Тыңдалым Мәтінді мұқият тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Бір данаекіқұмыраны алып,таспентолтырады.Шәкірттерін бесеуінжинап:
-Құмыратолды ма? - депсұраққояды.Шәкірттері:
-Иә,-де Данабұршақтолыбанканыалып,түгелдейқұмырағақұяды.Бұршақтас арасындағыбос жердітолтырады. Сонда дана:
-Ендітолдыма? - депсұрайды.Шәкірттерітағы да:«иә»,-дейді.
Бұлжолыданақұмтолықораптыалып,құмырағақұяды.Құмбұршақпентасарасынанөтіп, бүкіл бос жердітолтырады.
Данашәкірттерінентағысұрап,«иә»дегенжауапалады.Сосынданабіркесесуалып,құмыраға құяды.Шәкірттерімұныкөріп,күледі.
Сондаданабылайдейді

Сендергеайтайындегенім,құмыра— біздіңөміріміз.Құмырыны үш нәрсемен толтырдыңдар.Тас— өміріміздіңбастыбөліктері:балалар,отбасы,достар,денсаулық.Бұршақ-бізгеқуанышсыйлайтын,бірақеңмаңыздыемеснәрселер,яғниүй,жұмыс,көлік,бағалызаттар,т.б.Құм—кезкелгенадамөміріндебарұсақ-түйекнәрселер.Егербасындақұмыранықұмғатолтырсаңыз,тастүгілібұршаққадаорынқалмайды.Өмірдедесолай:ұсақ-түйеккекөпуақытжұмсасаң,бастысынауақытыңжетпейді.

1. Мәтіннің идеясынанықтаңыз. 
А) өмірқұндылықтарыВ) уақыттыңқадіріС) ұлыадамдарғаеліктеуD) мәңгілікөмір
2. Автордың ойын қорытындылаңыз. Уақыт ...
А) уақыт пайдалы В)уақыт  жай С) D) уақыт мәңгілік
3. Тыңдалым мәтінінде  кездесетін сан есімді санмен жазыңыз.
4. Ақпараттарды шын/өтірік/айтылмаған нұсқасымен сәйкестендіріңіз.

1.Уақыт тас.құм,бұршаққа ұқсайды

А)Шын
2.Құмыраға су,шөппен толтырады

В) Айтылмаған
3.Тас— өміріміздіңбастыбөліктері:балалар,отбасы,

С) Өтірік

ОЧЕНЬ

​

1. Атау септігі (именительный падеж) отвечает на вопросы кім? (кто?), не? (что?) (кімдер? нелер?) -множ. число. Например: Әлібек (кім?), адамдар (кімдер?), кітап (не?), кітаптар (нелер?) -окончаний нет.

2. Ілік септігі (родительный падеж) отвечает на вопросы кімдер? (чей? чья? чье?), (кімдердің?), нелердің? (что? от чего?), нелердің? и выступает в значении определения.

Ілік септігі имеет окончания -ның, -нің, -дың, -дің, -тың, -тің.

Ілік септігі в речи всегда употребляется в сочетании с формой принадлежности ІІІ лица. Ілік септігі в предложении является определением и стоит перед определяемым словом. Определяемое слово употребляется в притяжательной форме. Например: Анардың (кімнің?) әжесі -Бабушка Анара.

В казахском языке собственные имена, обозначающие названия городов, рек, улиц, гор и т.д., употребляются перед теми словами, к которым относятся, а последние -в притяжательной форме ІІІ лица. Абай көшесі -Улица Абая.

Окончания ілік септік иногда опускается, но притяжательное окончание ІІІ лица (-сы, -сі, -ы, -і) всегда сохраняется. Например: институттың ректоры -институт ректоры.

3. Барыс септігі (направительно-дательный падеж) соответствует русскому дательному падежу без предлога и с предлогом. Например: Әсияға (Асие), мұғалімге (учителю), Алматыға (в Алматы).

