Сөйлем мүшелері сөйлемдегі маңызына, қызметіне қарай тұрлаулы мүшелер жәнетұрлаусыз мүшелер болып екі топқа бөлінеді.
Сөйлемде сөздер бір-бірімен грамматикалық байланысқа түсіп, белгілі мағынаны, ұғымды білдіріп, ой білдіруге себебін тигізіп тұрады. Сөйлем ішінде басқа сөздермен грамматикалық байланысқа түсіп, белгілі бір сұраққа жауап бере алатын мағыналы сөзді я сөз тізбегін сөйлем мүшесі дейміз. Сөйлем мүшелері атқаратын қызметі жағынан бастауыш, баяндауыш, толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыш болып беске бөлінеді. Олар сөйлем құрай алу қасиетіне байланысты тұрлаулы мүше және тұрлаусыз мүше болады. Бастауыш пен баяндауышты тұрлаулы мүшелер, ал анықтауышты, толықтауышты, пысықтауышты тұрлаусыз мүшелер дейміз Бастауыш - сөйлемде атау септігінде тұрып, ойдың кім, не жайында екенін білдіріп, баяндауышпен қиыса байланысатын тұрлаулы мүше. *Бастауыш* кім? не? кімдер? нелер? кімім? нем? кімі? несі? және басқа сөз топтарының заттанып, атау септігіндегі сұрақтарына жауап береді. Бастауыш атау септігінде зат есім мен есімдіктен болады: Бәйге бригадаға берілді. Сіз өз басыңызды ғана ойламаңыз. (Ғ. Мұст) Атау септігінде тұрып заттанған басқа сөз топтары да (сын есім, зат есім, етістіктің есімше, тұйық етістік түрлері т.б.) бастауыш қызметін атқарады.
*Баяндауыш* - сөйлемде жіктеліп келіп бастауыштың қимылын іс-әрекетін, кім екенін білдіріп, онымен жақ жағынан, кейде жекеше, көпше (1-2 жақта) түрде қиыса байланысын қолданылатын тұрлаулы мүше. Баяндауыш не істеді? қайтті? неғылды? деген сұрақтарға жауап береді. Кейде сөйлемде бастауыш тасаланып жасырын да тұрады, ал оның қай сөз екенін баяндауыштан анықтауға болады.
На казахском "Тұрлаулы мүшелер "- на русском "Главные члены предложения "
«Мен бұрын-соңды қазақтар туралы естіген емеспін. Енді мен оларды өте жақсы білемін, білемін, өйткені мен ағылшын тілінде Мұхтар Әуезовтің керемет кітабын оқыдым. Мен қазақ халқының керемет адамы және ақыны Абаймен, оның дана әжесі Зере мен анасы Ұлжанмен кездестім. сүйікті қыздар - Тоғжан мен Әйгерім, Абайдың достарымен - қайырымды және батыл адамдармен.Мен бұл батырларға ғашық болдым, мен ұзақ жылдар өмір сүргендей ғашық болдым, олардың қайғы мен қуанышына ортақтастым.Мен қазір солардың қатарындамын және сенің далаңның ауасымен тыныстаймын. Шынында да, қандай керемет халық - қазақтар! Ол туралы «Абай» романында қандай әдемі жазылған! Мен сенің бақытты адамдарыңды шын жүректен қызғанамын және мен сені, Мұхтар Әуезовті, өлмес шығармашылығымен құттықтаймын
Сөйлемде сөздер бір-бірімен грамматикалық байланысқа түсіп, белгілі мағынаны, ұғымды білдіріп, ой білдіруге себебін тигізіп тұрады. Сөйлем ішінде басқа сөздермен грамматикалық байланысқа түсіп, белгілі бір сұраққа жауап бере алатын мағыналы сөзді я сөз тізбегін сөйлем мүшесі дейміз. Сөйлем мүшелері атқаратын қызметі жағынан бастауыш, баяндауыш, толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыш болып беске бөлінеді. Олар сөйлем құрай алу қасиетіне байланысты тұрлаулы мүше және тұрлаусыз мүше болады. Бастауыш пен баяндауышты тұрлаулы мүшелер, ал анықтауышты, толықтауышты, пысықтауышты тұрлаусыз мүшелер дейміз Бастауыш - сөйлемде атау септігінде тұрып, ойдың кім, не жайында екенін білдіріп, баяндауышпен қиыса байланысатын тұрлаулы мүше. *Бастауыш* кім? не? кімдер? нелер? кімім? нем? кімі? несі? және басқа сөз топтарының заттанып, атау септігіндегі сұрақтарына жауап береді. Бастауыш атау септігінде зат есім мен есімдіктен болады: Бәйге бригадаға берілді. Сіз өз басыңызды ғана ойламаңыз. (Ғ. Мұст) Атау септігінде тұрып заттанған басқа сөз топтары да (сын есім, зат есім, етістіктің есімше, тұйық етістік түрлері т.б.) бастауыш қызметін атқарады.
*Баяндауыш* - сөйлемде жіктеліп келіп бастауыштың қимылын іс-әрекетін, кім екенін білдіріп, онымен жақ жағынан, кейде жекеше, көпше (1-2 жақта) түрде қиыса байланысын қолданылатын тұрлаулы мүше. Баяндауыш не істеді? қайтті? неғылды? деген сұрақтарға жауап береді. Кейде сөйлемде бастауыш тасаланып жасырын да тұрады, ал оның қай сөз екенін баяндауыштан анықтауға болады.
На казахском "Тұрлаулы мүшелер "- на русском "Главные члены предложения "
Желаю удачи ! Сәттілік тілеймін ))
«Мен бұрын-соңды қазақтар туралы естіген емеспін. Енді мен оларды өте жақсы білемін, білемін, өйткені мен ағылшын тілінде Мұхтар Әуезовтің керемет кітабын оқыдым. Мен қазақ халқының керемет адамы және ақыны Абаймен, оның дана әжесі Зере мен анасы Ұлжанмен кездестім. сүйікті қыздар - Тоғжан мен Әйгерім, Абайдың достарымен - қайырымды және батыл адамдармен.Мен бұл батырларға ғашық болдым, мен ұзақ жылдар өмір сүргендей ғашық болдым, олардың қайғы мен қуанышына ортақтастым.Мен қазір солардың қатарындамын және сенің далаңның ауасымен тыныстаймын. Шынында да, қандай керемет халық - қазақтар! Ол туралы «Абай» романында қандай әдемі жазылған! Мен сенің бақытты адамдарыңды шын жүректен қызғанамын және мен сені, Мұхтар Әуезовті, өлмес шығармашылығымен құттықтаймын
Объяснение: