Тапсырма Мәтінді оқып, төменде берілген сұрақтарға жауап беріңіз. Сусыз өмір сүру мүмкін емес. Жер бетінің төрттен үш бөлігін су алып жатыр. Ол –мөлдір, түссіз. Судың үш күйі болады: сұйық-су, қатты-мұз, газ-бу. Нөл градустан төмендегенде су мұз болып қатады, ал қайнағанда ол буға айналады. Аналарың кір жуғанда далаға жайып қояды. Ол кеуіп кетеді. Неліктен? Себебі күн суды буландырады. Күн қатты ыстық, ал жапырақтар, өсімдіктер неге қурап кетпейді? Себебі, ол тамырмен су сорып, оны буландырып жібереді. Жер бетінде су тұщы және ащы су болып бөлінеді. Ащы су бұл теңіз, мұхит сулары, ал тұщы су өзен, көл, жер асты сулары. Жердегі әрбір 100 л судың 98 л тұзды су, 2 л тұщы су екен. Көл суларының кейбірі ащы, кейбірі тұщы суға жатады. Құрлық бетінде әртүрлі ойыстар кездеседі. Ондай ойысқа су толса, көл пайда болады. Көлемі әртүрлі. Шағын көлдердің ені мен ұзындығы бірнеше ондаған метрден аспайды. Ал ірі көлдердің бір шетінен екінші шетіне көз жетпейді. Балық ауланады, ауыз су алынады, мал суарылады. Каспий - дүниежүзіндегі ең ірі көл. Солтүстігінен оңтүстігіне дейін мың километрден қашықтыққа созылып жатыр. Тереңдігі - 800 м. Балық көп. Құбырдан алынған су 100% таза бола бермейді. Ол өзеннен хлор қосылып, тазартылып келеді. Адам күніне 2 литрге жуық су ішеді екен. Ол - су, шай, шырын, сусын, минералды су. Адам тек қайнатылған су ғана ішу керек. Себебі, қайнамаған судан кейде гипатит ауруына да шалдығып жатады. Оның құрамында микробтар болуы мүмкін.
1. Адамның денсаулығына қатысты айтылған абзацты белгілеңіз. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 [1] 2. Мәтін мазмұнына қатысты мақал-мәтелді табыңыз. А) Адам қайғысы - заман қайғысы. В) Су - тіршілік көзі. С) Күн күркіресе, көк дүркірер. D) Жаңбыр жауса - жер ырысы [1] 3. Берілген сөздердің синонимін мәтіннен тауып жазыңыз. жер ойық кішкентай ішетін су [2] 4. Мәтіндегі негізгі және қосымша 3 ақпараттарды ажыратыңыз. Негізгі ақпарат Қосымша ақпарат 1. 2. 3. 1. 2. 3. [3]
5. Мәтінге қатысты ой-тұжырымыңызды жазыңыз. [3] Жазылым. Жазылым жұмысында тақырыптан ауытқымай, абзац түрлерін жүйелі құрастырып, көркемдегіш құралдарды орынды қолданып, үстеудің мағыналық түрлерін ажыратып, синонимдік қатарларын түрлендіріп жазыңыз. [10.
Халық денсаулығын жақсарту мақсатында спорттық шараларды барлық мекемелерге жаппай енгізу бағдарламасы қажет пе? Көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазыңыз.
