Т2 7- сынып. 1-тоқсан 1. Көп нүктенің орнына тиісті көмекші сөзді қой
Адасқанның алды – жөн, ... –соқпақ
А) арты
B) артында
C) сыртында
D) сыртта
E) ішінде
2. Қазақ тілі қай тілдер тобына жатады?
А) Түркі тілдер тобы
B) Роман тілдер тобы
C) Қыпшақ тілдер тобы
D) Үндіеуропалық тілдер тобы
E) Алтай тілдер тобы
3. Көмекші есімі бар сөйлемді тап
А) Өнер алды – қызыл тіл
B) Оля өте талантты, ақылды оқушы.
C) Уақыт – адамның өмірі
D) Талаптыға нұр жауар
E) Алуа – мектеп мақтанышы
4. М. Жұмабаевтың шығармасын тап
А) «Батыр баян»
B) «Күйші»
C) «Кедей»
D) «Құлагер»
E) «Ескендір»
5. Сөз екпіні дегеніміз
А) Сөздің ішіндегі бір буынның көтеріңкі айтылуы
B) Сөйлемде бір сөздің көтеріңкі айтылуы
C) Сөздегі бір дыбыстың көтеріңкі айтылуы
D) Сөйлемдегі күрделі сөздің бір екпінге ие болуы
E) Сөйлеген кезде белгілі бір сөздің, буынның, дыбыстың көтеріңкі дауыспен айтылуы
6. Дөрекі сөзді басқа сөзбен ауыстырып, сыпайылап жеткізу
А) Эвфемизм
B) Дисфемизм
C) Екпін
D) Көмекші сөз
E) Буын
7. Тілге қатысты емес мақалды тап
А) Білім – инемен құдық қазғандай
B) Тіл – адам ойының айнасы
C) Ана сүті бой өсіреді,Ана тілі ой өсіреді
D) Тіл- ақылдың өлшемі
E) Тіл жүйрік емес, ой жүйрік
8. Салыстырмалы шырайы бар тіркесті тап
А) Ақшыл бұлт
B) Сап- сары жапырақ
C) Ең үлкен үй
D) Аппақ көйлек
E) Өте талантты оқушы
9. Сөйлемде көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қой.
Бүгінгі күні табиғи экожүйенің бүлінуі, озон қабатының , атмосфераның, әлемдік мұхиттың, судың, қоршаған ортаның үлкен мәселе болып отыр.
А)Жұқаруы, ластануы
B)Мұнай қалдықтары, жойылуы
C)Балықтың қырылуы
D)Тіршілік көзінің жойылуы
E)Апатқа айналуы
10. Елімізде ауыл шаруашылығы, энергетика, су ресурстары қандай болжамға байланысты?
А) Метеорологиялық
B) Астрономиялық
C) Синоптиктік
D) Гидрологиялық
E) Геоэкологиялық
11. Одағай сөзі бар сөйлемді тап
А) Әттеген-ай, Арал теңізіндегі балықтар құрып кетті
B) Арал апаты – әлеуметтік-экономикалық үлкен апат
C) Қазақстанның жерінің үлкен бір бөлігі шөлейттелген
D) Судың да сұрауы бар
E) Сыйлап берсе суын іш
12. Күрделі зат есімді тап
А) Аққу
B) Бала
C) Көше
D) Мұнар
E) Алаша
13. Құрмалас сөйлемді тап
А) Мен ғана көшедегі адамдардан бөлініп, жалғыз қалдым
B) Арылмас қайғыға ұшырадым
C) Киім-кешегім аз
D) Жапан далада өмір сүрдім
E) Кемеден керекті заттарды алдым
14. Етістікті тіркесті тап
А) Жаңа келді
B) Жақсының ашуы
C) Істің басы
D) Ауыл маңы
E) Биік тау
15. Күшейтпелі шырайы бар сөйлемді тап
А) Желмен сап-сары жапырақтар ұша бастады
B) Алыстан үлкендеу үйлер көрінді
C) Биік таулар мұнарланып тұр
D) Жақсыдан шарапат көресің
E) Үйдегі үлкен-кіші жандар көңілді еді
и как можно быстрее
2. YI - XY ғасыр аралығын қамтиды деп жорамалайды
3. Сондықтан да қазақтан шыққан зиялы азаматтар мамандықтары басқа болғандықтарына қарамастан, халықтың ұлттық сана-сезімін ояту, қалыптастыру мақсатымен, қазақтың азаматтық тарихын, әдебиетін, мәдениетін зерттеуді өз қолдарына алды. Осы кездерде Ә. Бөкейхановтың, А. Байтұрсыновтың, М. Дулатовтың, Х. Досмұхамедовтің, С. Торайғыровтың, М. Жұмабаевтың, Ж. Аймауытовтың, С. Сәдуақасовтың, М. Әуезовтің, Р. Мәрсековтің, Қ. Кемеңгеровтің, Ы. Мұстамбаевтың, С. Қожановтың, С. Сейфуллиннің, т. б. «Қазақ», «Айқап», «Сана», «Лениншіл жас» секілді басылымдарда жарияланған материалдарында қазақ әдебиетінің тарихын жасауға тікелей қатысты алғы шарттар жасалынды (вроде )
