Сделай 3 вопроса в тестовой форме, кроме "Елек өзенінің жиегінде туймедей" "Қаланың күншығыс жау шетінде" текст :
Елек өзенінің жиегінде түймедей бір төбе тұр. Өзі қораш болса да, осы төбенің аты зор.
«Ақтөбе» десе, жұрттың бәрі біледі. Ондай ақ та емес. Сонша ағартып, зор айтарлық не қасиеті
барын кім білсін, оны қоршай салынған қала да «Ақтөбе» аталған. Қаланың күншығыс жақ
шетінде Елек өзені ағады. Бір жағы — ырғалған көк, тып-тыныш, бір жағы — сартылдаған
пойыз, сары құм. Екі аралықтағы қала бетін қалай бұрарын білмей тұрған сияқты. Алысырақ,
жан-жаққа көз жіберсең — бетегелі, құмайт жазық дала, жалпақ дала сөзылып кете береді.
Кең аспанда еркін самғаған көк қаршығадай, осы далаға көз түскенде, көңіл шіркін де самғап-
самғап алады.
Қаланың іші де көңілді. Қала бұрынғыдан да көркейе түсiптi, ағаш егіліп, гүлдене бастапты.
Ертеректе бұл қалада төбеңнен күн қарыса, табаныңнан жер қаритын. Ыстық күндері тынысың
тарылған соң жел іздейтінсің. Іздеген желің табылса, азабы ыстықтан да қатты. Құм аралас
майда топырақпен қуыс-қуысыңның бәрін бітеп салып, сары боран ұйытқи соққанда: «Жанып
кетсем де, желің құрысын!» — дейтінсің. Міне, Ақтөбенің күні — осындай еді...
Ең алдымен, спиртті ішімдіктер мен темекі шегудің зиянын білген дүрыс. Темекі түтінінің құрамында 30-дан астам зиянды заттар бар. Әсіресе жас балалар мен қарттарға темекі тартуға болмайды. Бұл заттар қатерлі ісіктің пайда болуына тікелей себептер. Ішімдікке салынып кетуге болмайды. Ішімдікті жақсы көретін адамнан бақытсыздықтан басқа ештеңе күтуге болмайды. Лев Толстой: "Спиртті ішімдік адамның денсаулығын құртады, ең қорқыныштысы — адамның рухы мен ұрпағын жояды", -деген болатын.
Денсаулық сақтаудың алдын алуға болады. Ол үшін дұрыс тамақтануға, уақытында демалуға, дене қимылымен айналысуға көп көңіл бөлу қажет. Әсіресе жасы ұлғайған адамдарға майлы тамақтарды көп жеуге болмайды. Оның орнына сүт, көкөніс тамақтарын пайдаланған дүрыс. Денсаулық сақтауда дұрыс тамақтаудың маңызы зор. Ал спортпен айналысу — денсаулықты жақсартады. Спорттың ең қарапайым түрі — жүгіру. Күн сайын таңертең үйдің маңайында, саябақта жарты сағатгай жүгіруе болады. Егер жүгіруге дәрігер рұқсат етпесе, таңғы таза ауада серуендеуге болады. Әр түрлі жаттығулар жасауға болады.