ТАПСЫРМАНЫҢ МӘТІНІ Шығарманы ұлттық мүдде тұрғысынан
ашып жазыңыз.
«Күйшінің саусағы домбыраның сағағына
таман келіп, безек қағып, күй аз бұлқынып,
жоғары өрледі де, суырылып барып
асқақтап жүре берді». Жазушы күй туралы,
күйші туралы неге осыншама тебіреніп
жазды?
Тіл - ұлт байлығы. Әр ұлт өз тілін қадірлейді, сыйлайды және болашаққа, келешек ұрпаққа аманат ретінде жеткізіп отырады. Тіл - ғасырлар бойы әр ұлттың ұрпақтан-ұрпаққа берілу арқылы жинақтаған бағасы жоқ мәдени байлығы. Біздің отанымыздың тілі – қазақ тілі.
Қазір қазақ тілі – қазақ халқының ұлттық тілі. Ол Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі. Қазақ тілі – республикадан тыс елдерде тұрып жатқан қазақтардың тілі. Қазіргі таңда жер бетінде 13 миллионға жуық қазақтар өмір сүреді.
Қазақ жазуы 1929 жылға дейін араб графикасын, ал1929 жылдан 1940 жылға дейін латын алфавитін қолданған. Одан бері қарай орыс графикасын қолдануда.
1989 жылы “Тіл туралы заң” қабылданып, қазақ тілі Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі мәртебесін алды. Кейін 1993 жылдың 28 қаңтарында Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясында бекітілді.
Мемлекеттік тіл – мемлекеттік рәміздердің бірі болып табылады. Мемлекеттік тіл – Қазақстан Республикасының әрбір азаматынан іс қағаздарды мемлекеттік тілде жазуын талап етеді. Әрбір ұлттық мемлекетте мемлекеттік тіл – ол елдің мақтанышы. Өйткені мемлекеттік тілде мемлекеттік дәрежеде маңызы бар құжаттар жазылады.
Кісі елінде мақпал пішеді
.2. Иттің ұлығанын бөрі естімес.
3. Ит құтырса, иесін қабар,
Шымшық құтырса, бүркітке шабар.
4. Қадір білмейтінге қадіріңді кетірме
.5. Жаман сайға су түссе, өткел бермес кешуге.
6. Ашаршылықта түйенің сіңірі де тәтті,
Тоқшылықта қозының құйрығы да қатты.
7. Есек құлағының ұзындығына мақтанар,
Есалаң жүзінің қызылдығына мақтанар.
8. Жаман атқа жал бітсе, жанына торсық байлатпас,
Жаман адамға мал бітсе, жанына қоңсы қондырмас.
9. Тойсаң тоқтының еті топырақ татиды.1
0. Мақтаншақ бар ақылын мақтанға тауысады.
11. Жақсы мақтанса есебін табар,
Жаман мақтанса қатынын сабар.
12. Мылтығыңның күмісін айтпа, тиісін айт.
13. Өз үйінде ою оймаған,
Кісі үйінде сырмақ сырыпты.
14. Ер өнерімен мақтансын.
15. Жаман адамға мал бітсе, жақынын танымас.1
6. Асқанға аспан да аласа.
17. Өз көшесінде жаман ит те жолбарыс.
18. Өзім есек бола тұрып, түйені жетектедім.
19. Еңкейгенге еңкей, басың жерге жеткенше,
Шалқайғанға шалқай, төбең көкке жеткенше
.20. Семіздікті қой ғана көтереді.
21. Аспанға айды бір шығардым.
22. Арыстан асқынса айға шабар,
Ақымақ асқынса анасын сабар.
23. Саяз су сарқырап ағады.
24. Аяз би, әліңді біл, құмырсқа, жолыңды біл.
25. Тауық шақырғанға таң атпайды.
26. Көзінше мақтама, сыртынан даттама.
27. Білемін деп мақтанба, сенен де білгіш табылар
.28. Тігілмеген етігіңді мақтама.
29. Алтаумын деме, жетеуге жолығасың,
Жетеумін деме, сегізге жолығасың.
30. Тағасының күмісіне мақтанба,
Атыңның жүрісіне мақтан.3
1. Баймын деп мақтанба, жарлылық бар.
Көппін деп мақтанба, жалғыздық бар
.32. Қу сүйекті ит те қажамайды.3
3. Тентек өзін дәу санайды,
Жантақ өзін бау санайды.
34. Айдағаны бес ешкі ысқырығы жер жарады.
35. Бояушы, бояушы дегенге сақалын бояйды
.36. Есек семірсе, иесін тебер.
37. Бір аштықтың бір тоқтығы бар.
38. Атты жолдас болмайды арбалымен,
Жортақ жолдас болмайды жорғалымен.
39. Әлін білмеген әлемге таңданады.
40. Есек өзін атқа балайды да,
Әттең, деп құлағына қарайды.
41. Еңкейгенге еңкей, атаңның қара құлы емес,
Шалқайғанға шалқай, пайғамбардың ұлы емес.
42. Өзім білем деген, өрге ба
43. Көр көкірек жігіттен ер көкірек егде артық.
44. Айға бойымыз жетсе, күнге қолымыз жетеді.
45. Орынсыз мақтау орға жығады.
46. Адаспаймын деген адам тал түсте адасады.
47. Өзін-өзі мақтаған - өліммен тең.
48. Қолымен қосаяқ соққан, аузымен орақ орады.
49. Сүтсіз қой маңырауық
.50. Шөлдің қамысы болмайды,
Жаманның намысы болмайды
.51. Мақтаншақтық өтірік айтқызады,
Өтірік көңіл қайтқызады.
52. Қорқау қасқырға жем болғанша,
Арыстанға жем болған жақсы.
53. Мақтаншақты мақтасаң, басыңа секіреді.
54. Аш отырып, ас таңдайды,
Жаяу отырып, ат таңдайды.
55. Болған кісі болдым демес,
Болдым десе, болғаны емес
.56. Ердің атағы туырлықтай, өзі бұлдырықтай.
57. Бас болмақ оңай, бастамақ қиын.
58. Бидайдың кеудесін көтергені - дақылы жоқтығы,
Жігіттің кеудесін көтергені - ақылы жоқтығы
.59. Өзіңді-өзің мақтама, біреу мақтасын.
60. Жақсымын деп мақтанба, халық айтпай,
Батырмын деп баптанба, барып қайтпай.