Барыс септігі отвечает на вопросы кімге? (кому?), неге? (чему?), қайда? (куда?).

Слова в барыс септік обозначают направление предмета к кому или чему-нибудь. Например: университет-ке (в университет), жұмыс-қа (на работу), үйі-ңе (домой).

Барыс септігі образуется при окончаний -ға/-ге, -қа/-ке, -на/-не, -а/-е.

Послелоги дейін (шейін), қарай, бола употребляются только в сочетании с существительными дательного падежа.

4. Табыс септігі (винительный падеж) по своему значению соответствует русскому винительному падежу без предлога и в предложении выступает в качестве прямого дополнения. Табыс септігі отвечает на вопросы кімді? кімдерді? (кого?, нені? нелерді? (что?). Например: оқушыны (ученика), газетті (газету).

Существительные в табыс септік принимают окончания -ы/-ді, -ты/-ті, -ны/-ні, -н.

5. Жатыс септігі отвечает на вопросы кімде? кімдерде? (у кого?), неде? нелерде? (у чего?), қайда (где?), қашан? (Когда?). Например: Раушан лекцияда отыр. (Раушан сидит на лекции).

Жатыс септігі имеет окончания -а/-де, -та/-те, -нда/-нде.

В казахском языке жатыс септігі обозначает:

Место нахождения лица или предмета. Например: Әйгерім Астанада тұрады. Киімдер шкафта ілулі тұр.

Время действия и состояние предмета. Например: Жазда ауылға барамыз. Асқар түнде ұшады.

Возраст человека. Например: Болат жиырмада, Әсел он сегізде.

6. Шығыс септігі (исходный падеж)

Слова, отвечающие на вопросы кімнен? (от кого?), неден? (из чего?), қайдан? (откуда?) указывают на исходный пункт действия предмета или на материал, из которого сделан предмет. Например: Студент институттан келе жатыр. (Студент идет из института). Ол кірпіштен үй салып жатыр. (Он строит дом из кирпича).

Окончания исходного падежа -нан/-нен, -дан/-ден, -тан/-тен варьируются в зависимости от того, на какой звук оканчивается слово.

7. Көмектес септік (инструментальный падеж)

Көмектес септік образуется при окончаний -мен, -бен, -пен и отвечает на вопросы кіммен? - с кем? , немен? - с чем?, қалай? - как?

Слова в көмектес септік указывают, чем, при чего совершается действие и всегда имеют мягкие окончания /-мен, -бен, -пен/ независимо от мягкости и твердости последнего слова /основы/

Например: Мен поезбен келдім

Қонақжайлық – қазақ халқының ұлттық салт-дәстүрінің бірі. Сонымен қатар адамдар арасындағы сыйластықты, бір-біріне деген құрметті, қамқорлықты білдіретін, кісінің адамгершілігін, имандылығын айқындайтын қасиет.

Адамдарды тіліне, дініне, ұлтына бөліп-жармай, достық ықылас көрсетіп, ас-дәм беру қонақжайлықтың негізгі белгісі. Қазақ халқының қонақжайлық қасиеті мен дәстүрі шетелдік саяхатшылар мен ғалымдарды әр уақытта таң қалдырған. Дәстүрлі қазақ қоғамында әкенің балаға қалдыратын мұрасының белгілі бір бөлігі міндетті түрде қонаққа тиесілі енші деп есептелінген. Қазақ сахарасындағы кез келген жолаушының кезіккен ауылдан тамақтанып, тынығып алуына мүмкіндігі болған. Әрбір үй иесі оны барынша сән-салтанатымен, пейілімен қарсы алып, ақ тілеумен шығарып салуды өмірдің айнымас шартына балаған. Отбасы үшін жолаушыны қонақжайлықпен күтіп алу бұлжымайтын моральдық-этик. қалып ретінде орныққан; қонақжайлық Қонақ; Қонақасы; Қонақ кәде.[1]

Объяснение:Үй иесі