Тапсырма Төмендегі екі мәтінді мазмұн, тақырып жағынан салыстырыңыз. Мәтіндегі тілдік құралдардың айырмашылығын анықтаңыз (70-80 сөз).

1-мәтін
— Сәлеметсіз бе?
— Аманбысың, келе ғой.
— Сіз Оразәлі ата емессіз бе?
— Иә. Сен әкеңнің кенжесісің ғой.
— Жоқ, Нұрай — кенже, ал мен қара шаңырақ иесімін.
— Атаң бар ма?
— Атам бар, ол кісі жетпіс жаста.
— Кімнің баласысың?
— Атамның баласымын. Ес білгелі өзімді атамның баласымын деп білемін.
— Ақылыңнан айналайын!
— Атам да солай айтады.
— Бауырларың бар ма?
— Бір ағам бар. Кеше ол маған әдейілеп «сен атаңның баласы емессің» дегенде, кәдімгідей намыстанып қалдым.
— Қайтесің, үлкен ағаңа өкпелеме, ойнап айтқаны ғой.

2-мәтін
Астана қаласындағы АХАЖ отбасылық тәрбиелеу жөніндегі психолог-кеңесші А.О.Өмірова жас жұбайлармен кездесті. Психолог кездесуге келген жас жұбайлардан отбасы түсінігінің мағынасын сұрады. Жастардың жауабы:
Динара: «Отбасы бұл – ең жақын, ең қымбат адамдарың. Мен, әрине, тек ана ғана жалғыз өзі отбасын құра алмайтынын түсінемін, өйткені отбасы – ұжым және отбасындағы ахуалды оның барлық мүшелері жасауы тиіс. Өзара көмек, отбасының әр мүшесіне жасалатын қамқорлық, мейірімділік қана отбасында жылылық, жайлылық және амандық жасайды».
Асқар: «Сен үшін отбасы бұл – мүлдем ерекше түсінік, мен өзімнің туыстарымның бақытты және дендері сау болуы үшін қолымнан келгеннің барлығын жасар едім. Және менің оларды шынайы қолдайтынымды көргенін қалаймын».

Мәтіндерді салыстыру

Мәтіндер Тақырыбы Мазмұны Тілдік құрал
(ауызекі сөйлеу стиліне тән сөз тіркестері)
1 –мәтін

2- мәтін

Дескриптор Білім алушы
— әр мәтіннің тақырыбын сөз тіркесімен береді;
— әр мәтіннің қысқаша мазмұнын 3 сөйлеммен жеткізеді;
— мәтіндердегі ауызекі сөйлеу стиліне тән сөз тіркестерін теріп жазады.

      Астана-жас қала. Ол Есіл өзенінің бойында Сарыарқа жерінде оналасқан. Астанада Парламент үйі, Жастар сарайы, көп қабатты үйлер мен ғимараттар бар. Парламент үйінің алдында Қазыбек би, Әйтеке би, Төле бидің ескерткіштері бар. Парламент үйінде депутаттардың, шетелдерден келген серіптестіктерінің, президенттердің жиналысы болады. Жастар сарайында КВН, концерттер, фестивальдар, жарыстар өткізіледі. Ал Астанадағы ең әдемі Бәйтерекке тоқтайтын болсақ, оның биіктігі 97 метр, басындағы дөңгелек шармен қосқанда жалпы ұзындығы 105 метр болады. Оның тарихы өте терең.                                                        Бәйтерек монументі - Астананың символы.                                             

Ата-ананың қадірін білмеген -  халық қадірін білмес.

Халқымыздың байырғы ұғымында баланың анасы алдындағы парызын өтеуі ана сүтін ақтау деп аталады. Ана баланы тоғыз ай көтеріп, толғатып, дүниеге келтіріп қана қоймайды. Өмір есігін жаңа ашқан нәрестенің бойына туған елінің рухын сіңіретін, балбыратып уататын тұңғыш тәтті сазы, жылауын қойғызатын ән өлеңі де сол ғазиз ана бесікке сүйеніп отырып, емірене айтатын бесік жыры. Ал нәресте өмірінің нәрі – Ана сүті.

Ана – отбасының негізгі діңгегі, бастапқы дәнекері. Дәстүрлі қазақ отбасында ата-ананың қадірі ерекше әспеттелген. Әсіресе, тіршіліктің қайнар көзі, махаббаттың шуақ күні, мейірімнің кәусәр бұлағы – Ана есіміне қатыссыз дүниеде қасиетті ештеңе жоқ. Сондықтан ананы ардақтамайтын халық та жоқ. Оның жөнін халық: «Ана сүтін Анаңды Меккеге үш рет арқалап апарып келсең де, өтей алмайсың»,- деп түсіндіреді.

Теңіздей тербелген өмір толқындарынан баласын аман алып қалу үшін барын салады. Сондай зор махаббатпен өсірген өрені қартайған шағында мейірімге бөлер ме екен? Баласының болашағы үшін бар өмірін арнаған ата-анасы қартайып аз ғана көрер жарығы қалғанда оны сүйіспеншілік пен мейірімге бөлей алмаған адамның адамгершілігі бар деп айту қиын. «Ата-анаңның қадірін балалы болғанда білерсің» деп бабаларымыз жырлағандай «ата-анаға не істесең, алдыңнан сол шығады». Анаңды құрметтемесең, анадан несін туасың? Адамды құрметтемесең, адамнан несін туасың? – деп жырлаған екен халқымыз. Қандай өркениетте болсын, қандай ұлттарда болсын ата-анаға деген құрмет ешқашанда өзінің құндылығын жоғалтқан емес, ата-анаға ең биік орын беріп ерекше бағалайды. Ұл-қызымыз ұлағаттылықты ұстанып, инабаттылыққа ұмтылып, арын кірлетпей, кіршіксіз таза ұстап, ата-ананың алдында адалдығынан ажырамай өмір сүрсе, аналар да жыламас еді, жетімдердің де көзі жәутеңдемес еді.

Перзент – ата-ана еккен ағаштың жайқалған жасыл жапырақтары, әке мен шешенің өз қолдарымен мәпелеп өсірген ағаштың көптен күткен жемісі. Алғашында ата-ана перзент панасы болса, кейін керісінше әр перзент ата-ананың панасы болуы оның пенделік, перзенттік парызы. Қызын қуыршақтай, ұлын құлыншақтай қылып алақанында аялап өсірген жемісінің дәмін тату, бейнетінің зейнетін көру – әр адамның арманы. «Балаң жақсы болса, жердің үсті жақсы, балаң жаман болса, жердің асты жақсы» депті бағзы бабаларымыз. Ата-анасының қадіріне бармаған бала құдды құрт түсіп, шіріген жеміс іспетті. Бала емес, бәле өсіргенін кейіннен түсіну – көңілдің күйікті күйініші, өзекті өртейтін өмірдегі өкініші.