-тапсырма.
Мәтінді тыңда. Оқы.
дүниенің сырын білуге есік ашатын алтын кілт — білім. Дана бабаларымыз: «Күш
білімде, білім Кітапта», «Мухит басы — булак, білім басы — кітап», — деп бекер айтпаған. ЕЛ
болып еңсесін көтерген Егеменді еліміздің ертеңі — жас ұрпақ.
Ерінбей оқып, талмай іздену арқылы адам рухани тұрғыдан жетіліп, білім нәрімен су-
СЫНдайды. Мұндай адам қашан да халқының ықыласына бөленеді. Асыл мұратына,
арман-мақсатына білім арқылы жетеді. Жас жеткіншектер данышпан бабаларымыз жазып
қалдырған кітаптарды көп оқулары керек. Осындай ғибрат пен өнегеге толы кітаптарды,
ақын-жазушылардың шығармаларын оқыған адам білімді, тәрбиелі, өнерлі болып өседі.
АҒЫЛШЫН философы — Френсис Бэкон: «Кітап оқу адамды білімді етеді, жазып отыру
әдеті сауатты етеді», – дейді. Ал Конфуций: «Білген адам өкінбейді, мейірбан адам маза-
Сызданбайды, батыр адам қорықпайды», – деген.
ответ:Алмат наурыз мерекесі құтты болсын.Сен аспазсың ғой,өзге ұлт өкілдері Наурызда қандай ас әзірлейді?
-Иа хабарым бар.Мысалы әзірбайжан елінде Наурыз мерекесіне арнап шекербура деген ас дайындалады.Қамыр мен қанттан дайындап, пішінін ай сияқты қылып пісірілетін ас.Дастарханға бидайды қуырып,боялған жұмыртқалар қойылады.
-Ал көрші өзбек елінде не дайындалады?
-Өзбек елінде Сумаляк-бидайдан жасалған тағам дайындалады.Самса,өзбек палауы,халим-бидай мен еттен жасалған тағам,нишалда-жасыл желек қосып дайындалған бәліш пісіріледі.
-Тәжікстанда ше?
-Тәжікістанда кәуәп және дәндерді қосып жасаған палау дайындалады.
-Ауғаныстанның наурыз мерекесіне дайындайтын асы туралы білесіңбе?
-Ауғаныстанда 7түрлі жемістен кампот әзірлейді.Дастарханға 5түрлі ас қояды.Жұмыртқаларды бояп қояды.
-Көп біледі екенсің.Білімің тасысын,рахмет саған бауырым.
-Өзіңеде рахмет,сау бол.
2.Б.Ж.Бопайұлы."Қазақы наурызнама"
Б.Ж.Бопайұлы жазушы,этнограф.
-Аға,Наурыз мереке ретінде неден бастау алған?
-Нұқ пайғамбарымыздың кемесі тоқтаған кезде,кемедегі қалған адамдар жерге түсіп, балшықты аршып,бұлақтың көзін ашқан.Кемеде қалған 7дәннен көже істеп,өмірдің бастауы,күн мен түннің теңескен күні-Ұлы істің ұлы күні,-деп құшақтасып көріскен.Бұл мереке христиандарда- Рождество,будда діндегілерде-Шаған,ал мұсылмандарда-Наурыз аталып кеткен.
-Ертеде ата-бабаларымыз Наурызды қалай атаған?
-Ата-бабаларымыз Наурызды-Уыз мереке деп атаған.
-Неліктен олай атаған?
-Наурызда мал төлдейді,адамның аузы аққа тиеді,малдың аузы көкке тиеді.
Уыз-сүт сұлтаны,ақ ұлтаны.Уызға жарымаған өмірі ештенеге жарымайды,-деген сөз содан қалған.
-Уыз туралы өлеңде бар еді кітабыңызда ұмытпасам!?
-Уыз айы туғанда,
Көкте ай толғанда,
Қозы-лақтар маңырап,
Қой мен қозы маңырап,
Рахаттанып қаласың,
Уызға қарның тойғанда,-деп жырлаған қазағым.
-Наурыз мерекесі ұлы той ғой,Наурыз мерекесі туралы не айтасыз?
-Наурыз мерекесі-ұлт пен ұлтты,ұлысты жақындататын-алтын арқау,күміс тұтқа.
Мерекелі ел-берекелі ел ,-деген берекелі мерекеміз көп болсын.
-Ақ мол болсын.Ұлыстың ұлы күні құтты болсын.
1.*Жер күн жүйесінің басқа планеталары сияқты әр түрлі жұлдыздардың шаңы мен газдарынан құрылған. Жердің геологиялық жасы 4,5-5 млрд жыл деп есептеледі . Алғашқы геологиялық сатыдан бастап жер беті материктік көтерулер мен мұхиттық ойпандарға бөлінген.
Жер қыртысыныңда ерекше граниттік-метоморфты қабат қалыптасқан. Мантиядан бөлінген газдар арқылы алғашқы атмосфера мен гидросфера пайда болған. Жер бетінде табиғи алғашқы жағдайлардың қолайлы болғаны сонша, планеталар қалыптасқан соң миллиардтаған жылдардан кейін өмір, тіршілік пайда болды. Жер бетінде өмірдің пайда болуы тек қанажер планетасының болу ерекшелігімен ғана емес, сонымен бірге Күн көзінен қолайлы арақашықтықтың дамаңызы бар. Себебі Күн көзіне планеталар жақын орналасса, онда жылу мен жарық мөлшері көп болады да, кез келген жамылғы (жер беті) судың қайнау температураснан жоғары болады. Ал жылуды аз қабылдайды да, өте қатты суынып кетеді.
Көптеген планеталар массаларының Жерге қарағанда азырақ болуына байланысты, тартылыс күші де кем болады да, тығыз даәлді атмосфера қабатын ұстап тұруды қамтамассыз ете алмайды. Планета өмір сүру уақытында оның табиғаты бірнеше рет өзгеріске ұшыраған. Әр кезеңдерде тектоникалық іс-әрекет белсенді көріністер берген: құрлықтар мен мұхиттардың көлемі мен келбеті өзгерген, Жер планетасына космостық денелер құлаған, бірнеше рет мұз жамылғылары пайда болып, жоғалып кетіп отырған. Бұл өзгерістер органикалық дүниенің дамуына түпкілікті әсер ете қоймаған.
Географиялық қабықтың құрамына: литосфера, гидросфера, атмосфера және биосфера кіреді. Бақылауға мүмкін, космостық кеңістікте Жерге ұқсайтын басқа аспан денелерідәл қазірге дейін байқалмайды.*