По казахскому
сөйлем.
1- нұсқа.
1. бастауыш пен баяндауыштан ғана тұратын сөйлем түрін табыңыз.
а) жайылма. в) толымды. с) атаулы. д) жалаң. е) жақсыз.
2. атаулы сөйлемді табыңыз.
а) таулар бұлтпен тірескен. в) қазақстанның жері кең-байтақ. с) көгілдір көлде аққу қалқиды.
д) таулы аумақтарының табиғаты аса сұлу. е) жап-жасыл дала.
3. бастауышы зат есімнен болған жақты сөйлемді табыңыз.
а) олар туралы оқығанмын. в) олар 1991 жылы ғарышқа ұшты. с) үлкендер бір ауыздан қолдады. д) біз жер-ана жыламаса дейміз. е) туған жерін аңсайды.
4. сызықша дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.
а) сусыз-өмір жоқ. в) табиғат-тірі дүние. с) су-тіршілік көзі. д) қаш-көлі ең таза көл.
е) орман ауаны-тазартпайды.
5. толымсыз сөйлемді табыңыз.
а) теледидар өнерге, мәдениетке, халыққа қызмет етеді. в) сен теледидар алдында ұзақ отырғаның үшін ата-анаңнан ескерту аласың. с) ол бағдарлама қанша уақытқа созылуы керек?
д) теледидарды көп қарайсың ба? е) ға арналған жеке бағдарлама болуы керек.
6. сөйлемді аяқтаңыз. табиғатты … !
а) қайтар. в) қорға. с) өткіз. д) апат. е) күрес.
7. сөйлем мүшелері талданбайтын сөйлем түрін белгілеңіз.
а) атаулы в) жақты с) жайылма д) жақсыз е) жалаң
8. жай сөйлемнің түрін ажыратыңыз. қыс. күн суық.
а) атаулы. в) жалаң. с) жақсыз. д) жайылма. е) толымды.
9. жалаң сөйлемді табыңыз.
а) таң атты. в) мен мектепке жиналдым. с) оқу басталатын уақыт та тез жетті.
д) мұғалім тізім бойынша тексерді. е) бүгінгі мереке маған ұнады.
10. сөйлемнің түрін көрсетіңіз. түн. тыныштық.
а) жақты. в) жақсыз. с) атаулы. д) жайылма. е) жалаң.
11. сөйлемнің түрін анықтаңыз. гүлдей бер, туған жерім.
а) құрмалас. в) лепті. с) сұраулы. д) жалаң. е) толымсыз.
12. сөйлемді аяқтаңыз: қыста … … .
а) боран соғады. в) жидек піседі. с) қар ериді. д) көк шығады. е) жапырақтар сарғаяды.
13. жақсыз сөйлемді табыңыз.
а) саған ертең мектепке бармауға тура келеді. в) біз нарықтық ға бет бұрдық.
с) біз демократиялық істерді жүзеге асырамыз. д) елімізде өзгерістер көп.
е) елімізде көптеген кәсіпорындар пайда болды.
14. ойды аяқтаңыз: табиғат қамқорлық … .
а) көрсетеді в) қабылдайды с) қажет етпейді д) күтеді е) талап етпейді
15. сөйлемнің түрін анықтаңыз. еңбек жазды.
а) сұраулы. в) толымсыз. с) жалаң. д) лепті. е) хабарлы.
16. дұрыс құрастырылған сөйлемді көрсетіңіз.
а) бақылау жұмысы болды. в) мен келдім кеше. с) өлең білемін туралы астана.
д) әжеме барамыз кешке. е) теңге жасалған ерекше.
17. сөйлемнің түрін табыңыз. қыс. аппақ қар.
а) толымды. в) толымсыз. с) жалаң. д) жайылма. е) атаулы.
18. сөйлемді толықтырыңыз. мақал-мәтелдер біздің халық ауыз әдебиетінің ұрпаққа қалдырған… байлығы.
а) әдемі. в) тұңғыш. с) мұра. д) көркемдік. е) рухани.
19. дұрыс құрастырылған сөйлемді табыңыз.
а) сыныптан мұғалім жаңа ғана шығып кетті. в) сыныптан шығып кетті мұғалім жаңа ғана.
с) мұғалім шығып кетті жаңа ғана сыныптан. д) мұғалім сыныптан жаңа ғана шығып кетті.
е) сыныптан мұғалім шығып кетті жаңа ғана.
20. бастауышы бар жақты сөйлемді көрсетіңіз.
а) уақытын жоспарлай білуі керек. в) кәсіпкерлік . с) жұмысты тез орындаймыз. д) бүгін жұмысқа шықтық. е) нарықтық ға бет бұрдық..
21. жалаң сөйлемді табыңыз.
а) ол үнемі кешігіп жүреді. в) уақыт еш нәрсені де . с) оқу басталатын уақыт та тез жетті. д) ісіңнің өрге басуы өзіңе ғана байланысты. е) уақыт жоқ.
22. сөйлемнің түрін анықтаңыз. кәсіпкерлік .
а) салалас. в) сабақтас. с) атаулы. д) жақсыз. е) жақты.
23. атаулы сөйлемді табыңыз.
а) біз нарықтық ға бет бұрдық. в) қыс. сары аяз. с) бұл жерде суға түсуге болмайды. д) менің жақсы үйге, жақсы орынға жатқым келеді. е) саған ертең мектепке бармауға тура келеді.
24. сөйлемнің түрін анықтаңыз. тудың көгілдір түсі ненің белгісі?
а) сұраулы в) жалаң с) жақсыз д) хабарлы е) толымсыз
25. тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелері бар сөйлем түрін көрсетіңіз.
а) жайылма. в) толымсыз. с) атаулы. д) жалаң. е) толымды.
Сын есім - заттың түрін, түсін сапасын, сипатын, көлемін білдіретін сөздер. Сын есім қандай? қай? деген сұрақтарға жауап береді. Мағынасына қарай Сапалық және қатыстық деп бөлінеді. Тұлгасына карай:Негізгі жане Туынды деп бөлінеді.
Зат есім - дегеніміз заттың,құбылыстың,ұғымның атын білдіріп,кім? не? кімдер? нелер? деген сұрактарга жауап береді.
«Отан – отбасынан басталады» дегендей отанды сүю- отбасынан басталатыны рас!
Себебі, отбасы – бала тәрбиесінің ең алғашқы ұжымы.Адамның жеке басының қалыптасуы отбасынан басталады.Оның ер жетіп өсуі, бойындағы алғашқы адамгершілік белгілер отбасында қалыптасады, сондықтан да туған үйдің жылуы – оның көкірегінде көп жылдар бойы сақталып, мәңгі есінде жүреді.
Отбасы – табиғат сыйлаған кереметтердің бірі. Жеке адамның бойындағы ар-ұятын , ақыл-ойын ,адамгершілігін , мәдениеттілігін тәрбиелеуде отбасы – алғашқы қадам.Отбасы – өте қажетті, басқадай еш нәрсемен өзгертуге болмайтын баспалдақ.
Отбасында адам бойындағы асыл қасиеттер жарқырай көрініп, қалыптасады. Отанға деген ыстық сезім – жақындарына, туған-туысқандарына деген сүйіспеншіліктен басталады. Сол себепті де біз отбасын Отанның кішкентай бір бөлшегі ретінде қарастырамыз.