тапсырма. 1-тапсырмада берілген үзіндіні ары қарай жалғастырыңыз. Ертегіні өз нұсқаңызда аяқтаңыз (автор жазған түпнұсқа есептелмейді). Теңеу мен метафораны пайдаланыңыз (Теңеу мен метафораның астын сызып ерекшелеп кетіңіз). 100-150 сөз.
ОбъяснӨмірде шынайы дос ,өзіңе серік болатын дос табу қиын.
Достыққа жүрмін, достыққа жүрмін құмартып,
Өлгелі жүрмін өзіме-өзім мін артып.
М.Мақатаев.
Ойлап қараңызшы...Достықсыз адамдар арасындағы қарым-қатынасты елестету мүмкін бе?Әрине,жоқ.Достық ол адамдардың бір-бірімен ұқсастығы,талғамдарының сәйкес келуі ғана емес.Достық деген адамдардың бір-біріне қиын кезде де,қуанышта да бірге болуы,арадағы қатынасқа адалдықпен,ақ ниетпен қарауы.Былайша айтқанда,адал дос та,амал дос та бұл өмірде кездеседі.Тек олардың ара жігін айыра білу керек.
Қай адам болмасын жанынан әркез табылар шынайы досты іздейді.Әрі досына қарап адамды бағалайтынымыз тағы бар.Осыларды ескере отыра ондай адал достарды табу қиын істердің бірі екендігін білуге болады.Алайда,өзгеден мін іздеместен бұрын өзіңізге назар салып,баға беруіңіз қажет.Шын досқа лайықты болмасаңыз кемелденіңіз,ойларыңыз бен пікірлеріңізді өзгертуге тура келеді. Дана халқымыз «дос жылатып айтады,дұшпан күлдіріп айтады» демекші,өтірік дос кейпін танытып,екіжүзділікке баратындарға сенгіш аңқау болмауыңыз керек.
Бір дос бар мұрныңнан қан кеткенше, Бір дос бар астыңнан тақ кеткенше,
Бір дос бар басыңнан бақ кеткенше,
Бір дос бар қораңнан мал кеткенше,
Бір дос бар кеудеңнен жан кеткенше,- дегендей,қазір осындай достардың түрі көбеюде.Оларды ажырата алу үшін ақылдылық пен көрегенділік керек.
Бұл өмірде шексіз ешнәрсе жоқ дейді ғой.Бір қаламмен мәңгілікке жаза бермейсіз,себебы сиясы бітеді.Адам да мәңгі өмір сүрмейді.Ал осылайша екі адам арасындағы достық жібінің мәңгілікке үзілуі – ол ешқандай достықтың болмағанының белгісі.Бұл сөзіме Марк Твеннің:“Достық үзілмейді, үзілсе ол достықтың болмағаны,”-деген сөзі дәлел.
Қорытындылай келе,бұл өмірде нағыз досты табу – қиынның қиыны.Алайда адал достық бұл қиындықтарға тұратын қатынас.Жоғарыдағы аталған шарттар орындалса,өзің шынайы бола білсең ғана шынайы досыңды іздемей-ақ табасың дегім келеді.Ал сол бір нағыз досыңды тапсаң,арадағы алып күштен айырылып қалмауға тырыс.ение:
3. Махамбеттің Байғамбет сұлтанға еш жасымай, асқан батылдықпен айтқан сөздері көптің аузында ұзақ сақталды. Бұл өлең жолдарында өзінің Нарында жүргенде жағдайының жақсы болмағандығын, одан кейін Исатайдың жанында ел егемендігі үшін бірге күресетіндігін ашық айтқан. Бұл екінің бірінің қолынан келе бермейтін, асқан батылдықпен тегеуріні мықты ақсүйектерге қарсы шығуы, үлкен елеулі іс деп ойлаймын.
4. Кенесары Қасымұлы бастаған көтрілістің басты себебі, патша үкіметінің жергілікті халыққа қысым көрсетуі, себепсіз қорлау, көп мөлшердегі салықтың болуы. Сонда ел арасынан Кенесары шығып, ел мүддесін қорғады. Алайда көтеріліс жеңіліспен аяқталды. Оның бірден-бір себебі бірліктің болмауы, сатқындықтың орын алуы, менменшілдік, қара бастың қамын ойлау болды.
5. Ұлы ғалым В.И.Веселовскийдің Шоқан Уәлихановты аққан жұлдызға теңеу себебі, оның бұл өмірден ерте озуы деп ойлаймын. Себебі Шоқан Уәлиханов небәрі 29 жыл ғана өмір сүрді. Бірақ осыншама аз уақыттың ішінде ол көптеген жаңалықтар ашып, түрлі экспедициялар жүргізді. Сонымен қатар шығармашылықтыда қоса алып жүрді. Қысқа ғана ғұмырында біршама істерді жасап, артынан өшпес із қалдырды.
