Сөйлеу мәдениеті. Сыпайылық, әдептілік Мәтінді оқып, мазмұны бойынша әр бөлімге қойылған тақырыптарды сәйкестендір.
Сөйлеу мәдениетіне мән берсек
Жастардың сөйлеу мәдениетінде көзге түсетін тілдік элементтердің бірі – жаргондар. Құлаққа дөрекі естіліп, ерсі көрінгенімен бүгінгі жастардың бұларды пайдаланатыны өкінішті.
Техникалық терминдерге жастардың, мектеп оқушысының қызығуы екіталай. Ал жаргон сөздер қарапайым, өз орталарында түсінікті болғандықтан оңай қабылданып, тез тіл табысуға ықпал етеді. Мысалы: «Дүкенге барсаң, тіске басар немесе тамақ ала келші» деудің орнына «магазиннен сущняк, хавчик ала салшы», «кешкісін қолың бос болса үйге қонақ болып кет» деудің орнына «кешке если че маған қарай тартыл».
Жаргондарды пайдалану жастардың әдеби сөздік қорларының аздығын көрсетеді. Сондықтан жастарға күнделікті сөйлеу мәдениетінде әдеби тілді пайдалануды қолға алу қажет. Кез-келген мектеп оқушысы таза әдеби тілде сөйлеп кетпесе де, өзге тілдегі сөздерді араластырып, тіл тазалығын бұзбауы тиіс. Олар жаргондарды пайдаланса өз ойын көркем түрде жеткіземін деп ойлайды, бірақ бұл дұрыс пікір емес. Жаргондар эстетикалық жағынан дөрекі болып келеді. Сондықтан оқушы өзін-өзі бұл сөздерден жиіркендіргені жөн, себебі бұл қазақ тіліне төніп тұрған тағы бір қауіп. Бүгінгі оқушы – ол ертеңгі ел беделін көтеруге қалтқысыз қызмет ететін азамат.
Алла барлық құстарға:
-Бір күн рұқсат берем. Өздеріңе ыңғайлы қоныс тауып алыңдар. Сол жерге ұя салып, тіршілік етіңдер,-деп әмір береді.
Бүркіт асқар тауды ұнатып, қияға ұя салды. Қызғыш судың ішіне жайғасты. Шағала теңізді, үйрек көлді, бозторғай жазық даланы ұнатты. Қарлығаш Ыбырайым пайғамбардың шарапатынан адамның шаңырағынан жай алды. Ымырт уйірілгенше құстар өздеріне ұя таңдап, жайғасып үлгерді.
Көкек қана сайды еңіс, тауды биік, суды суық деп кірпиязданып жүріп алды. Алланың үкімі екеу болмайды. Кесімді мерзім жетеді. Ұлық Алла құстардың таңдаған қоныстарын өздеріне жайлы мекен етіп берді. Кірпияз көкек ұясыз қалады. Әліге дейін өзіне тиесілі ұя-жайы жоқ. Содан бастап жұмыртқасын басқа құстың ұясына салуға мәжбүр екен.
Объяснение:
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 5-сынып білім алушыларына «Қазақстан тарихы»
пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы
ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар «Қазақстан тарихы» пәні бойынша оқу
бағдарламасы негізінде дайындалған.
Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім
алушының тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға
мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге
арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар