– Саша, сәлем! Оқу жылының басталуымен құттықтаймын! – Рақмет, Әлібек, сені де құттықтаймын!
– Мектебіңде қандай инновация бар?
– Біздің мектебіміз жаңа, сондықтан көп артықшылығымыз бар. Сексеннен аса кең әрі жарық кабинет бар. Олардың барлығы талапқа сай. Жаңа компьютермен жабдықталған, ғаламтор қосылған. Бес мыңдай кітап қоры бар кітапхана жұмыс істейді. Мұғалімдеріміз де – білімпаз кісілер. Бізге басқа не керек?
– Солай деп ойлайсың ба? «Өзекті мәселе шешілген, кемшілік жоқ», – дейсің ғой?!
– Айтпақшы, ұмытып барамын, мектепте жүзу бассейні бар. Он шақты үйірме жұмыс істейді. Би, домбыра, қазақша күрес, самбо, таэквондо, тоғызқұмалақ және тағы басқа.
– Оның бәрі жақсы-ау... Бірақ қазір мектептер жаңаша жұмыс істей бастады ғой.
– Сонда бұлар–инновация емес пе?
– Қазір өркениетті елдердің мектептерінде оқушылар сабақты өздері таңдап оқиды екен.
Диалог мәтінінен құрамында болжалдық сан есім бар сөйлемдерді тауып, олардың жасалу жолдарын түсіндір.
Именительный падеж (Атау септік) - Дос, Сыйлық, Дастархан
Родительный падеж (Ілік септік)- Достың, Сыйлықтың, Дастраханның
Дательный падеж (Барыс септік) - Досқа, Сыйлыққа, Дастарханға
Винительный падеж (Табыс септік) - Досты, Сыйлықты, Дастарханды
Местный падеж (Жатыс септік)- Доста, Сыйлықта, Дастарханда
Исходный падеж (Шығыс септік) - Достан, Сыйлықтан, Дастарханнан
Творительный падеж (Көмектес септік) - Доспен, Сыйлықпен, Дастарханмен
Вот все падежи и их вопросы с окончаниями:
Именительный падеж (Атау септік) кто? (кім?) что? (не?) —
Родительный падеж (Ілік септік) кого? (кімнің?) чего? (ненің?) -ның, -нің, -дың, -дің, -тың, -тің
Дательный падеж (Барыс септік) кому? (кімге?) чему? (неге?) куда? (қайда?) -ға, -ге, -қа, -ке, -на, -не, -а, -е
Винительный падеж (Табыс септік) кого? (кімді?) что? (нені?) -ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -ті, н
Местный падеж (Жатыс септік) у кого? (кімде?) у чего? (неде?) где? (қайда?) -да, -де, -та, -те, -нда, нде
Исходный падеж (Шығыс септік) от кого? (кімнен?) от чего? (неден?) -дан, -ден, -тан, -тен, -нан, -нен
Творительный падеж (Көмектес септік) с кем? (кіммен?) с чем? (немен?) -мен, -бен, -пен,
-САЛЕМ
-МЕН ОЙЛАГАМЫН, БЫЗДЫН ЕЛИМИЗ КАНДАЙ ТАМАША!
-ШЫНЫНДА ДА, ОТЕ ТАМАША
-МЫСАЛЫ, БЫЗДЫН ЕЛИМИЗДЕ КАНШАМА УЛЛТАР БАР!
-ЖУЗДЕН АСТАМ УЛТТАР БАР ДЕП ЕСТИДИМ
-АЛ БИЗДИН ТАБИГАТЫМЫЗ ОТЕ ЕРЕКШЕ, АР ЖЕРДИН ОЗИНИН ТАБИГАТЫНЫН КОРИКТИ ЖАКТАРЫ БАР ГОЙ
-ДУРЫС АЙТАСЫН, МЫСАЛЫ БИЗДИН БУРАБАЙЫМЫЗ. КАЗАКТЫН ШВЕЙЦАРИЯСЫ ДКП АТАЛГАН
-АЛ КЕН-БАЙТАК ДАЛА, БИЗДИН МОЛДИР ТАЗА СУЫМЫЗ, АСКАР ТАУЛАРЫМЫЗ ШЕ? ОЛАР ДА ОТЕ АДЕМИ
-БЫЗДЫН ТАРИХЫМЫЗДА КАНШАМА КЫЗЫКТЫ ОКИГАЛАР БОЛДЫ!
МЫСАЛЫ, БЫЗДЫН БАСШЫМЫЗ БАЯГЫ ЗАМАНДА УЛЫ ХАНДАР БОЛСА, КАЗИРГИ КЕЗДЕ БИЗДИН СУЙЫКТЫ ПРЕЗИДЕНТ БОЛДЫ.
-ИЯ, МЕН КАЗАКСТАНЫМДЫ ОТЕ СУЙЕМЫН
-МЕН ДЕ, ДОСЫМ. МЕН КАЗАКСТАНДА ТУРГАНЫА МАКТАНАМ