Тарихи ескерткіштер Ақтөбе өңірі, Хромтау ауданында Ойсылқара кесенесі бар. Этнографиялық-тарихи ескерткіш ретінде республикалық тізімге енген. Аспан астындағы құнды жәдігер. Бірақ мұны жергілікті халықтың бірі білсе, бірі білмейді. Ойсылқара - өркешті жануар пірі екенін Құмсай ауылының оқушылары тек кітаптан оқыған еді. Енді жазғы демалыстарын тарихи орында өткізіп, оның қорымын көзбен көрді. Аңыз астарында ақиқат бар. Есет осы уақытқа дейін Ойсылқараны қиялдан туған кейіпкер деп ойлаған. Енді оның өзі туған өлкеге табаны тиген адам екенін білді. Танымын кеңейтіп, тарихи әңгімелерді таңдана тыңдады.
Есет Жақыбай, оқушы:
– Көне дәуірдегі жазуларды оқығым келіп, ынтам туды және аз уақыттың ішінде тарихшы не археолог болам деген де ойлар туды. Былайша айтқанда, тарихи жерге келуімнің арқасында тарихқа деген қызығушылығым оянды. VI ғасырда бұл жерге Ойсылқараның түйесі шөгіп, кейін тасқа айналған. Қорымы да осы жерде. Аңызға арқау болған тас обаларды археолог Серік Әжіғали бастаған топ зерттеп, тіркеуге алды. Хромтау өңірінде бұдан өзге оннан аса ашық ескерткіш аспан астында тұр.
Мөлдір Нұржанова, лагерь жетекшісі:
– Мектеп бағдарламасы аясында ғана тоқтап қалмай, өзіміздің туған жерімізді әрі қарай зерттеп, тарихи жерлерге келу әлі де жоспарда бар. Хромтау жерінде этнографиялық-тарихи ескерткіштер кезең-кезеңімен зерттеліп жатыр. Қола дәуіріндегі қорымдар мен перм, карбон дәуірлеріндегі жер қыртыстары сақталған «Айдарлы аша» да шетел тарихшыларының таңдайын қақтырған
5. Мәтінге қатысты ой-тұжырымыңызды жазыңыз. / /
Бір күні атасынан немересі келіп былай деп сұрайды:
-ата айтыс деген не?екі адам неге бір-бірімен айтысады?-деп сұрайды.
Сонда атасы:
-Айтыс — ауыз әдебиетінде ежелден қалыптасқан поэзиялық жанр, топ алдында қолма-қол суырып салып айтылатын сөз сайысы, жыр жарысы-деп жауап береді.
Айтысқа қызыққан немересі
-Ата айтыстың қандай түрлері бар? 'деп сұрайды.
Атасы ойланбастан
-Қазақтың ауыз әдебиетінде айтыстың бірнеше түрі бар:
1. Бәдік; 2. Жар-жар; 3. Жануарлар мен адамның айтысы; 4. Өлі мен тірінің айтысы; 5. Жұмбақ айтысы; 6. Салт айтысы – қыз бен жігіттің айтысы; ақындар айтысы; Бұл айтыстардың әрқайсысының өзіндік ерекшелігі және өзіндік мәні бар- деп жауап қайтарып
немересінің айтысқа деген көзқарасын артырады!
Шолпан-Шолпан аңызда емші қыз болып айтылады әрі мейлінше сұлу.Ол бар ғұмырын ауру-сырқауларды емдеп, жазуға арнамақшы болады.Бірақ оның бұл ойы жүзеге аспай қалады:өзі сұлу,өзі ақылды емші қызға жігіттер бірінен соң бірі сөз айтып,ақыры оның соңы үлкен дау-жанжалға айналады.Ел арасында іріткі туа бастайды.Мұның бәрі өзінің сұлулығы мен ақылдылығына байланысты болғанын сезген қыз елден алысқа кетіп,халыққа нұрын биіктен шашқысы келеді.Сөйтіп,таң қылаң бере ол аспанға ұшып шығып,таң жұлдызына айналады.
Объяснение: