Текст: Отырардың бүгінгі құдіреті ше ?. Мәрмәр теңізінен басталып , ежелгі Бабыл жерінен шығып , Үнді жерімен өтіп , Хорезмді басып , Қытайға қарай жүретін « Бас Жібек жолы » , « Жау жолы » осы қаланың үстінен өтеді . Сауда герлер Отырардың « Қан базарына » саудасын салады , кең сарайда қонып , дамылдайды , сосын тағы да таусылмас жолға шығады . Осының өзі туған қаласын салтанатқа бөлеп , байлыққа белшеден батыра берді . Атағын дүйім жұртқа жайды ... Әуелде араб жиһанкездері Отырарды « Фараб » не « Бәрәб » деп жазып жүрді . Отырарды қазір ғұлама , енерпаз , көріпкел , сәуегей , зергер менен етеді . Шаһарды екі жүз мыңдай халық мекендейді , көшесінде сан жүздеген тасболат там , жәдігер , кешендер бар ; монша , мешіт , саудахана , қышкана , гуртхана , әсем әуiздер , қорған мен соқпақтар бар . « Жәдігер » деген тастан салынған ымырат , « дің үй » деген түрі киіз үй тәрізді күмбездеп салынған мекен , бұл екі құрылыс та шаһардың орталық көшесінде көп кездесетін . Үй тас пен кешендерді көбіне диқандар мекендейді . Қаланың шет ні кешелерінде тасболат тамдар көп ұшырасады , тасболат тамдар киіз үй секілді деңгелек емес , төрт бұрышты не қоржынды етіп салынған . Үйлерінің қабырғасы әрқилы әсем қыштан қаланған , оларға тән тұрақты құбылыс – есіктерінің біркелкі түстікке қарап тұруы еді . Тасболат тамдарды ұсталар . қолөнершілер , тоқымашылар жайлайды . очень надо
Менің отбасымдағы міндеттерім, Менің отбасымда тамаша дәстүрлер бар,Қандай да бір мерекелерді бірге өткізу,Жақында апамның туған күні өтті,Біз дастарқанға дәмді тамақтар қойып,апама жақсы тілектеп айтып,караокемен ән орындадық,Туған күн өте қызықты өтті,2,Ал менің отбасымдағы бас міндетім ол сабақты жақсы оқу,ата-анамның айтқанын бұлжытпай орындау,кіші інілеріме сабақ орындауға көмектесу,Үй шаруасына көмектесу ол да отбасыма үлкен көмек,үйді шаңсорғышпен тазалау,ыдыстар жуу тағы да басқа шаруалар,3,Ата көрген оқ жанар,ана көрген тон пішер демекші,тәрбие отбасынан басталады,Ата-анамның берген ақылы,үйреткен дәрістері,осының бәрі өмірде керек деп ойлаймын,
Төл – ауыл шаруашылық малдарының өсіп-даму процесіндегі жыныстық жағынан толық жетілмеген ұрпағы.
Әр түлік Төлінің өз атауы бар:түйе төлі – бота, жылқы төлі – құлын, сиыр төлі – бұзау, қой төлі – қозы, ешкі төлі –лақ деп аталады. Түйе, бие, сиыр, әдетте жалқы Төл, қой орта есеппен 1 – 2 қозы, ешкі жылына екі рет 3 – 4 лақ туады. Сүтқоректі жануарлардың Төлінің ең маңызды өсіп-жетілу мерзімі – олардың өсу қарқыны барынша жоғары болатын сүт ему кезеңі. Туылғаннан кейін алғашқы 2 – 3 аптада Төлдер тек қана ене сүтімен қоректенеді. Ірі қара (сиыр,жылқы, түйе)
Төлдері алғашқы 6 айда туылған кездегі салмағын орта есеппен 5 – 6 есе арттыратын болса, ұсақ малдардың (қой, ешкі) Төлдері бұл деңгейге 4 – 4,5 айда, енелерінен ажыратылғанға дейін жетеді. Осыдан кейінгі кезеңде олардың өсу қарқыны төмендеп, бағылу-азықтандырылу жағдайлары талапқа сай бола тұрса да 1 жасқа дейін салмағын 2 есеге ғана арттырады. Бір жасқа дейінгі, әсіресе, сүт ему кезеңінде Төлдерді күту-азықтандыру жұмыстарын мұқият атқару мал басын өз төлі есебінен көбейту жұмыстарын ұтымды ұйымдастырып, шаруашылықты өркендетуге мүмкіндік береді. Төлдерді азықтандыруда кеткен кемшіліктер олардың өсіп-жетілуін тежейді немесе мүлдем орнына келмейтін өзгерістердің жүруіне әкеліп соғады (қ. Жылқы өсіру; Қой шаруашылығы; Мал шаруашылығы; Сиыр өсіру; Түйе шаруашылығы).
