Табиғат пен адам - егіз ұғым Адамзаттың табиғатсыз күні жоқ, Табиғаттың оны айтатын тілі жоқ. Табиғат - тіршілік көзі. Табиғатты қорғау біздің парызымыз, оның әрбір әсері үлкен роль атқарады. Аяулы табиғатсыз осы ғаламда өмір сүру, тіршілік ету мүмкін емес. Жыл мезгілдерінің өзгеруі де табиғатты одан әрі әсерлендіреді. Әр жыл мезгілдері әр қилы. Төрт жыл мезгілі - төрт түрлі ғажайып күй сыйлайды. Табиғат бізге көп әсемдігін, таза суын, көк аспанын будақ бұлттарымен мөлдір суын береді. Таудан аққан өзен дауысы, жасыл шөптің сылдыры және әр нәрсеге, бізге әсемдік береді. Табиғаттың ғажайып әсемдігін көз алдыңа елестете отырып, өзің бір керемет сезімге бөленесің. Табиғаттың бар әсемдігін, бар кереметін, оның әрбір әсерін сөзбен де, жазумен де жеткізу оңай емес. Оның керемет көрінісі жаныңды тебірентеді. Бұлттары мақтадай, шөптері кілемдей төселген. Табиғатты аялау әр адам үшін маңызды, себебі адамда табиғаттың бір бөлшегі. Таразы басында екі қымбат нәрсе бірі табиғат, бірі адам. Бірі жеңіл тартса таразы аударылады, демек адам мен табиғат егіз ұғым. Бір - бірінсіз өмір сүре алмайды. Сондықтан табиғатты аялап, қорғауымыз керек. Табиғатты аялау дейміз – ау. Осы бір сөздер парақ жүзіне асқалы көп болғанын сізде бізде білеміз. Өзіміздің салдыр - салақтығымыздың нәтижесін көріп те жүргендейміз. Оған дәлел талай баланың дертті болып туылуы болса, ауа - райының үлкен өзгеріске ұшырауы, төрт мезгілде болатын құбылыстың бір күнде болуы, табиғат – ананың да денсаулығына нұқсан келгенін қинала отырып мойындаймыз
Абай сынды алып тұлғаның кемел ойларының рухани өркендеудегі құндылығы – қазақ қоғамының кешегі, бүгінгі және ертеңгі күнінің мәңгілік мәселелерімен сабақтастығында. Әсіресе, бүгінгі қоғамдық дамуды ізгілендіруде, рухани жаңғыруда гуманистік қағидаларын негіз етіп ұстану арқылы ұлттық мұраттарға түпкілікті бет бұруда ақынның классикалық мұрасына жүгінуіміз заңды. Түптеп келгенде, Абайды тану – қазақтың адамзаттық өркениеттегі тұғырын айқындау. Сондықтан қазіргі әлемдік ғаламдасудың қарқынды үрдісінде ұлттық болмыс-бітімді сақтап қалуда ақын діттеген ізгі мұраттарын қоғамдық дамудың күретамырына айналдыру басты міндеттердің бірі.
Ұлттық идеяны басты орынға қойған ақын «Таласып босқа, Жау болып досқа, Қор болып құрып барасың. Өтірік, шағым толды ғой, өкінер кезің болды ғой» деп отаршылдық қыспақтағы исі қазақты тұтастыққа, рухани және саяси ұйысуға шақырды.
«Біріңді, қазақ, бірің дос Көрмесең істің бәрі бос» деген ақын бірлігі жарасқан елдің қиындықтарды еңсеріп, ұлы мұраттарға жететінін ұрпақ санасына құйды.
Елін құлдық санадан арылу мақстатында «Ұятың, арың оянсын» деп ұлттық ояну ұранын көтерді. Надандықтан, тобырлық санадан арылу керектігін айтып, «Көп шуылдақ не табар Бастамаса бір кемел», «Еденица болмаса не болады өңкей нөл» деп «толық», «кемел» адамның өз халқының тағдырына бей-жай қарай алмайтынын ұғындырды.
«Ұятың, арың оянсын, Бұл сөзімді ойлансын» деген Абай мұраты ұлтты ояту десек, ХХ ғасыр басындағы Алаш әдебиетінің өкілдірі «Оян, қазақ!» деп сол үрдісті көркемдік үрдісте тарихи сабақтастықпен дамыта түсті.
Алаш қайраткерлері осынау әлеуметтік ойды ұлт-азаттық күрестің басты темірқазығы етіп ұстанды. Олар Абайтанудың классикалық үлгісін негіздеп
Адамзаттың табиғатсыз күні жоқ,
Табиғаттың оны айтатын тілі жоқ.