ОбъяснӨмірде шынайы дос ,өзіңе серік болатын дос табу қиын.
Достыққа жүрмін, достыққа жүрмін құмартып,
Өлгелі жүрмін өзіме-өзім мін артып.
М.Мақатаев.
Ойлап қараңызшы...Достықсыз адамдар арасындағы қарым-қатынасты елестету мүмкін бе?Әрине,жоқ.Достық ол адамдардың бір-бірімен ұқсастығы,талғамдарының сәйкес келуі ғана емес.Достық деген адамдардың бір-біріне қиын кезде де,қуанышта да бірге болуы,арадағы қатынасқа адалдықпен,ақ ниетпен қарауы.Былайша айтқанда,адал дос та,амал дос та бұл өмірде кездеседі.Тек олардың ара жігін айыра білу керек.
Қай адам болмасын жанынан әркез табылар шынайы досты іздейді.Әрі досына қарап адамды бағалайтынымыз тағы бар.Осыларды ескере отыра ондай адал достарды табу қиын істердің бірі екендігін білуге болады.Алайда,өзгеден мін іздеместен бұрын өзіңізге назар салып,баға беруіңіз қажет.Шын досқа лайықты болмасаңыз кемелденіңіз,ойларыңыз бен пікірлеріңізді өзгертуге тура келеді. Дана халқымыз «дос жылатып айтады,дұшпан күлдіріп айтады» демекші,өтірік дос кейпін танытып,екіжүзділікке баратындарға сенгіш аңқау болмауыңыз керек.
Бір дос бар мұрныңнан қан кеткенше, Бір дос бар астыңнан тақ кеткенше,
Бір дос бар басыңнан бақ кеткенше,
Бір дос бар қораңнан мал кеткенше,
Бір дос бар кеудеңнен жан кеткенше,- дегендей,қазір осындай достардың түрі көбеюде.Оларды ажырата алу үшін ақылдылық пен көрегенділік керек.
Бұл өмірде шексіз ешнәрсе жоқ дейді ғой.Бір қаламмен мәңгілікке жаза бермейсіз,себебы сиясы бітеді.Адам да мәңгі өмір сүрмейді.Ал осылайша екі адам арасындағы достық жібінің мәңгілікке үзілуі – ол ешқандай достықтың болмағанының белгісі.Бұл сөзіме Марк Твеннің:“Достық үзілмейді, үзілсе ол достықтың болмағаны,”-деген сөзі дәлел.
Қорытындылай келе,бұл өмірде нағыз досты табу – қиынның қиыны.Алайда адал достық бұл қиындықтарға тұратын қатынас.Жоғарыдағы аталған шарттар орындалса,өзің шынайы бола білсең ғана шынайы досыңды іздемей-ақ табасың дегім келеді.Ал сол бір нағыз досыңды тапсаң,арадағы алып күштен айырылып қалмауға тырыс.ение:
3. Махамбеттің Байғамбет сұлтанға еш жасымай, асқан батылдықпен айтқан сөздері көптің аузында ұзақ сақталды. Бұл өлең жолдарында өзінің Нарында жүргенде жағдайының жақсы болмағандығын, одан кейін Исатайдың жанында ел егемендігі үшін бірге күресетіндігін ашық айтқан. Бұл екінің бірінің қолынан келе бермейтін, асқан батылдықпен тегеуріні мықты ақсүйектерге қарсы шығуы, үлкен елеулі іс деп ойлаймын.
4. Кенесары Қасымұлы бастаған көтрілістің басты себебі, патша үкіметінің жергілікті халыққа қысым көрсетуі, себепсіз қорлау, көп мөлшердегі салықтың болуы. Сонда ел арасынан Кенесары шығып, ел мүддесін қорғады. Алайда көтеріліс жеңіліспен аяқталды. Оның бірден-бір себебі бірліктің болмауы, сатқындықтың орын алуы, менменшілдік, қара бастың қамын ойлау болды.
5. Ұлы ғалым В.И.Веселовскийдің Шоқан Уәлихановты аққан жұлдызға теңеу себебі, оның бұл өмірден ерте озуы деп ойлаймын. Себебі Шоқан Уәлиханов небәрі 29 жыл ғана өмір сүрді. Бірақ осыншама аз уақыттың ішінде ол көптеген жаңалықтар ашып, түрлі экспедициялар жүргізді. Сонымен қатар шығармашылықтыда қоса алып жүрді. Қысқа ғана ғұмырында біршама істерді жасап, артынан өшпес із қалдырды.