Түлік түрлері мен олардың өнімділік бағыттары Төлдерді күтіп-бағу әдістерін айқындауда шешуші фактор болып табылады. Мысалы, сүтті, сүтті-етті бағыттағы мүйізді ірі қара бұзаулары – енелерінен бөлек, ал етті бағыттағылар – енелерімен бірге бағылады. Қымыз, шұбат өндіруші шаруашылықтарда құлындар мен боталар алғашқы айларда енелерімен бірге бағылса, сүт сауу маусымында белгілі мерзімге енелерінен ажыратылып, желіге байланады. Төлдерге қора мен суатқа жақын жерлерден жақсы жайылым қалдырылып, олардың жауын-шашын мен суыққа ұрынбауы қатаң қадағаланады. Төлдерді бөлек бағу оларды құнарлы азықтармен (майдаланған сұлы, арпа, ақуызды-витаминді, минералды қоспалар) қосымша қоректенуге қолайлы жағдайлар туғызады. Олардың өміршеңдігі, ересек кездегі өнімділік-тұқымдық қасиеттері шығу тегі мен бағылу-азықтандырылу жағдайларына тікелей байланысты болады. Түлік түрі мен басты өнімділік ерекшеліктеріне орай Төлдер туылғаннан кейін 1,5 жылға дейін сұрыпталып, пайдалану бағыты (асыл тұқымдық, шаруашылықтық) айқындалады. Өсімге қалдыруға жарамсыз Төлдерді жайып, қоң жинаған соң немесе бордақылаудан кейін сояды.
Менің отбасымда тамаша дәстүрлер бар,Қандай да бір мерекелерді бірге өткізу,Жақында апамның туған күні өтті,Біз дастарқанға дәмді тамақтар қойып,апама жақсы тілектеп айтып,караокемен ән орындадық,Туған күн өте қызықты өтті,2,Ал менің отбасымдағы бас міндетім ол сабақты жақсы оқу,ата-анамның айтқанын бұлжытпай орындау,кіші інілеріме сабақ орындауға көмектесу,Үй шаруасына көмектесу ол да отбасыма үлкен көмек,үйді шаңсорғышпен тазалау,ыдыстар жуу тағы да басқа шаруалар,3,Ата көрген оқ жанар,ана көрген тон пішер демекші,тәрбие отбасынан басталады,Ата-анамның берген ақылы,үйреткен дәрістері,осының бәрі өмірде керек деп ойлаймын,
Әр түлік Төлінің өз атауы бар:түйе төлі – бота, жылқы төлі – құлын, сиыр төлі – бұзау, қой төлі – қозы, ешкі төлі –лақ деп аталады. Түйе, бие, сиыр, әдетте жалқы Төл, қой орта есеппен 1 – 2 қозы, ешкі жылына екі рет 3 – 4 лақ туады. Сүтқоректі жануарлардың Төлінің ең маңызды өсіп-жетілу мерзімі – олардың өсу қарқыны барынша жоғары болатын сүт ему кезеңі. Туылғаннан кейін алғашқы 2 – 3 аптада Төлдер тек қана ене сүтімен қоректенеді. Ірі қара (сиыр,жылқы, түйе)
Төлдері алғашқы 6 айда туылған кездегі салмағын орта есеппен 5 – 6 есе арттыратын болса, ұсақ малдардың (қой, ешкі) Төлдері бұл деңгейге 4 – 4,5 айда, енелерінен ажыратылғанға дейін жетеді. Осыдан кейінгі кезеңде олардың өсу қарқыны төмендеп, бағылу-азықтандырылу жағдайлары талапқа сай бола тұрса да 1 жасқа дейін салмағын 2 есеге ғана арттырады. Бір жасқа дейінгі, әсіресе, сүт ему кезеңінде Төлдерді күту-азықтандыру жұмыстарын мұқият атқару мал басын өз төлі есебінен көбейту жұмыстарын ұтымды ұйымдастырып, шаруашылықты өркендетуге мүмкіндік береді. Төлдерді азықтандыруда кеткен кемшіліктер олардың өсіп-жетілуін тежейді немесе мүлдем орнына келмейтін өзгерістердің жүруіне әкеліп соғады (қ. Жылқы өсіру; Қой шаруашылығы; Мал шаруашылығы; Сиыр өсіру; Түйе шаруашылығы).
Түлік түрлері мен олардың өнімділік бағыттары Төлдерді күтіп-бағу әдістерін айқындауда шешуші фактор болып табылады. Мысалы, сүтті, сүтті-етті бағыттағы мүйізді ірі қара бұзаулары – енелерінен бөлек, ал етті бағыттағылар – енелерімен бірге бағылады. Қымыз, шұбат өндіруші шаруашылықтарда құлындар мен боталар алғашқы айларда енелерімен бірге бағылса, сүт сауу маусымында белгілі мерзімге енелерінен ажыратылып, желіге байланады. Төлдерге қора мен суатқа жақын жерлерден жақсы жайылым қалдырылып, олардың жауын-шашын мен суыққа ұрынбауы қатаң қадағаланады. Төлдерді бөлек бағу оларды құнарлы азықтармен (майдаланған сұлы, арпа, ақуызды-витаминді, минералды қоспалар) қосымша қоректенуге қолайлы жағдайлар туғызады. Олардың өміршеңдігі, ересек кездегі өнімділік-тұқымдық қасиеттері шығу тегі мен бағылу-азықтандырылу жағдайларына тікелей байланысты болады. Түлік түрі мен басты өнімділік ерекшеліктеріне орай Төлдер туылғаннан кейін 1,5 жылға дейін сұрыпталып, пайдалану бағыты (асыл тұқымдық, шаруашылықтық) айқындалады. Өсімге қалдыруға жарамсыз Төлдерді жайып, қоң жинаған соң немесе бордақылаудан кейін сояды.