сделать. Зейнеп Ахметовамен сұхбат Мәтіндегі «Жақсының жақсылығын айт, бірақ жағымпазданба. Жаман адамның жамандығын бетіне
бассаң да, жала жаппа!» деген сөзді кім айтқан?
З.Ахметова
Б.Момышұлы
Тілші​

Дыбыстық талдау.

Дыбыстық (фонетикалық талдау) - сөздерді дыбыс, буын түрлеріне қарай талдау.

1. Дауысты дыбыстарға арналған фонетикалық талдаудың үлгісі:

а - жуан, ашық, езулік дауысты;

ә - жіңішке, ашық, езулік дауысты;

о – жуан, ашық, еріндік дауысты;

ө - жіңішке, ашық, еріндік дауысты;

е - жіңішке, ашық, езулік дауысты;

ұ – жуан, қысаң, еріндік дауысты;

ү - жіңішке, қысаң, еріндік дауысты;

ы - жуан, қысаң, езулік дауысты;

і - жіңішке, қысаң, езулік дауысты;

у - жуан, қысаң, еріндік дауысты;

и - жіңішке, қысаң, езулік дауысты;

э – ашық, езулік дауысты; (орыс тілінен енген сөздерде ғана кездеседі).

2. Дауыссыз дыбыстарға арналған фонетикалық талдаудың үлгісі:

б – ұяң дауыссыз;

в - ұяң дауыссыз;

ғ - ұяң дауыссыз;

д - ұяң дауыссыз;

ж - ұяң дауыссыз;

з - ұяң дауыссыз;

й – үнді дауыссыз;

к – қатаң дауыссыз;

л – үнді дауыссыз;

м - үнді дауыссыз;

н - үнді дауыссыз;

ң - үнді дауыссыз;

п - қатаң дауыссыз;

р - үнді дауыссыз;

с - қатаң дауыссыз;

т - қатаң дауыссыз;

у - үнді дауыссыз;

ф - қатаң дауыссыз;

х - қатаң дауыссыз;

ц - қатаң дауыссыз;

ш - қатаң дауыссыз;

щ - қатаң дауыссыз (орыс тілінен енген сөздерде кездеседі, бірді – екілі қазақ сөздерінде ұшырайды. Ащы, тұщы)

Мысалы, "шығарма" сөзіне фонетикалық талдау жасап көрейік:

Ең алдымен дауысты дыбыстарды тауып, астын бір сызады, содан кейін дауыссыздарын тауып, астын екі сызу керек. Осыдан соң оларды бір дыбыс екі қайталанбайтын етіп, жеке – жеке тізіп жазамыз:

шығарма: шы – ашық буын, ғар – бітеу буын, ма - ашық буын.

ш – қатаң дауыссыз;

ы – жуан, қысаң, езулік дауысты;

ғ – ұяң дауыссыз;

а – жуан, ашық, езулік дауысты;

р – үнді дауыссыз;

м – үнді дауыссыз;

а – жуан, ашық, езулік дауысты;

7 әріп, 7 дыбыс бар.

Мыслға біз Христофор Колумбты алсақ болады. Колумб Испаниядағы 7 жыл соғыс болған жердегі банкирлер мен саудагерлерге.сүйеніп, дүние жүзіндегі мгхиттарға экспедиция жасайтын арнайы топтың жетеклісі болады. Ең алғашқы экспедиция 1492-93 жылдар аиалығында 90 адам, 3 кемемен,3 тамызда 1942 жылы Палос аймағынан Атлант мұхитын іздеуое шығады. 15 наурыз 1493 ж. КолумбИспанияға қайта оралады. Ал 2-ші экспедиция 1493-96 жылы 1500 адаммен Кадистан жолеа шығады.3 қараша 1493 жылы Доминика, Гваделупа,Антигуа мен Виргин аралдарын, 19 қарашада Пуэрто Рико, 5 мамырда Ямайка аралдарын ашқан.

1498-1500 жылдары 300тадаммен мамыр айының соңында Тринидад, 1 тамызда Оңтнстік Америка жағалауын, 15 тамызда Маргарита аралдарын ашқан 4-ші экспедиция барысында 1502-1504 жылдары Америка материгін ашқан.