Текст: Достық туралы ойлар
Дүниедегі ең ұлы сезімдердің бірі – достық. Әр адам дүниеге келгеннен кейін өміріндегі сырын, мұң-шерін тарқатып, қуанышы мен қайғысын бөлісетін дос іздейді. Қиындыққа тап болсаң, оны досыңмен бөлісіп, ақылын тыңдап, шешім таба аласың. Басқаға жақсы да адал дос болу үшін, ең алдымен, адамды тыңдай білу, ақыл бере білу қабілеті жоғары болуы тиіс. Достық алдымен адамдардың бір-біріне сенуінен басталады. Сенім артқан сайын, достық та қатаяды. «Достық» туралы нақты ой айтқан философ А.Шопенгауэр өзінің «Өмірлік данышпандықтың афоризмдері» деген еңбегінде: «Нағыз шынайы достық адамдардың бір-бірімен терең, таза және адал қарым-қатынасын қажет етеді. Бұл – досыңыздың қайғысына, қуанышына ортақтаса білу. Осының бәрі адамның табиғи өзімшілдік, өркөкіректік қасиеттерін жояды», - деген. Бір данышпаннан: «Дос пен ағайынның қайсысы жақсы?» - деп сұрапты. Данышпан «Дос жақсы», - депті. Сол үшін достарыңның ісі жайында ойла, қамқор бол. Себебі, әркім өз досын жадында тұтпаса, достары да оны есінде сақтамайды, ақырында ол доссыз қалады». Халықта «Алтын берген – дос емес, ақыл берген – дос» деген мақал бар. Сенім мен жарқын көңіл – достықты берік ететін тірек. Өзі шынайы дос бола білген адамның достары көп болады, жер бетінде өзін жалғыз сезінбейді.
Задание:
Адам не себепті өзіне дос іздейді? Мәтіннен екі дәлел келтіріңіз.
Запорошила дорожки,
Разукрасила окошки.
Радость детям подарила
И на санках прокатила.
(Зима)
Ветви белой краской
Разукрашу,
Брошу серебро
На крышу вашу.
Тёплые весной
Придут ветра
И меня прогонят
Со двора.
(Зима)
Снег на полях,
Лёд на реках,
Вьюга гуляет,
Когда это бывает?
(Зимой)
Кто, угадай-ка,
Седая хозяйка?
Тряхнула перинки
- Над миром пушинки.
(Зима)
Кто в холод не боится
Остаться без перинки
И вытряхнет на землю
Летящие пушинки.
(Зима)
Хоть сама
- И снег, и лёд,
а уходит слёзы льёт.
(Зима)
Дел у меня немало
- Я белым одеялом
Всю землю укрываю,
В лёд реки убираю,
Белю поля, дома,
А зовут меня ...
(Зима)
Наступили холода.
Обернулась в лед вода.
Длинноухий зайка серый
Обернулся зайкой белым.
Перестал медведь реветь:
В спячку впал
В бору медведь.
Кто скажет, кто знает,
Когда это бывает?
(Зимой)
Ни ведёрка,
Ни кисти, ни рук,
А побелит
Все крыши вокруг.
(Зима)
Скатерть бела
Весь мир одела.
(Зима)
После осени пришла.
И сугробы намела.
(Зима)
Не болела,
А белый саван надела.
(Зима)
Я тепла не потерплю:
Закручу метели,
Все поляны побелю,
Разукрашу ели,
Замету снежком дома,
Потому что я ...
(Зима)
Явилась вслед за осенью
Я по календарю.
Я самый лучший праздник вам
На радость подарю!
А землю белым снегом я
Укутала сама.
Ребята, отгадайте-ка,
Ну, кто же я? ...
(Зима)
Замела я всё вокруг,
Прилетев из царства вьюг.
Осень, лучшую подружку,
Я отправила на юг.
Я морозна и бела
И надолго к вам пришла.
(Зима)
Лишь стукнет она
К нам в окошко снежком,
Мы санки берём
И на горку - бегом!
(Зима)
На юг уж птицы улетели,
Пришли морозы и метели.
Стоят деревья в серебре,
Мы лепим крепость во дворе.
