Текст 1851 жылы Лондонда алғаш рет Бүкіләлемдік көрме қаланың орталығындағы барлық экспонаттар сиятын ғимаратта өткізілді. Ол үшін сол кезде жаңалық болып табылатын Хрусталь сарайы салынды. 1855 жылдан бастап Бүкіләлемдік көрмені бір ғимаратта өткізу концепциясы ескіріп, көрме кеңістігін ұйымдастырудың жаңа нысаны – көрме алаңдары туындады. Сөйтіп халықаралық көрме қалашықтары пайда болды.
Бүкіләлемдік көрмелерде ұсынылған өнерлер арасында сәулетке маңызды орын берілді. Көрмені қабылдаған қалалар заманауилықтың, техникалық прогрестің және бүкіл әлемге танымалдықтың белгісі болуға лайықты бірегей ғимараттар салуға тырысты: Брюссельдегі Атомиум, Барселонадағы Монжуич Ұлттық сарайы, Париждегі Эйфель мұнарасы…
«ЭКСПО» көрмесінің өзі бір спектакль, мәдени және шығармашылық оқиғалар ретінде орын алып жатқан «әлемдік деңгейдегі театр сахнасы» іспетті. Келушілерге Бүкіәлемдік көрмелердің мұрасы мен тарихы ұсынылды.
Бүкіләлемдік көрмелердің пайда болуы және қалыптасуы қарқынды ғылыми-техникалық прогресс жылдарына келді. Түрлі ғажайып механизмдер мен лайықтандырылған қарапайым құралдар – лифтер, транспортерлер, тігін машинкалары, сондай-ақ заманауи адамға үйреншікті телеграф, электр жарығы, тоңазытқыш қондырғылар әр жылдары Бүкіләлемдік көрмелерде алғаш рет ұсынылатын еді.
Көрмеге дарынды ақындар, суретшілер, мүсіншілер шығармаларын арнады. Вагнер, Штраус, Верди арнайы музыкалық шығармалар жазды. Көрмелер академиялық мәнердегі суретшілермен қатар батыл авангартар жұмыстарын ұсынатын тамаша көркемсурет галереясына айналды. 1867 жылы Мане Париждегі Бүкіләлемдік көрменің суреттерін салса, 1939 жылы Дали Нью-Йоркте сюрреализм павильонын рәсімдейді, ал 1937 жылы Пикассо Париждегі көрмеде XX ғасырдың символына айналған «Герниканы» ұсынды.
1. Мәтіннен берілген сөздердің сәйкес мағыналарын табыңыз.
Пайда болды -
Таңқаларлық -
Даму -
Талпынды -
Талантты -
Елімнің тарихы менің тарихым
Сонау тіршілік пайда болғаннан бері жұмыр басты жанның басына нелер келіп, нелер кетпеді десеңізші? Тас дәуірінен бастау алатын ұлы тарихтың бір бөлігі құс қанаты талатын ұлан байтақ дархан далам, мен оны жұмақ мекенге айналдыра білген ұлы даналарымыздың өмір жолындағы ашық күрестері мен сан сан тарапқа бөлінген зарлы өмірі, тарихтың тар жол беттеріне көз салсақ, еліміздің Тәуелсіздік жолындағы көрген қиындықтары елім деп соққан есіл жүректерді езіп, қабырғасын қайыстырғаны һақ.Десекте осы қиындықтармен, соқпақтарға еліміз қарсы тұрып, өмір үшін күресте жеңуге ұмтылды.Сан ғасырлық тарихтың сахнасынан менің елімде, жерімде ойып тұрып өз орнын алған. Оған дәлел ретінде осы өлкеден шыққан батырларымызбен даналарымызды айтсақ болады. Өз өлкемнің тарихы мен үшін баға жетпес байлық, сарқылмас қазына іспетті. Қазақта, «өткенді білмей, болашақты болжау мүмкін емес» деген сөз бар.Иә, шынында да өз өлкеміздің тарихын білу ертеңгі күніміздің бағытын анықтауға бірден-бір көмек болады.Қазіргі таңда еліміз тәуелсіз мемлекетке айналып, алпауыт мемлекеттердің қатарында тұрғаны қазақ баласына болашаққа деген үміт отын жағатыны жан қуандырады.Мемлекетпен оны құрайтын халық бір тұтас ұғым секілді, елімнің ұлы тарихы менің тарихым.Сан ғасырды қамтыған тарих тағылымының арқасында ұлы еліміз болашақтың бағытын дұрыс құра білді.
Оған дәлел, кеше ғана өз төрімізде өткен әлемдік 28-ші қысқы универсиядада алпауыт мемлекеттерді артқа тастап, биік шыңнан көргеніміз. Халқымыз осы жетістікпен тоқтап қалмақ емес. Еліміздің бүкіл әлем көзін тігіп отырған «ЭКСПО-2017» бүкіләлемдік көрмеге ие болуы, өзге елдерге үлгі боларлықтай игі іс болды. Осындай тарих беттерінде алтын әріппен жазылатын ұлы бастамалар ұлы дала елінде, болашақтада өз жалғасын табады деп сенеміз.
1. Қасым Қайсенов туралы не білдіңдер?
Қазақстанның халық қаһарманы, партизан жазушы, полковник Қасым Қайсенов 1918 жылы қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Ұлан ауданының Асубұлақ ауылында туған.
2. Шығармадағы оқиға қай кезеңді суреттейді?
Шығармадағы оқиға соғыс болған кезеңді суреттейді.
3. Екінші дүниежүзілік соғыс туралы не білесіңдер?
Екінші дүниежүзілік соғыс 1941-1945 жылдар арасында болды. Бұл соғысқа батыр Б.Момышұлы, М.Мәметова, Ә.Молдағұлова ата-апаларымыз қатысқан.
4. Қазақ баласы Серіктің тағдыры қандай күйге ұшырады?
Қазақ баласы Серіктің өмірі өлім мен өмірдің ортасында болды.
5. Анна Ивановна деген кім, Серікке оның қандай көмегі тиді?
Анна Ивановна - адамгершілігі мол адам. Ол Серікті өз алақанына алып, өзінің ұлы Бориспен бірге өсіреді.