махаббатының
өшпес белгісі болып Тараз қаласының іргесінде әлі тұр.
найти 6 прилагательных ​

Объяснение:

Түркістан — екі дүние есігі ғой,

Түркістан— ер түріктің бесігі ғой .

Тамаша Түркістандай жерде туған

Түріктің Тәңірі берген несібі ғой.

Ертеде Түркістанды Тұран дескен,

Тұранда ер түрігім туып-өскен.

Тұранның тағдыры бар толқымалы,

Басынан көп тамаша күндер кешкен.

Тұранның тарихы бар отты желдей,

Заулаған қалың өрттей аспанға өрлей.

Тұранның жері менен суы да жат,

Теңіздей терең, ауыр ой бергендей.

Тұранның шексіз-шетсіз шөлі қандай,

Теңіздей кемері жоқ көлі қандай!

Тұранның дария аталған өзендері:

Тасыса, шөлді басқан селі қандай!

Тұранның таулары бар аспанға асқан,

Мәңгіге басын аппақ шаштар басқан.

Бауырында ерке бұлақ салады ойнақ,

Жаралып таудан аққан салқын жастан.

Шөлдер бар, жел де жүрмес,сап-сары құм,

Моладай ешбір үн жоқ мәңгі тып-тын.

Болмақ па жан-жануар шексіз шөлде,

Сар құмда салар ойнақ пері мен жын.

Тұранның теңіз дерлік көлдері бар,

Шалқыған егі-шетсіз Теңіз,Арал.

Бір шетте қасиетті Ыстықкөлдің

Бауырында дүние көрген түрік көкжал.

Ертеде Оқыс, Яқсарт —Жейхун, Сейхун,

Түріктер бұл екеуін дария дейтін.

Киелі сол екі су жағасында

Табасың қасиетті бабаң бейітін.

Тұранның Тянь-Шаньдай тауы қалай,

Пар келмес Тянь-Шаньға таулар талай!

Еріксіз ер түрікті ойға аларсың

Көкке асқан Хантәңіріге қарай-қарай

Егер адамның бойында өзіне тән ұқыптылық пен сыпайылық қалыптасса ол қай ортада болмасын өз орнын таба біледі. Жақсы мінез, тазалық, жинақылық, ұқыптылық, сыпайылық барлығы мәдениеттің негізі. Бойымызға ең жақсы қасиетті жинап, басқаларға нұрдай шашып жүру қандай керемет! Одан, өзің де, өзгелер де ерекше көңіл-күй алары айдан анық. Ерсі қылық, есер сөз, қарқылдаған күлкі, жағымсыздық тағы басқалары арқылы сен жұрттың келемежіне айналуың әбден мүмкін... Жұмысқа немесе өзің танымайтын жаңа ортаға барғалы жатқанда, ең бірінші өз мәдениетімізді, сенімділікті арттыруға тырысамыз. Себебі сол жердің табалдырығын аттағаннан бастап, өзіңді тек жақсы қырынан көрсетіп, биязылық танытып, жаныңдағы танысқалы жатқан адамдарға жылы жүз таныту – ең бірінші мақсат. Сен көркем мінезің мен мәдениетің арқылы достарың немесе ұжымыңның ең сыйлы адамына айналуың ғажап емес. «Мінез - жанның айнасы», - демекші, мәдениеттің түп төркіні бойымыздағы мінезде жатыр. Адамның мәдениет деңгейін кез келген ортада аңғаруға болады. Мәдениеттің ең биігінде тұру үшін, өзіңді рухани жағынан тәрбиелеу керек. Яғни, бұл - өзін-өзі тану. Адамдар сырт көзге әдемі көрініп, іште жат қылық пен қыңыр мінезін сақтайды. Осы екеуін шамаң келсе таразының басында тең ұстау өз қолыңда. Жинақы киімің, әдемі мінезің мәдениеттің алғашқы сатысының бірі деуге болады. Сенің жақсы адам екендігіңді көрсететін мінезің. Мінезді бір қалыпты ұстау - мәдениет. Мәдениетті болу аса көп нәрсені талап етпейді. Оған тек жайдары мінез бен жинақылық керек. Адам өзін неғұрлым терең таныған сайын, мінез бен мәдениет деңгейі жоғарылай түседі.

Толығырақ: http://massaget.kz/okushyilarga/shyigarma/32352/
Материалды көшіріп басқанда Massaget.kz сайтына гиперсілтеме міндетті түрде қойылуы тиіс. Авторлық құқықты сақтаңыз