(Зима)
Блеснул мороз. И рады мы
Проказам матушки ...
(Зимы)
Снег идёт,
Под белой ватой
Скрылись улицы, дома.
Рады снегу все ребята
- Снова к нам
Пришла ...
(Зима)
В эту холодную пору
Любим кататься
Мы с горок.
И для прогулок
На лыжах
Лучше сезона не сыщешь.
(Зима)
Неожиданно метели
С воем жутким налетели.
Осень в страхе убежала,
А она хозяйкой стала.
(Зима)
Раскрыла снежные объятья,
Деревья все одела в платья.
Стоит холодная погода.
Какое это время года?
(Зима)
Вот уж месяц снег идёт,
Скоро встретим Новый год,
В снежной спячке вся природа.
Подскажи мне время года.
(Зима)
Тётушка крутая,
Белая да седая
В мешке стужу везёт,
На землю снег трясёт,
Сугробы наметает,
Ковром землю устилает.
(Зима)
Мороз морозит,
Лёд леденит,
Вьюга гуляет,
Когда это бывает?
(Зима)
Белым снегом замело
Луг и лес кругом.
И, затихнув, речка стала,
Скованная льдом.
(Зима)
Крыша в шапке меховой,
Белый дым над головой,
Двор в снегу, белы дома.
Ночью к нам пришла ...
(Зима)
Придёт неслышными шагами,
Незримо стужею дохнёт
И, всё вокруг покрыв снегами,
Вдруг всем нам уши надерёт:
Зачем, мол, вы в такой мороз
Из дома высунули нос?
(Зима)
Он всё время занят делом,
Он не может зря идти.
Он идёт и красит белым
Всё, что видит на пути.
(Снег)
Бел, да не сахар,
Нет ног, а идёт.
(Снег)
Без крыльев, а летит,
Без корней, а растёт.
(Снег)
ВЫБИРАЙ!
Отаным – алтын бесігім
Отан – адамның түп-тұқияны, ата-бабаларынан бері қарай кіндік қаны тамып, өсіп-өніп келе жатқан жері. Сондықтан қай елдің адамы болсын өз Отанын дүниедегі ең қымбаты, ең қасиеттісі, ең аяулысы – анасына балайды. Отан ұғымы адамның адамдық мінез, ізгілік сезімімен, парасатымен етене байланысты. Отансыз адам болмайды. Тағдырдың жазуымен, яғни адамның өзіне байланыссыз себептермен немесе опасыздықпен Отанынан қол үзген адам болады. Екеуі де бақытсыз, бірақ алдыңғысы – аянышты, ал соңғысы – жиіркенішті пенде.
Отан – белгілі бір адам үшін оның туған шаңырағы, ата-ана, бала-шағасы, солармен бірге осы өмірден көретін қызығы мен бақытының тұрағы, өлгеннен кейін де ұрпақтарына рухы жар болып жататын топырағы.
Біздің халқымызда атамекенді ардақтау сезімі өте терең, олар үшін туған жерді қасиет тұту – қанға сіңген мінез, ежелгі дәстүр. Бұл таным біздің жанымызға ана сүтімен тараған, ана тілімен дарыған. Біздің ұшан-теңіз ертегі-аңыздарымыз, ұзақ дастандарымыз бен жырларымыз, мақал-мәтелдеріміз, ұлы жырауларымыз бен шешендеріміздің нақылдары туған жерді, Отанды ардақтауға толы және олардың өзі қандай терең мәнді, көркем сөз маржандары десеңізші! Бауырлас халықтарымызға ортақ «Отаның – алтын бесігің», «Отаны жоқтық – нағыз жоқтық», «Ер – туған жеріне, ит – тойған жеріне», «Ер – елінде, гүл – жерінде», «Жат елде сұлтан болғанша, өз еліңде ұлтан бол» деген сияқты ғажайып мақалдар қаншама?!
Отанды шексіз сүйіп, ардақтаумен бірге оны жауларынан жан аямай қорғау – әр перзенттің парызы, міндеті де. Отан-ананы басына іс түскенде жан салып қорғамаған азаматты азамат, халық перзенті деуге болмайды.