ПОЭМА БАТЫР БАЯН.ОТВЕТИТЬ НА ВО Сарыарқа жерінің табиғатын суреттейтін жерді тауып
оқыңдар.
3. Поэмада қандай аңдар мен ағаштар сөз болады?
4. Поэмада сөз болған батырларды атаңдар.
5. Батыр Баянды суреттейтін жерлерін тауып жазыңдар
6. .«Мен жастарға сенемін»-өлеңінде жастарға қандай сенім
артып отыр?
ВОТ ПОЭМА
Әдемі ертегідей баяғыда.
Ертегі уатпай ма баланы да,
Сөз сиқыр той, жазбай ма жараны да?
Ақын да бір бала той айға ұмтылған,
Еркімен өзі ақ отқа барады да.
Сарыарқа - сары дария, қиыры жоқ,
Көкшетау - Сарыарқаның аралы да.
Көкшеде күні кеше қойдай өрген
Түрлі аң: бөрі, бұғы, маралы да.
Айрылып асау, ерке аңдарынан,
Көкшенің тас жүрегі жаралы да!
Бауырында Бурабайдың қалың ағаш,
Көкшенің жалыменен біткен жалғас.
Арудың ақпен өрген тұлымындай
Қарағай, қызыл қайың, тал аралас.
Ордасын сол ағаштағы Абылайдың
Меккедей тәуеп қылған тамам алаш.
Қиын күн туған алаш баласына,
Шұбырып жапанның сар даласында,
Кез болған, жаудан үркіп, «Ақтабанға»,
Дұшпанның қалғандай боп табасына.
Арқаға аяқ салып, түскен барып
Екі оттың — орыс, қытай арасына.
Ханынан «Аттан!» деген сөз шыққан соң,
Ордаға батыр, билер келді андап.
Қарт қыран Қанжығалы қарт Бөгенбай,
Бөкеннің жас жолбарыс жеткіншегі
Балталы, екпінді оттан Оразымбет,
Сырғалы, шапшаң оқтан ер Елшібек,
Өзіне тірі жанды тең көрмейтін
Тәкаппар Қошқар ұлы ер Жәнібек,
Қалданға ханмен бірге тұтқын болған
Жолдасы Абылайдың батыр Жібек,
Аттан деп әлі айтпаған Абылайға
Бәрі де ел қорғаны — батыр, билер,
Аттанбай тек жатудан таппай пайда:
Абылай сұрайды одан: «Баян қайда?
Амал не, келген жоқ қой батыр Баян.
Баянның батырлығы алашқа аян.
Баянсыз қанатымды қалай жаям?!
Би Қанай! Аттанбайды хан Абылай,
Келмесе қандыбалақ батыр Баян!»—
Күңдеу ме, көтеру ме, кім біліпті,
Батырлар десті жалғыз: «Баян бала-ай!»
«Жау!» десе, жатпайтұғын батыр Баян,
Апырм-ай, келмеуінің мәні қалай?
Жас Баян жауды талай көрмеп пе еді,
Майданда жолбарыстай жалғыз ойнап,
Сан қолға аш бөрідей көрмеп пе еді?!
Бұл жолы кешігуі жай емес қой,
Тұлпарым кез болды ғой орға, тегі!
Николай Николаевичтің көптеген әңгімелерін екі дос өрнектейді, көбіне бұл Миша мен Коля.
Екінші достың бұлай аталуын шешу қиынға түспейді, әңгімелеу бұл шығармада, өз атын екінші адам ретінде көрсетеді.
Қазіргі мазмұны қысқаша айтылатын-Носовтың "Қиялшылдар" әңгімесінде, өзін үшінші адамның атынан баяндайды.
Міне, балалар Мишут пен Стасик отырғышта отырып, әңгіме жүргізуде.
Олар қиялға берілгені соншалық, қызықты болмаған оқиғаларды ойластыруда.
Автор айтқандай,балалар бір қызық тартыс ойлауды көздегендей, кім-кімді өтіріктен жеңіп шыққандай сайысуда.
Берілген сөздердің антонимдері:
Көшпелілер – отырықшылар;
Өркениет – айуандық; дөрекілік; мәдениетсіздік;
Аймақтарда – қала/ауыл ішінде;
Көшіп-қонып – отырып (отырықшы); көшіп-қонбай;
Тіршілік ететін – тіршілік етпейтін;
Ылғалдың – құрғақтың;
Далалы – үйлі;
Жартылай шөлейт – шөлейт;
Мүдделі етті – мүдделі етпеді;
Тамсана жазды – тамсана жазбады, тамсанбай/таңырқамай/таңдаңбай жазды;
Жазбалары – оқулары;
Жабайы – үй; жабайы емес;
Тағы – үй; жабайы емес;
Соғыс өнеріне жетік – соғыс өнерін меңгермеген;
Кері көзқарас – оң көзқарас;
Жоюды мақсат етті – жоюды мақсат етпеді.