Жеті,үш және жиырма бір. Жеті ата. Бұл – қазақ халқының дәстүрлі салт-санасында адамның ата жағынан тегін таратудың нақты жүйесі. Әрбір қазақ баласы өзінен бастап жеті атасының аты-жөнін білуге міндетті. Мұны әке-шешесі, ата-әжесі үйретіп, жаттатуға тиіс. "Жеті атасын білмеген жетесіз" деген аталы сөзді өзіңіз де білетін боларсыз. Өйткені қазақта жеті атаға дейін қыз алыспайды, оған дейінгі ұрпақ бір атаның баласы – туыс саналады. Қазақтар негізінен жеті атаны былайша таратады: 1. Бала. 2. Әке. 3. Ата. 4. Үлкен ата. 5. Баба. 6. Түп ата. 7. Тек ата.Жеті жұт. 1. Құрғақшылық. 2. Жұт (мал қырылу). 3. Өрт. 4. Оба (ауру). 5. Соғыс. 6. Топан су. 7. Зілзала (жер сілкіну). Жеті жоқ. 1. Жерде өлшеу жоқ. 2. Аспанда тіреуіш жоқ. 3. Таста тамыр жоқ. 4. Тасбақада талақ жоқ. 5. Аллаһта бауыр жоқ. 6. Аққуда сүт жоқ. 7. Жылқыда өт жоқ. Жеті қазына. Ол жөнінде пікір талас көп. Алайда қазақтар ертеде жеті қазынаға мыналарды жатқызған: 1. Ер жігіт. 2. Сұлу әйел. 3. Ілім-білім. 4. Жүйрік ат. 5. Құмай тазы. 6. Қыран бүркіт. 7. Берен мылтық.
Өйткені қазақта жеті атаға дейін қыз алыспайды, оған дейінгі ұрпақ бір атаның баласы – туыс саналады. Қазақтар негізінен жеті атаны былайша таратады: 1. Бала. 2. Әке. 3. Ата. 4. Үлкен ата. 5. Баба. 6. Түп ата. 7. Тек ата.Жеті жұт. 1. Құрғақшылық. 2. Жұт (мал қырылу). 3. Өрт. 4. Оба (ауру). 5. Соғыс. 6. Топан су. 7. Зілзала (жер сілкіну).
Жеті жоқ. 1. Жерде өлшеу жоқ. 2. Аспанда тіреуіш жоқ. 3. Таста тамыр жоқ. 4. Тасбақада талақ жоқ. 5. Аллаһта бауыр жоқ. 6. Аққуда сүт жоқ. 7. Жылқыда өт жоқ. Жеті қазына. Ол жөнінде пікір талас көп. Алайда қазақтар ертеде жеті қазынаға мыналарды жатқызған: 1. Ер жігіт. 2. Сұлу әйел. 3. Ілім-білім. 4. Жүйрік ат. 5. Құмай тазы. 6. Қыран бүркіт. 7. Берен мылтық.
ответ:Қайда барасың?
Қайда тұр?
Қайда анау зат?
Қайда тұрсың?
Қайда тұрасың?
Қайда жүрсің?
Қайда жүресің?
Қайда ол зат бар?
Қайда кеттің?
Қайда кетіп барасың?
Кімнен келдің?
Кімнен қайттың?
Кімнен алдың?
Кімнен келе жатырсың?
Кімнен келіп отырсың?
Кімнен алып келдің?
Кімнен алып жүрсің?
Кімнен алдың бұны?
Кімнен қарап келдің?
Неден келдің?
Неден алдың?
Неден әкелдің?
Неден қорқасың?
Неден қорқып жүрсің?
Днқ неден тұрады?
Неден ерікті болғың келеді?
Неден ерікті болу керек?
Неден қорқу қажет?
Неден қорықпау керек?
Неден ерікті олмау қажет?
Қайдан алдың?
Қайдан жүрсің?
Қайдан келдің?
Қайдан алып келдің?
Қайдан жүріп келдің?
Қайдан салып,әкелдің?
Қайдан келіп жүрсің?
Қайдан ғана жоғалтып жүрсің?
Қайдан ғана саған тап болдым?
Қайдан ғана саған жетіп келдім?
Кіммен жүрдің?
Кіммен келдің?
Кіммен болдың?
Кіммен отырсың?
Кіммен жатырсың?
Кіммен боласың?
Кіммен жүресің?
Кіммен барасың?
Кіммен баратын болдың?
Кіммен отыратың болдың?
Кіммен барып келесің?