ТАВАЛІ ОҚЫЛЫМ -тапсырма.
Мәтінді тыңда. Оқы.
Сәлем, достар! Менің атым Әлібек. Мен сендерге өз отбасымды таныстырамын.
Бұл – менің отбасым. Менің отбасым да басқа қазақ отбасылары секілді үлкен. Менің
отбасымда атам, әжем, әкем, анам, ағам, інім, қарындасым бар Бәріміз бірге тұрамыз.
Қазақ отбасының жақсы дәстүрі көп. Олар: жасы үлкен адамға жол беру, терге
отырғызу, қарсы сейлемеу, қызды сыйлау. Үлкендер жасы кішілерге қамқоршы
болады, кеңес береді, ақылды болуды үйретеді.
Қазақ отбасында жасы үлкен адамды ерекше құрметтейді. Әкем маған: «Үлкенді
құрметте, кішіге қамқор бол!» - дейді. Мен де атам мен әжемді, әкем мен анамды,
ағамды құрметтеймін. Ал ініме, қарындасыма көмектесемін.
Қазақ халқы ежелден ұл бала мен қыз баланың тәрбиесін бөліп қараған. Ұлды
мал бағуға, қолөнерге, ақша табуға, қыз баланы ас пісіруге, кесте тігуге, ермек
тоқуға үйреткен,
Қазақ дәстүрі бойынша, үйде, көшеде ер адамдар бір-біріне қол беріп аманда-
сады. Жасы кіші адам үлкенге: «Ассалаумағалейкум!» - деп амандасса, үлкендер:
«Уағалейкумсалам!» - деп жауап береді. Ал мектепте, қоғамдық орындарда ер адам-
мен де, әйел адамдармен де «Сәлеметсіз бе!» деп амандасады.
Адамдарды таныстырғанда үлкенге кішіні, әйел адамға ер адамды бірінші таны-
стырады. Ондай кезде: «Танысып қойыңыздар», «Таныстыруға рұқсат етіңіздер!» - деп
айтады.
Мен өз отбасымды жақсы көремін, қазақ отбасының дәстүрлерін құрметтеймін,
сақтаймын.
Мәтіндегі қарамен жазылған сөздерді сөздік дәптеріңе аудармасымен жазып ал.
​

ответ:Төрт түлікке ерекше көңіл бөлген. әрі ас-ауқаты, әрі киімі, әрі көлігі, қымызы – ем, әрі жегжат-жұратымен жасайтын алыс-берісінің көзі, байлығы болғандықтан, қазақ үшін осы төрт түлік мал аса қымбатты дүние болғаны белгілі. қайда болмасын, бірін-бірі танысын-танымасын, кездесе қалған қазақ «мал-жан аман ба? » деп амандық-саулық сұрасқан. қазақтар малды тек пайдаланып қана қоймаған, олардың бабын тауып бағып-күтудің де жай-жапсарын, қасиетін, ерекшелігін жақсы білген, сынаған. төрт түлік малдың ішіндегі ең қасиеттісі түйе болып есептелген. ол қырық күн шөлге , жүк артса – көлік, жесе – ет, ал жүні киімге жараған. қазақтар түйенің жүнінен түйе жүн шекпендер киген, ол жеңіл әрі жұмсақ сырт киім болған. түйенің күштілігі, жүйріктігі, ғы сияқты түрлі қасиеттері бар, соған орай оны түрліше атайды (желмая, нар, аруана, жампоз, үлек, нарқоспақ т. асанқайғының шапқанда құстай ұшатын желмаясы естеріңізде болар. ал түйе өзінің өсу жолында бота, тайлақ, буыршын, буырлыш, науша, бұзбаша, інген, атан, бура деп аталады.

Объяснение:

«Қызыл кітап» деген сөз тіркесі ғылымға 1966 жылдан бастап енді. Осындағы «қызыл» деген сөз «қауіп төніп тұр» деген а ескерту ұғымын білдіреді. «Қызыл кітаптарға» жер бетінде жойылып кету қаупі төнген және сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері тіркеліп, ондай түрлерді сақтап қалудың және қорғаудың қажеттігі ерекше атап көрсетіледі.

Қазіргі кезде жануарлар түрлерінің азаюына, негізінен, антропогендік факторлар әсер етеді. Ондай факторларға шектен тыс аулау, тіршілік ететін орта жағдайларының өзгеруі және тб. жатады. Оларды қорғау әрбір адамның парызы. Қазақстан мен атқарушы органдар жануарлар мен өсімдіктер дүниесін қорғауды, өсімін молайтуды жүзеге асыру үшін қажетті ұйымдар құрған. Сонымен қатар, Қазақстан жерінде табиғат ағзаларын қорғау үшін қорықтар ашылған.

қорытындылай келе, Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер дүниесін қорғап қана қоймай, әрбір тіршілік иесіне асқан мейірімділік көрсете білуіміз керек.