Перевести на казахский ! каждый человек от рождения имеет естественные права. все они закреплены в декларации прав человека, принятой международным сообществом. удивительно, но людям потребовались целые столетия, чтобы понять свои права и утвердить их. а ведь они такие простые и ясные! я думаю, что если все люди будут уважать свои и чужие права, на земле станет значительно меньше горя, слез и несправедливости. первым и главным правом человека является его право на жизнь. оно должно быть священным для всех. также каждый имеет право не просто прожить свою жизнь, но прожить ее достойно. чтобы никто другой не унижал личность, ни морально, ни . не бил, не запугивал, не принуждал к чему-то. человек имеет право на личное достоинство и свободу. и поэтому он имеет право свободно выбирать: на кого учиться, где работать, кого любить. также каждому дается право на частную собственность. такова человеческая природа, что все мы желаем иметь что-то свое: дом, автомобиль и другие вещи. никто не имеет права отбирать это у нас. защищать права человека должно государство и его законы. но людям часто приходится защищать себя именно от государства и его руководителей. еще семьдесят лет назад в нашей стране расстреливали , которые не хотели служить в армии. в то же время в европе некоторым слабым здоровьем женщинам запрещали рожать детей ради "чистоты нации". хорошо, что эти времена человечество стало более сознательным. но нельзя сказать, что права человека в целом хорошо, и в нашей стране тоже. для богатых и влиятельных граждан права как будто шире, а для простого народа - уже. лично я считаю, что каждый из нас должен сам следить, не нарушаются ли его права и свободы. и конечно, отстаивать их. а также, и это главное - уважать права других, не меньше, чем собственные. тогда наше государство сможет называться правовым.
Бірінші және басты құқығы адамның өмір сүруге құқықтылығы. Ол барлығы үшін киелі болуы керек. Сондай-ақ өз өмірін жай ғана өткізуге емес, оны лайықты өткізуге құқықты. Ешкім оны моральдық тұрғыда да күш көрсетіп те қорламауы керек. Ұрмауы, қорқытпауы, ешнәрсеге еріксіз итермелеуі. Адам өзіне лайықты өмір сүруге, бостандыққа құқықты. Сондықтан ол өз еркімен өзіне ұнаған оқуды оқуына, жұмысты таңдауына, сүюге құқықты. Сол сияқты әркімге жеке меншігіне құқығы бар. Адам табиғаты сондай, біз барлығымыз өзімідікі болғанын қалаймыз: үй, автокөлік тағы басқалардың. Бұларды бізден алып алуға ешкімнің құқы жоқ.
Адам құқығын мемлекет және оның заңдары қорғауы керек. Бірақ, көбіне адамдарға өздерін мемлекеттен және оның басшыларынан қорғау керек болады. Осыдан жетпіс жыл бұрын біздің елде армияға барғысы келмеген балаларды атты. Сол уақытта Европада денсаулығы нашар әйелдерге "ұлттың тазалығы"үшін бала тууға тиым салынды.
Өте жақсы, ол уақыттар өттті, адамзат ақылдырақ болды. Бірақ, адам құқығы толығымен сақталады деп айтуға болмайды, біздің елде де. Бай, ауқатты адамдардың құқығы кеңдеу, жай халықтыкінен.
Мен жеке басым , әрбір адам өзі құқығы мен бостандығы сақталуын бақылауы керек деп санаймын. Әрине, оны дәлелдеумен. Және, ең бастысы, басқалардың құқығын өз құқығыңнан кем көрмей сыйлау. Сонда біздің мемлекетіміз құқықты мемлекет бола алады.