ТАПСЫРМА№1. Мәтін мазмұнын түсініп оқыңыз, мәтіннің әрбір сөйлемін зерттеп оқыңыз, мәтіндегі негізгі ойды білдіретін ақпараттарды іріктеп оқыңыз. Төмендегі тапсырманы орындаңыз. Тірі гүл керемет бір сұлулықтың белгісі. Анда-санда гүл жинап не болмаса гүл шоқтарын сатып алып көршіме, таныстарыма, туысқаныма апарып оларды қуантқанды жақсы көремін.
Бір күні таң атысымен бақ жаққа шығып әдемі гүлдерді теріп алдым. Гүлдердің сұлулығына қанша қарасам да еш тоймайтын сияқты болдым. Бір кезде ішімнен – “осы әдемі гүлдерді бір досыма неге бермеске?” деп ойладым. Дереу бір қағазға “Досыма!” деп бір-ақ сөз жазып, қағазды әдемілеп гүлдің арасына қыстырдым. Жолдан өтіп, гүл шоғын ең жақын досым болған көршімнің есігі алдына қойып кеттім.
Кешкісін досым телефон соғып гүлдерді көріп қатты қуанғанын айтты. Кеше балаларымен бір нәрсеге келісе алмай ұрысқан екен, сонда ержеткен ұлы анасына ренжіп “Сенің еш досың жоқ!” деген екен. Осындай ауыр сөзді естіген досым бір түрлі жаман болып қалған көрінеді. Ертеңіне есікті ашып қараса, бір шоқ гүл тұр. Гүлдердің арасында “Досыма!” деген бір-ақ сөзді хат. мынау кандай туры

В тех местах где развито производство, некоторые животные и растения теряют свою ествественную среду. Их становится меньше, и с годами они находятся под угрозой исчезновения. Для того чтобы птицы пели, летали бабочки, расцветали цветы мы должны защищать природу. В любом случае мы не должны губить природу. Мы должны заботиться о нашей природе и относиться с уважением. Бережно к природе относятся лишь честные и разумные люди. Природные богатства страны это наши леса и растения, животные и птицы, которым необходима наша защита.

Қосымшаның түрлері.

Қазақ тілінде қосымша жалғау, жұрнақ болып екіге бөлінеді. Сөз мағынасын өзгертетін қосымшаны жұрнақ дейміз: жұмыс – жұмысшы, ойын – ойыншық, оқу - шы, бала - лы, орын - дық, сыр - мақ т.б.

Ал сөз бен сөзді байланыстыратын қосымшаны жалғау дейміз: жұмыс – жұмыста, ойын – ойынға, дәптер – дәптерді, көше – көшеде.

Қазақ тілінде жалғаудың 4 түрі бар:

1. Септік жалғау;

2. Көптік жалғау;

3. Тәуелдiк жалғау;

4. Жіктік жалғау.

Қазақ тіліндегі жұрнақ мағынасы мен қызметіне қарай екіге бөлінеді:

1. сөз тудыратын жұрнақтар өзі жалғанған сөзінен жаңа сөз тудырады. Мысалы, “жылқы - шы”, “біл - ім”, “жасы - қ”, “таға - ла”;

2. сөз түрлендіретін жұрнақтар өзі жалғанған сөзіне үстеме мағына қосып, сөздің тұлғасын өзгертеді. Мысалы, “көк-шіл”, “көк(г) - ірек”, “сары - лау”, “сары - рақ”, “жаз - ып”, “жаз - ғалы”. Жұрнақтар сөзге белгілі бір жүйеде рет - ретімен жалғанады.

Түбірге тете сөз тудыратын жұрнақтар, одан кейін сөз түрлендіретін жұрнақтар, бұлардан соң жалғаулар орналасады. Жұрнақтар түбірге де, туынды сөзге де жалғанады (“бас - шы”, “басшы - лық”, “ұйы - м”, “ұйым – дас – тыр – у – шы”).

Достық (жұрнақ) Адамдардың достығы әдетте жыл өткен сайын беки түседі.

Досым (жалғау) Менің досымның есімі - Арнұр.