Сұрақтарға жауап беріңдер. 1. Айтыс қандай тақырыпқа арналған?
2. Үзіндіде қандай тұлғалар айтылды?
3. Олар туралы не білесіңдер?
4. Екеуінің сөзін жарастырған қандай ой?
Ринат:
Ардақты айбын асқан Алашымнан,
Ақылды азаматтар жаратылған.
Ақ тулы Абылайлар дара тұлғаң,
Бұқар жырау байламды бағыт беріп,
Бірлігімен қазақтың бағы ашылған.
Төле би, Әйтеке мен Қазыбектер,
Ой түйінін қопарған нақ асылдан.
Қабанбай, Бөгенбай мен Наурызбайлар,
Қазақты алып шыққан нақ асылдар.
Асанғазы:
Келеді мен де сырды айта бергім,
Әйтеуір бір ұлы едім байтақ елдің.
Ал, бүгін тәуелсіздік айтысы деп,
Сонан соң жан сырымды айта келдім.
Жәнібек, Қабанбай мен Ақтамберді,
Боранбай, Ырғызбайдың ұрпақтары.
Абай мен Мұхтар болып күллі әлемге,
Тұтанды киелі елдің бір шақпағы.
Ринат:
Бас иіп бақ тіледім бар анаға,
Ардақты асылдарды ана туған.
Қырандай қар боратсам қанатымнан,
Балаң ем, бағыт алған бар асылдан.
Айызын ағайынның қандырайын,
Тұяғы бүтін тұлпардай таң атырған.
Ойы өткір, ордалы елім, аманбасың,
Терең тамыр түркілерден жаратылған.
Асанғазы:
Жібердің полигон мен химияны,
Жоғалған қойдың орны қи-қи әлі.
Сібірдің сары аязы сапарса да,
Рухымен суытпапты сайлы ұяны.
Аман ба кешегі Алаш астанасы,
Бүгінгі Өскеменнің филиалы...
Менің сүйікті тағамым
«Ас адамның арқауы» демекші, дәмді тағам ішкенді бәрі де ұнатады. Бірақ әркімнің сүйсініп жейтін тағамдары болады. Мысалға, мен ет тағамдарын жақсы көремін, әсіресе, ұлттық тағамымыз етті сүйсініп жеймін. Анам мерекелік күндер мен туған күндерге үнемі ет асып, үлкен дастарқан жаяды, бұл біздің отбасылық дәстүріміз десем де болады. Әдетте, қамырды анам қолдан жайып, сорпаға етпен бірге картоп пен сәбіз салып пісіреді. Ал тұздығына пияз бен сәбіз қосып дайындаған ұнайды.
Дегенмен ет асып, табақ тартқанның да ежелден келе жатқан өзіндік мән – мағынасы бар, соған тоқтала кетсем.
Ет - халқымыздың аса қадірлі қонаққа ұсынылатын кәделі тағамы. Сыйлы қонақтарға қойдың басын немесе ірі қараның шекесін, табақ - табақ ет тартады. Әр адамның жасы мен дәрежесіне сай түрлі мүшелер тартылады. Осыған орай табақ тарту – бас табақ, сый табақ, күйеу табақ, келін табағы, жастар табағы, жай табақ болып бөлінеді. Осы табақтарға сай ет (сүйек) мүшелері болады. Ол мүшелерді ауыстыруға болмайды. Бас табаққа бас, жамбас, омыртқа, қазы, қарта, жал, жая сияқты кәделі мүшелер салынады. Іліктік қатынасқа қарай: қарттарға жамбас, орта жастағыларға ортан жілік, омыртқа, күйеу мен қыздарға асықты жілік, төс, тағы сол сияқты рет-ретімен беріледі. Мойын омыртқа, тоқпан жілік, ірі малдың жамбасының шұқыршағы, жауырын, сирақ қонақтарға тартылмайды.
Ет тағамдарына сонымен қатар қуырдақ, сірне, жаубүйрек, борша, қарын бөртпе, әсіп, жөргем, қимай, ми палау жатады.
Ал соғым сойылып жатқан кезде дайындалатын қуырдақтың дәмін айтсаңызшы, тіл үйіреді...