Табиғат - тіршілік көзі. Табиғатты қорғау біздің парызымыз, оның әрбір әсері үлкен роль атқарады. Аяулы табиғатсыз осы ғаламда өмір сүру, тіршілік ету мүмкін емес. Жыл мезгілдерінің өзгеруі де табиғатты одан әрі әсерлендіреді. Әр жыл мезгілдері әр қилы. Төрт жыл мезгілі - төрт түрлі ғажайып күй сыйлайды. Табиғат бізге көп әсемдігін, таза суын, көк аспанын будақ бұлттарымен мөлдір суын береді. Таудан аққан өзен дауысы, жасыл шөптің сылдыры және әр нәрсеге, бізге әсемдік береді. Табиғаттың ғажайып әсемдігін көз алдыңа елестете отырып, өзің бір керемет сезімге бөленесің. Табиғаттың бар әсемдігін, бар кереметін, оның әрбір әсерін сөзбен де, жазумен де жеткізу оңай емес. Оның керемет көрінісі жаныңды тебірентеді. Бұлттары мақтадай, шөптері кілемдей төселген. Табиғатты аялау әр адам үшін маңызды, себебі адамда табиғаттың бір бөлшегі. Таразы басында екі қымбат нәрсе бірі табиғат, бірі адам. Бірі жеңіл тартса таразы аударылады, демек адам мен табиғат егіз ұғым. Бір - бірінсіз өмір сүре алмайды. Сондықтан табиғатты аялап, қорғауымыз керек. Табиғатты аялау дейміз – ау. Осы бір сөздер парақ жүзіне асқалы көп болғанын сізде бізде білеміз. Өзіміздің салдыр - салақтығымыздың нәтижесін көріп те жүргендейміз. Оған дәлел талай баланың дертті болып туылуы болса, ауа - райының үлкен өзгеріске ұшырауы, төрт мезгілде болатын құбылыстың бір күнде болуы, табиғат – ананың да денсаулығына нұқсан келгенін қинала отырып мойындаймыз
Объяснение:
Абай сынды алып тұлғаның кемел ойларының рухани өркендеудегі құндылығы – қазақ қоғамының кешегі, бүгінгі және ертеңгі күнінің мәңгілік мәселелерімен сабақтастығында. Әсіресе, бүгінгі қоғамдық дамуды ізгілендіруде, рухани жаңғыруда гуманистік қағидаларын негіз етіп ұстану арқылы ұлттық мұраттарға түпкілікті бет бұруда ақынның классикалық мұрасына жүгінуіміз заңды. Түптеп келгенде, Абайды тану – қазақтың адамзаттық өркениеттегі тұғырын айқындау. Сондықтан қазіргі әлемдік ғаламдасудың қарқынды үрдісінде ұлттық болмыс-бітімді сақтап қалуда ақын діттеген ізгі мұраттарын қоғамдық дамудың күретамырына айналдыру басты міндеттердің бірі.
Ұлттық идеяны басты орынға қойған ақын «Таласып босқа, Жау болып досқа, Қор болып құрып барасың. Өтірік, шағым толды ғой, өкінер кезің болды ғой» деп отаршылдық қыспақтағы исі қазақты тұтастыққа, рухани және саяси ұйысуға шақырды.
«Біріңді, қазақ, бірің дос Көрмесең істің бәрі бос» деген ақын бірлігі жарасқан елдің қиындықтарды еңсеріп, ұлы мұраттарға жететінін ұрпақ санасына құйды.
Елін құлдық санадан арылу мақстатында «Ұятың, арың оянсын» деп ұлттық ояну ұранын көтерді. Надандықтан, тобырлық санадан арылу керектігін айтып, «Көп шуылдақ не табар Бастамаса бір кемел», «Еденица болмаса не болады өңкей нөл» деп «толық», «кемел» адамның өз халқының тағдырына бей-жай қарай алмайтынын ұғындырды.
«Ұятың, арың оянсын, Бұл сөзімді ойлансын» деген Абай мұраты ұлтты ояту десек, ХХ ғасыр басындағы Алаш әдебиетінің өкілдірі «Оян, қазақ!» деп сол үрдісті көркемдік үрдісте тарихи сабақтастықпен дамыта түсті.
Алаш қайраткерлері осынау әлеуметтік ойды ұлт-азаттық күрестің басты темірқазығы етіп ұстанды. Олар Абайтанудың классикалық үлгісін негіздеп