2 тапсырма
1 . Ер тоңға» - түркі халықтарының арғы ататегі тарихынан сыр шертетін қаһармандық жыр. Біздің заманымызға «Ер тоңға» жырының жалпы сюжеттік желісі мен жекелеген үзінділері ғана жеткен. Әйтсе де, сол үзінділерінің өзінен-ақ бұл жырдың мазмұнын, негізгі идеясын, көркемдік дәрежесін аңғару қиын емес.Жырдың басты қаһарманы - Алып Ер Тоңға.Алып Ер Тоңға - аты аңызға айналған тарихи тұлға. Алып Ер Тоңғаның тарихи тұлғасы мен дастандағы әдеби бейнесі жайында кезінде Әбу Райхан әл-Бируни, Махмұт Қашқари, Мухаммед Хайдар Дулати, Хамза Исфахани, Рашид әд-Дин, т.б. аса құнды пікірлер айтқан. Бұлардың бәрі де жырдың басты қаһарманы Алып Ер Тоңғаны мемлекет қайраткері ретінде сөз етеді. Олар, әсіресе Тұран мен Иран арасындағы соғыста Алып Ер Тоңға өзін аса дарынды әскери қолбасшы ретінде танытқанын ерекше атап көрсетіп отырады. Бір қызығы — парсы елінің ұлы шайыры Фирдоуси (940-1030) осы «Ер тоңға» жырын түпнұсқадан толық күйінде оқыған сияқты. (керегын жазып ал )
3. ренжыме мен колледж оким бул такырыпты окен отпегенымды былмим
Объяснение
дурыспа
Бір сөзің мың жыл жүрсе дәмі кетпес.
Қарадан хакім болған сендей жанның
Әлемнің құлағынан әні кетпес!
...Ай, жыл өтер, дүние көшін тартар,
Өлтіріп талай жанды, жүгін артар.
Көз ашып, жұртын ояу болған сайын,
Хакім ата, тыныш бол, қадірің артар
Ақ киімді, денелі, ақ сақалды,
Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды.
Үсті-басы ақ қырау, түсі суық,
Басқан жері сықырлап, келіп қалды.
Дем алысы - үскірік, аяз бен қар,
Кәрі құдаң - қыс келіп, әлек салды.
Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып,
Аязбенен қызарып ажарланды.
Бұлттай қасы жауып екі көзін,
Басын сіліксе, қар жауып, мазаңды алды.
Борандай бұрқ-сарқ етіп долданғанда,
Алты қанат ақ орда үй шайқалды.
Әуес көріп жүгірген жас балалар,
Беті-қолы домбығып, үсік шалды.
Шидем мен тон қабаттап киген малшы
Бет қарауға шыдамай теріс айналды.
Қар тепкенге қажымыс қайран жылқы
Титығы құруына аз-ақ қалды.
Қыспен бірге тұмсығын салды қасқыр,
Малшыларым, қор қылма итке малды.
Соныға малды жайып, күзетіңдер,
Ұйқы өлтірмес, қайрат қыл, бұз қамалды!
Ит жегенше Қондыбай, Қанай жесін,
Құр жібер мына антұрған кәрі шалды.
Желсіз түнде жарық ай
Желсіз түнде жарық ай,
Сәулесі суда дірілдеп,
Ауылдың жаны терең сай,
Тасыған өзен күрілдеп.
Қалың ағаш жапырағы
Сыбырласып өзді-өзі,
Көрінбей жердің, топырағы,
Құлпырған жасыл жер жүзі.
Тау жаңғырып, ән қосып
Үрген ит пен айтаққа.
Келмеп пе едің жол тосып
Жолығуға аулаққа?
Таймаңдамай тамылжып,
Бір суынып, бір ысып,
Дем ала алмай дамыл қып,
Елең қағып, бос шошып.
Сөз айта алмай бөгеліп,
Дүрсіл қағып жүрегі,
Тұрмап па еді сүйеніп,
Тамаққа кіріп иегі?
Жасымда ғылым бар деп ескермедім
Жасымда ғылым бар деп ескермедім,
Пайдасын көре тұра тексермедім.
Ержеткен соң түспеді уысыма,
Қолымды мезгілінен кеш сермедім.
Бұл махрұм қалмағыма кім жазалы,
Қолымды дөп сермесем, өстер ме едім?
Адамның бір қызығы - бала деген,
Баланы оқытуды жек көрмедім.
Баламды медресеге біл деп бердім,
Қызмет қылсын, шен алсын деп бермедім.
Өзім де баска шауып, төске өрледім,
Қазаққа қара сөзге дес бермедім.
Еңбегіңді білерлік еш адам жоқ,
Түбінде тыныш жүргенді теріс көрмедім
Вот выбирай!