Төмендегі мәтінді оқып, өсімдіктер әлемін естеріңе түсіріңдер. сөйлемдерге синтаксистік талдау жасап, қарамен жазылған сөздерді сөз құрамына талдаңдар​

Жылқы тұқымына қарай:

арғамақ

қазанат

абы

тобышақ

текежәуміт

қазақы ат

қарабайыр

пырақ

дүлдүл т.б. болып бөлінеді.Шабыс ат:

жүйрік

тұлпар

сәйгүлік

саңылақ

бәйге ат деп бөлінеді.

Салтанатқа мінетін ат: жорға

төкпе жорға

айдама жорға

шайқалған жорға деп бөлінеді.

Мініс аттары:

Аяқ ылау

жетек ат

қосақ ат

түп ат

көсем ат деп жіктеледі.

Өсуіне қарай:

Құлын - биенің жас төлі.

Жабағы - 6 айдан асқан құлын

Тай - жылқының бір жастағысы.

Құнан - жылқының екі жастағысы.

Дөнен - жылқының 3 жастағысы.

Сәурік-(3 – 4 жастағы үйірге салынбағаны)

Бесті - жылқының бес жастағысы.

Саяқтар (бойдақ жылқылар):

Ат - піштірілген еркек жылқы.

Сақа ат - он бір -он екіге келген ат.

Арда емген - құнанына дейін енесін емген, ақ жілік болғаны.

Төл тай - өз енесі мен ежені бірдей еметін бір жасар жылқы.

Қысыр емген - құлынын тастаған биенің екі жасқа дейін емген бұрынғы төлі.

Шобыр - мініске, күш-көлікке өте мықты шабан ат.

Сетер ат - құлынынан қартайып өлгенше жүген-құрық, ер тоқым көрмеген ат.

Пішпе - піштірілген жылқы.

Биенің атаулары:

Бие - құлындайтын жылқының бес жасқа келгені.

Байтал - жылқының екі жастан бес жасқа дейінгі ұрғашысы.

Сүтіне қарай биелер:

Мама бие - өте сүтті бие.

Мәнерсіз бие - сүті аз бие.

Ақтандыр бие - сүті жоқ, сүт шықпайтын бие.

Исіншек бие - сауар алдында құлынына жанасып, исінген сүтін ағызып жіберетін бие.

Қысырақ атаулары:

Тұман қулық - үш немесе төрт жасқа дейін айғырдан шықса да құлындамай жүрген бие.

Көбен бие - қонданып тойына бастаған бие.

Ақжілік бие - құлындығында енесі сауылмай еркін емген бие.

Қаракемік бие - енесі сауылып, жүдеу, бос болып өскен бие.

Нәқұс (құтамсыз) бие - шаққан тегі нашар бие.

Құмай тұяқ бие - түяғы көп тасырламайтын бие,

Айғырлардың атаулары:

Жасамалы - үш-төрт жастан асқаны.

Сәурік - үш-төрт жастағы үйірге салынбағаны.

Құр айғыр - өмуру құрық-жүген тимеген айғыр.

Сыңар ен - түмысында бір ен болып туған.

Шартық - екі енінің бірі піштірілгенімен қалған айғыр.

Азбан - алты жасында піштірілгенімен айғырлық әдетін қоймай, биенің мазасын алатын айғыр.

Объяснение:

Әлемдік мәдениет — жалпыадамзаттық мазмұны бар рухани құндылықтар сипатын айқындау үшін қолданылатын күрделі ұғым. Әлемдік мәдениетті дүние жүзі сипат алған діндерге негіздеп христиандық, исламдық, буддалық мәдениет деп бөлу бар. Еуропалық әдебиеттерде кең тараған бұлай бөлуді шартты деп бағалаған жөн. Өйткені мұнда құндылық мәніне тек діни талаптар тұрғысынан ғана қарау нышаны байқалады. Әлемдік мәдениет адамзаттың рухани дамуына тікелей әсер еткен және жоғарыда аталған діни мәдениеттерге де өз ықпалын тигізген жалпыадамзаттық мазмұндағы мұралар болып табылады және олар тарихи сабақтастық тұрғысынан қарастырылады. Ертедегі Үнді, Қытай, Мысыр, Грек, Рим мәдениеті, Орхон-Енисей ескерткіштері, ортағасырлық мұсылмандық және еуропалық қайта өрлеу дәуірлерінің мәдени ескерткіштері, Конфуций, Аристотель, Әбу Наср әл-Фараби, Августин Б., Гегель еңбектері, М. Қашғари, Ж.Баласағұн шығармалары, Тәурат, Інжіл, Құран сияқты діни кітаптар адамгершілік ережелеріне халықар. дәрежеде негіз болған әлемдік мәдениет мұралары. Музыкалық әуендер, саз аспаптары үндестігінің күшеюі, Қорқыт ата, Асан қайғы сияқты аңыз алыптарының халықаралық кейіпкерге айналуы әлемдік мәдениет мазмұнын толықтырды. Науаи, Абай, Низами, Пушкин, Байрон, Петефи, Мицкевич, Әуезов және т.б. ұлы есімдер тілі де, діні де бөлек елдердің рухани туыстығын жер жүзіне танытты. Чайковский мен Бетховен, Құрманғазы мен Шопен музыкалары әлемдік мәдениет болып табылады. Әлемдік мәдениет өзінің ұлттық өрісін дүние жүзілік дәрежеге көтерген мәдени туындылардан тұрады, адамзаттың рухани өркендеуінің куәгері болып саналады.