Тыңдалым . Оқылым . 5 - тапсырма Мәтінді түсініп оқы . Негізгі ойды анықта . Сөздікті пайдаланып , қою қаріштен жазылған сөздердің мағынасын анықта . нып , қою қаріппен жазылған сөздердің мағынасын анықта . Айтыс ертеден келе жатқан қазақ әдебиетінің үлкен сапасы , Айтыс ккеркемсөзбен жарысу » дегенді білдіретін поэзияның күрделі жанры . Айтыстың негізгі ерекшелігі – балған оқиға , шындың өткір тіл мен айтылады . Айтыс – нағыз ақындық өнер , суырыпсалма енер On — неркем ой мен әдеби тілдің ғасырлық даму жолын нерсетеді . Айтыстың қазақ тілінің сөздік қорын дамытуда маңызы зор . Тілдегі суту теңеулер , мақал - мәтелдер айтыс өлендерінде жасалған Айтыс адамды әдемі сөйлеуге , шешендікке , тапқырлыққа үйретеді . Айтысқа шынайы ақындар ғана барады . Айтыс – ұйқасқан өлең ғана емес көркемсөз , бейнелі ойға құрылған жауап . Айтыс тапқырлықты қажет етеді . Себебі қарсылас ақынның өлеңіне ұтқыр жауап айтылмаса , ақын жеңіліс та бады . Нағыз айтыскер ақын домбырасыз айтыспайды . Нағыз айтыскер ақын бірнеше өнерді меңгерген . Біріншіден , ол — сөз өнерін жақсы меңгерген шешен , екіншіден , ании , ушіншіден , домбырада шебер ойнайтын әртісі Кез келген акын айтыскер ақын болмайды . Өлең жазатын аңын көп Бірақ бәрі суырып салып елең айта алмайды . Айтыскер ақын өленді ойдан тез шығаратын дарынды , терең ойлы , ұтқыр науап беретін , логикалық ой лауы күшті экан болуы керек . Айтыста әдептілік сақталады .
Әр адамның өзінің бойына ерекше біткен таланты болады. Соның бірі - өнер. Әсем әуенмен ән айту, тал шыбықтай мың бұралып би билеу немесе нақышына келтіріп күй тарту кез-келген жанға бұйыра бермейді. Біздің сынып тағы Айжан мектептегі барлық шараларда «Біз бақытты балалар» әнімен танымал болса, Анель бишілік өнерімен Республика көлеміндегі сайыстарға қатысып, өзінің сүйікті билерімен көпшіліктің көңілінен шығып жүр. Айгерім де екі жылдан бері мектептегі «Эстрада жұлдыздары» үйірмесіне қатысып, мектепішілік концерттерде ән айтса, Мадина «Жас толқын» би үйірмесінің белсенді мүшесі. Қолөнерге қызығатын оқушыларымыз да аз емес. Бұлар біздің сыныптың мақтаныштары. Мен өз сыныптастарыммен мақтанамын. Олардың келешекте елімізге қызмет ететін азамат болатынына сенімім мол. «Өнер – ағып жатқан бұлақ, ғылым жанып тұрған шырақ» деп халқымыз тегін айтпаған болар.
Сөйлемдердің қайсысын мезгіл мәнді, қайсысын себеп мәнді құрмалас етіп құрауға болатынын ойланып, бірінші мен екінші топтағы сөйлемдерді құрмаластырыңдар.І) 1. Тереңге балық уылдырық шаша алмайды, ... . 2.Сасық күзен,тыщқан, жылан сияқты жәндіктер оқпанды жерден інді көп қазады ... . 3.Есенқұл жауап қатқанша болған жоқ ... . 4.Кей металдар табиғатта өте аз... . ІІ) 1. ...жаңағы жүк машинаға да жеттік. 2. ...неге десең, ондай жердің асты ылғалсыз құрғақ болады. 3. ... және таза түрінде кездесуі сирек. 4. ...неге десең, онда уылдырық оралатын не балдыр, не шөп, не қамыс жоқ. осы ма
ІІ) 1. ...жаңағы жүк машинаға да жеттік. 2. ...неге десең, ондай жердің асты ылғалсыз құрғақ болады. 3. ... және таза түрінде кездесуі сирек. 4. ...неге десең, онда уылдырық оралатын не балдыр, не шөп, не қамыс жоқ.
осы ма